Η άσκηση είναι καλή, σωστά; Με την υπερβολική άσκηση να αποτελεί αυξανόμενη ανησυχία, αξίζει να κάνουμε μια παύση. Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να μεταμορφώσει τη σωματική και ψυχική μας υγεία. Όμως, σύμφωνα με τα δεδομένα αναζητήσεων της Google, η φράση “γυμνάζομαι υπερβολικά;” έχει σημειώσει αύξηση 9.900% τον τελευταίο μήνα. Οπότε, ναι — φαίνεται πως μπορούμε να το παρακάνουμε και με κάτι καλό.

Με τους φορητούς ανιχνευτές φυσικής κατάστασης και τις online προπονήσεις να μας ενθαρρύνουν να γίνουμε “πιο σκληροί, πιο γρήγοροι, πιο δυνατοί”, δεν προκαλεί έκπληξη το ότι ίσως το παρακάνουμε με τη γυμναστική. Συχνά, ενώ προσπαθούμε να υιοθετήσουμε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, μπορεί να ασκούμε περισσότερη πίεση στον εαυτό μας απ’ όσο χρειάζεται.

«Ένα από τα πιο επικίνδυνα πράγματα σχετικά με την υπερβολική άσκηση είναι ότι οι περισσότεροι δεν συνειδητοποιούν πως το κάνουν», αναφέρει ο ειδικός ορμονικής υγείας Mike Kocsis από το Balance My Hormones. «Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι που γυμνάζονται υπερβολικά θεωρούν ότι ακολουθούν υγιεινές συνήθειες. Τείνουν επίσης να παρακολουθούν αυστηρά την πρόσληψη θερμίδων. Αυτός ο συνδυασμός μπορεί να αποσυντονίσει τις ορμόνες τους», σημειώνει. «Αρχικά, η υπερβολική άσκηση δεν φαίνεται προβληματική, αλλά συσσωρεύεται και επηρεάζει το σώμα», συμφωνεί η Dr Abir Alafifi, γενική ιατρός στο Zen Healthcare Clinic στο Ντουμπάι. «Γι' αυτό είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε τα σημάδια που μας δίνει το σώμα όταν φτάνει στα όριά του», προσθέτει.

5 σημάδια ότι γυμνάζεστε υπερβολικά:

1. Αύξηση βάρους

Μπορεί να ακούγεται αντιφατικό, αλλά η υπερβολική άσκηση μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους. «Παρά τη σκληρή δουλειά, η απόδοσή σας μπορεί να πέσει ή να παραμείνει στάσιμη», λέει η Dr Alafifi. «Αυτό συμβαίνει επειδή το σώμα δεν προλαβαίνει να αναρρώσει και να χτίσει σωστά. Ο μεταβολισμός επιβραδύνεται, δυσκολεύοντας ή σταματώντας την απώλεια βάρους».

Αυτό οφείλεται ορμονικά στην αυξημένη κορτιζόλη. «Η κορτιζόλη είναι η ορμόνη του στρες», εξηγεί ο Kocsis. «Η επαναλαμβανόμενη έντονη άσκηση αυξάνει την παραγωγή της. Η παρατεταμένα υψηλή κορτιζόλη επηρεάζει τον θυρεοειδή, μειώνοντας την T3 και προκαλώντας αύξηση βάρους, αραίωση μαλλιών και θολή σκέψη».

2. Διαταραχές ύπνου

Η γυμναστική μπορεί να βοηθήσει στον ύπνο, αλλά η υπερβολή έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. «Ίσως παρατηρήσετε προβλήματα στον ύπνο, όπως δυσκολία να αποκοιμηθείτε ή συχνά ξυπνήματα κατά τη διάρκεια της νύχτας, λόγω υψηλής κορτιζόλης», λέει η Dr Alafifi.

«Η υπερβολική κορτιζόλη επιβαρύνει την ποιότητα του ύπνου», προσθέτει ο Kocsis. «Καθυστερεί τον ύπνο, προκαλεί συχνά ξυπνήματα και μειώνει τον βαθύ ύπνο REM. Έτσι, το σώμα δεν αναρρώνει σωστά».

3. Ακανόνιστη ή απούσα περίοδος

Αν ο κύκλος σας έχει διαταραχθεί, η υπερβολική άσκηση μπορεί να είναι η αιτία. «Σε γυναίκες με έντονη προπόνηση, χαμηλό λίπος και έλλειψη θερμίδων, επηρεάζεται ο άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-γονάδων, προκαλώντας αμηνόρροια», λέει ο Kocsis.

«Η απούσα περίοδος είναι μεγάλο καμπανάκι κινδύνου», προσθέτει η Dr Alafifi. «Είναι το σώμα σας που λέει ότι είναι πολύ στρεσαρισμένο για να υποστηρίξει λειτουργίες όπως η αναπαραγωγή».

4. Μειωμένη λίμπιντο, κόπωση και κατάθλιψη

Η διάθεση είναι από τα πρώτα που επηρεάζονται όταν το σώμα δεν ξεκουράζεται. «Τα πρώτα σημάδια είναι συνεχής κόπωση, κράμπες, εναλλαγές διάθεσης και μειωμένη ανοσία», λέει η Dr Alafifi.

«Η τεστοστερόνη είναι σημαντική για τη λίμπιντο, την ενέργεια και τη διάθεση σε άνδρες και γυναίκες», προσθέτει ο Kocsis. «Η υπερπροπόνηση τη μειώνει, προκαλώντας κόπωση, μείωση μυϊκής μάζας, κατάθλιψη και χαμηλή επιθυμία».

5. Αυξημένη αρρώστια ή τραυματισμοί

Όταν εξαντλείστε από την υπερβολική άσκηση, είστε πιο ευάλωτοι σε ιώσεις και τραυματισμούς. «Μπορεί να αρρωσταίνετε συχνά ή να αποκτάτε τραυματισμούς όπως κατάγματα πίεσης ή πόνους στις αρθρώσεις», επιβεβαιώνει η Dr Alafifi.

«Η RED-S (σχετική έλλειψη ενέργειας στον αθλητισμό) δεν αφορά πια μόνο τους επαγγελματίες αθλητές», σημειώνει ο Kocsis. «Είναι πλέον συχνή σε απλούς αθλούμενους. Σύμφωνα με το British Journal of Sports Medicine, το 42% των γυναικών που πηγαίνουν γυμναστήριο έχουν εμφανίσει τουλάχιστον ένα σύμπτωμα, από αμηνόρροια έως συχνές ασθένειες».

Πώς να γυμνάζεστε με ασφάλεια

Ξέρουμε ότι η υπερβολή είναι επιζήμια — αλλά πού βρίσκεται η ισορροπία; Όσοι γυμνάζονται τακτικά πρέπει να διασφαλίσουν ότι παίρνουν επαρκή ξεκούραση και θρεπτικά συστατικά. «Όταν η ισορροπία ανάμεσα σε προπόνηση, διατροφή και ανάπαυση διαταράσσεται, όλα αποσυντονίζονται», λέει η Dr Alafifi.

Μπορείτε επίσης να ενισχύσετε την ανάρρωση με επιπλέον μεθόδους. «Θεραπείες όπως NAD+ κρυοθεραπεία και ενδοφλέβιες εγχύσεις βιταμινών με κατάλληλα συμπληρώματα μπορούν να βοηθήσουν σε ανάρρωση, ανοσία, φλεγμονή, μεταβολισμό και οξειδωτικό στρες», λέει. Και, «αν εντοπίζετε κάποια από τα παραπάνω σημάδια, είναι καιρός να επιβραδύνετε και να συμβουλευτείτε ειδικό για να αποφύγετε μακροπρόθεσμα προβλήματα», καταλήγει η Dr Alafifi.