Οι πρώτοι Ευρωπαίοι που δοκίμασαν γλυκοπατάτες ήταν
τα μέλη της αποστολής του Κολόμβου στην Αϊτή, το 1492.
Περπατημένες και με ιστορία 10.000 χρόνων
Οι γλυκοπατάτες δεν έχουν σχέση με τις γνωστές πατάτες, παρότι και τα δύο φυτά είναι αμερικανικής προέλευσης.
«H γλυκoπατάτα είναι η καλλιεργούμενη απόγονος ενός άγριου φυτού, τα λείψανα των κονδύλων του οποίου βρέθηκαν σε μια σπηλιά στο Περού, που είχε κατοικηθεί πριν το 8.000 π.Χ. Η καλλιέργειά της άρχισε τους τελευταίους προ Χριστού αιώνες, πολύ πριν την εποχή των Ίνκας, και έδωσε μια βασική τροφή σε όλη την τροπική Αμερική ως βόρεια στο Μεξικό και τα νησιά της Καραϊβικής. Πιθανολογείται ότι κατά τον 13ο αιώνα μ.Χ. η γλυκοπατάτα πήγε δυτικά προς τη Νήσο του Πάσχα και τη Χαβάη, και στον επόμενο αιώνα στη Νέα Ζηλανδία … Οι πρώτοι Ευρωπαίοι που δοκίμασαν γλυκοπατάτες ήταν τα μέλη της αποστολής του Κολόμβου στην Αϊτή, το 1492 … Οι πιο παλιές αναφορές δίνουν διάφορα τοπικά ονόματα όπως aji, camote, apichu και άλλα. Αλλά το όνομα που της κόλλησε ήταν αυτό με το οποίο πρωτοέγινε γνωστή στην Αϊτή,Batata … Οι ντόπιες αμερικανικές γλυκοπατάτες, που χρησιμοποιούνταν εκείνη την εποχή, δεν ήταν όλες γλυκές. Μερικές ήταν απλώς αμυλούχες και άλλες σημαντικά ινώδεις … Αλλά οι Ευρωπαίοι εξερευνητές ενδιαφέρονταν μόνο για τα γλυκά είδη τους και αυτά είναι που τελικά εξαπλώθηκαν λόγω της ευρωπαϊκής επιρροής, ενώ άλλα εξαφανίστηκαν σε μεγάλο βαθμό … Η γλυκοπατάτα καλλιεργήθηκε στη νότια Ισπανία από τις αρχές του 16ου αιώνα, και αποδείχθηκε μια δημοφιλής καινοτομία. (Oxford Companion to Food, Alan Davidson, Oxford University Press, 1999).
Με ιστορία 10.000 χρόνων, οι γλυκοπατάτες είναι σαφώς περπατημένες. Στην άλλη πλευρά του ημισφαιρίου τις έφεραν οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι. Κι από τη Νοτιοανατολική Ασία και την Κίνα έφτασαν στην Ιαπωνία, μέσω Ευρωπαίων και Κινέζων εμπόρων, αλλά και Γιαπωνέζων και αυτών της Οκινάουα, που έκαναν τις επιχειρήσεις τους σε διάφορα μέρη της Ασίας. Η γλυκοπατάτα υπήρξε το hit στις νέες καλλιέργειες. (The History and Culture of Japanese Food, Naomichi Ishige [Kegan Paul:London] 2001).
Γλυκοπατάτα ή yam;
Ενίοτε η γλυκοπατάτα μπερδεύεται με το ασχημούτσικο και πιο άγριο σε εξωτερική εμφάνιση αφρικανικής προέλευσης yam, ελληνιστί ‘Διοσκουρία’, όπως διάβασα. Το yam υπήρχε στην Αφρική όταν έφτασαν εκεί οι γλυκοπατάτες από τους Ευρωπαίους, και οι ντόπιοι μάγειρες συγχώνευσαν τις δύο ρίζες λόγω της ομοιότητάς τους στο μαγείρεμα. Τις διαφορές συνοπτικά μπορείτε να δείτε εδώ.
Ανεξίτηλο χρώμα
Γλυκοπατάτες υπάρχουν πολλών ειδών και χρωμάτων. Μοβ, άσπρες, πορτοκαλί, με γεύση που άλλοτε θυμίζει κάστανο κι άλλοτε φέρνει προς γλυκοκολοκύθα. Το γεγονός ότι το χρώμα δεν χάνεται στο μαγείρεμα αλλά μεταφέρεται στο πιάτο, οργανώνει επίσης μια ενδιαφέρουσα οπτική. Στην Ελλάδα έχουμε ωραιότατες γλυκοπατάτες Σπάρτης, Νάξου, Κερκύρας όπως και Πάτρας. Σημειωτέον δε ότι σε σχέση με τις κανονικές, έχουν λιγότερες θερμίδες (90 προς 130) και πολλές βιταμίνες -δείτε περισσότερα εδώ.
Οι ψητές γλυκοπατάτες με αρωματικά είναι μια εξαιρετικά απλή προσέγγιση, ιδιαίτερα όμως νόστιμη και καθώς γίνονται σε ελάχιστο χρόνο, άκρως βολική. Βγάζουν ένα γρήγορο, χαρούμενο συνοδευτικό πιάτο, που στέκεται άνετα δίπλα σε σχεδόν οτιδήποτε ψητό βάλετε στο τραπέζι -την τελευταία φορά, συνοδέψαμε μ’ αυτές τα δύο διαφορετικά μπέργκερ και ο συνδυασμός ήταν επιεικώς σούπερ. Η γλύκα της μαλακής τους σάρκας ταιριάζει με τα γλυκά αρώματα, όπως της κανέλας και του μοσχοκάρυδου, παραμένει εντούτοις τόσο διπλωματική στις σχέσεις της, που δύσκολα θα τα χάλαγε με την ένταση οποιουδήποτε μπαχαρικού.
Στη συνταγή έμειναν με τη φλούδα τους (καλά πλυμένες πριν) και ψήθηκαν με δενδρολίβανο, δάφνη και θυμάρι. Μουστάρδα, πάπρικα, κανέλα, μοσχοκάρυδο (στις μισές) και λίγο τούρκικο μπούκοβο (επειδή είναι λεπτό) ξεπέταξαν τη γεύση τους. Δείτε τη συνταγή ως βάση και παίξτε ελεύθερα με τα αρώματα που σας αρέσουν.
Με δυο λόγια: Εύκολο πιάτο κι άλλο τόσο εντυπωσιακό γευστικά. Να το δοκιμάσετε. Οι χορτοφάγοι φίλοι μας -ας τις δοκιμάσουν και με λάδι καρύδας- θα το λατρέψουν.
Ψητές γλυκοπατάτες με αρώματα
Προετοιμασία: 15 λεπτά και 25 το ψήσιμο. Παίξτε με τα αρωματικά που σας αρέσουν. Εύκολη και γρήγορη συνταγή.
Υλικά (για 4 άτομα)
1 κιλό γλυκοπατάτες ανάμεικτες (Σπάρτης & Σίφνου)
6-8 κ.σ. ελαιόλαδο
6 κλωναράκια δενδρολίβανο, τα φύλλα
6-7 κλωναράκια θυμάρι, τα φύλλα
1 μεγάλο φύλλο δάφνη κομμένο σε λωρίδες
1 κ.γ. μουστάρδα σκόνη
1 κ.γ. πάπρικα γλυκιά
1/2 κ.γ. κανέλα ή μοσχοκάρυδο
αλάτι, φρεσκοτριμμένο πιπέρι
ελάχιστο τούρκικο μπούκοβο για το σερβίρισμα
Προθερμαίνετε τον φούρνο στους 200 C.
Ετοιμάζετε τις ψητές γλυκοπατάτες: Τις πλένετε καλά με το σφουγγάρι, για να μην έχουν υπολείμματα από χώματα και τις κόβετε σε φέτες περί το 1.5 εκατ. Τις μεταφέρετε σε ταψί στρωμένο με λαδόκολλα και προσθέτετε όλα τα υπόλοιπα υλικά. Ανακατεύετε.
Ψήσιμο: Ψήνετε στον προθερμασμένο φούρνο για 15-20 λεπτά. Οι γλυκοπατάτες θα είναι ήδη μαλακές και έτοιμες. Αν σας αρέσουν κάπως πιο τραγανές, γυρίστε τον φούρνο στον αέρα με γκριλ και ψήστε για άλλα 10 λεπτά.
Σερβίρισμα: Συνοδευτικό πιάτο για όλα τα ψητά κρεατικά, οι ψητές γλυκοπατάτες ταιριάζουν επίσης με αρκετά λιπαρά ψάρια, και βέβαια αποτελούν εξαιρετικό πιάτο για βετζετέριαν και vegan. Σερβίρετέ τις ζεστές τον χειμώνα και σε θερμοκρασία περιβάλλοντος τις υπόλοιπες εποχές.
Περισσότερες συνταγές αλά Pandespani μπορείς να βρεις εδώ.
