ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ : Ρόμπυ Εκσιέλ
[email protected]
Η καριέρα του εγκαινιάστηκε θριαμβικά με το «Ρότζερ κι εγώ», τσιμεντώθηκε με τον «Ακήρυχτο πόλεμο» και εκτοξεύτηκε στα ύψη με το βραβευμένο με Χρυσό Φοίνικα και Οσκαρ «Φάρεναϊτ 9/11». Μετά τις πολυεθνικές, την οπλοχρησία και τον Μπους, ο 53χρονος Μάικλ Μουρ έχει νέο θέμα: το αμερικανικό νοσηλευτικό σύστημα. Στην καινούργια του έρευνα-κόλαφο «Sicko», που θα βλέπουμε στις αίθουσες από την ερχόμενη Πέμπτη, ο διασημότερος σκηνοθέτης λαοφιλών ντοκιμαντέρ σήμερα, δεν διστάζει να τα βάλει μία ακόμη φορά με τα εγκληματικά λάθη της κοινωνικής πολιτικής της χώρας του.
Πάσχει τόσο πολύ τελικά το νοσηλευτικό σύστημα στις ΗΠΑ; Σε ποια θέση της πολιτικής ατζέντας βρίσκεται;
Στο νούμερο δύο της συνολικής ατζέντας για τις επόμενες εκλογές, μετά τον πόλεμο στο Ιράκ. Στα ζητήματα εσωτερικής πολιτικής είναι το νούμερο ένα.
Υπάρχει, δηλαδή, συνείδηση της έκτασης του προβλήματος. Αρα είναι λιγότερες οι πιθανότητες να σας κατηγορήσουν κάποιοι ως «αντιαμερικανό», όπως με τις προηγούμενες ταινίες σας...
Μα δεν είναι μονάχα η Αμερική που αντιμετωπίζει τέτοιο πρόβλημα. Σε οποιαδήποτε χώρα κι αν ζούσα, πάντα θα ανησυχούσα το ίδιο για το τι κάνει η όποια κυβέρνηση για να βλάψει το δίχτυ της κοινωνικής πρόνοιας. Πώς αποδυναμώνει την υγεία ή την παιδεία, πώς αίρει κονδύλια από τις κοινωνικές υπηρεσίες. Πιστεύω πως το φιλμ πρέπει να ηχεί σαν προειδοποίηση, με τις ΗΠΑ οπωσδήποτε σαν παράδειγμα προς αποφυγήν. Προειδοποίηση για κάθε λαό που νιώθει ότι απειλείται από την ανεξέλεγκτη ιδιωτικοποίηση, συνεπώς και το μεγάλωμα της ψαλίδας ανάμεσα στους έχοντες και τους μη έχοντες.
Πάντως, έτσι ιδανικά όπως παρουσιάζετε το νοσηλευτικό σύστημα στη Γαλλία, τη Βρετανία, ακόμη και στην Κούβα, θα έλεγε κανείς πως μονάχα οι ΗΠΑ έχουν το πρόβλημα σε ολόκληρη τη Δύση...
Ελπίζω να καταλαβαίνετε ότι οτιδήποτε μη αμερικανικό στην ταινία αντανακλάται μέσα από τα δικά μου αμερικανικά μάτια. Πάντα σε σύγκριση με τις ΗΠΑ. Δεν λέω φυσικά ότι οι εν λόγω χώρες δεν έχουν προβλήματα, όμως έγκειται στον λαό τους να τα διορθώσει. Πιστέψτε με, πάντως, από την αμερικανική οπτική φαίνεστε (εσείς οι Ευρωπαίοι) μια χαρά. Πιστεύω άλλωστε πως στην Ευρώπη είναι οι κυβερνήσεις που φοβούνται τον λαό, και όχι το ακριβώς αντίθετο, όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ.
Πιστεύετε ότι αυτό θα αλλάξει ποτέ; Αισιοδοξείτε για το μέλλον;
Δεν είμαι κυνικός. Πιστεύω ακράδαντα πως οι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν. Οτι ο Αμερικανός είναι βασικά ένας σωστός άνθρωπος, με καρδιά και συνείδηση. Απλά είμαστε βραδύκαυστοι. Και μας παίρνει χρόνο να αντιληφθούμε πράγματα. Οταν προ διετίας, στον οσκαρικό λόγο μου, είπα ότι οδηγηθήκαμε σ' αυτόν τον πόλεμο για μυθοπλαστικούς λόγους και με γιούχαραν, το 70% της αμερικανικής κοινής γνώμης ήταν τότε υπέρ του πολέμου. Τώρα, το 72% αντιτίθεται στον Μπους και μονάχα 28% τον εγκρίνει. Νομίζω ότι άργησαν αλλά το κατάλαβαν.
Αργησαν μάλλον υπερβολικά...
Δέχομαι τη δηκτικότητά σας, αλλά για να πούμε και του στραβού το δίκιο δεν θα είχαμε πόλεμο στο Ιράκ αν δεν ήταν η Αγγλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Δανία, η Αυστραλία κι όλα τα άλλα «φίνα» μέλη του παγκόσμιου συνασπισμού. Γιατί, όπως και να χει, το μυαλό του Μπους μέχρι εκεί φθάνει. Αλλά ο Μπλερ ήξερε. Δεν είναι βλάκας. Ηταν αυτός που έδωσε στον Μπους το κάλυμμα να βγει να πει στον αμερικανικό λαό ότι ο κόσμος όλος είναι στο πλευρό μας.
Αρκετοί σας έχουν προσάψει τον χαρακτηρισμό του δημαγωγού. Πόσο λεπτό πιστεύετε ότι είναι το όριο ανάμεσα στο ντοκιμαντέρ και την προπαγάνδα;
Προπαγάνδα είναι αυτό που άνθρωποι της εξουσίας χρησιμοποιούν προσπαθώντας να κατευθύνουν την κοινή γνώμη προς την άποψή τους, συχνά θολώνοντας την αλήθεια για να έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Και μόνο αυτός που είναι στην εξουσία έχει τη δυνατότητα να ασκήσει προπαγάνδα. Αν δεν ανήκεις στην εξουσία, τότε αρκείσαι σε ό,τι μέσα έχεις για να μπορέσεις να αντιπαλέψεις με την αλήθεια. Εγώ προσπαθώ να δείξω στον κόσμο αυτό που δεν θα προβληθεί ποτέ από τα πολυεθνικά μίντια - αυτά που για μένα ασκούν την προπαγάνδα. Το να πεις προπαγάνδα, σ' αυτές τις συνθήκες, μεμονωμένες καλλιτεχνικές φωνές, νομίζω πως είναι οργουελικό. Προσέχω πολύ στις ταινίες μου τα γεγονότα που παραθέτω να είναι ακριβή. Ομως άλλο γεγονός κι άλλο άποψη. Οι απόψεις στην ταινία είναι δικές μου, σωστές ή λάθος, συμφωνεί κάποιος ή διαφωνεί - αρκεί να ενισχύεται το ντιμπέιτ. Οταν όμως λέω ότι 9 εκατομμύρια παιδιά στις ΗΠΑ στερούνται περίθαλψης υγείας, αυτό είναι γεγονός. Οτι 50 εκατομμύρια πολίτες δεν έχουν νοσηλευτική κάλυψη, είναι γεγονός. Οτι 18.000 άνθρωποι τον χρόνο πεθαίνουν εξαιτίας αυτής της στέρησης, είναι γεγονός. Οταν, από την άλλη, λέω πως πρέπει να εξαλείψουμε τις ιδιωτικές ασφαλιστικές, πως η έννοια του κέρδους δεν χωράει σ' αυτή την ιστορία, αυτό είναι άποψη - η άποψή μου.
ΕΛΕΓΧΟΥΝ ΤΟ ΣΙΝΕΜΑ
Εσείς πού θα νοσηλευόσασταν αν, χτύπα ξύλο, αρρωσταίνατε;
Υστερα από αυτό το φιλμ, μάλλον δεν θα την έβγαζα ζωντανός (γέλια)! Κοιτάξτε, είμαι μέλος τριών σωματείων - των Ηθοποιών, των Σεναριογράφων και των Σκηνοθετών, που σημαίνει ότι έχω τρία νοσηλευτικά προγράμματα. Και δεδομένου ότι μονάχα το 9% του αμερικανικού λαού ανήκει σε σωματεία, είμαι τυχερός. Το θέμα είναι τι γίνεται μ αυτούς που δεν είναι τυχεροί. Παρ ολίγον άτυχος, πάντως, να ήμουν με την ίδια την ταινία, όταν επί μήνες προσπαθούσα να ασφαλίσω την παραγωγή και τους συντελεστές. Με το που άκουγαν οι ασφαλιστές περί τίνος πρόκειται κλείναν την πόρτα. Και κανένας διανομές δεν διανέμει ανασφάλιστη ταινία, όπως και καμία αίθουσα δεν προβάλλει ανασφάλιστη ταινία, γιατί βάσει συμβολαίου μπορεί να φάει μήνυση. Τελικά κατάφερα να πείσω μια μικρή εταιρεία στο Κάνσας να την αναλάβει. Αφού φυσικά διαπίστωσα από την όλη εμπειρία πως οι ασφαλιστικές ελέγχουν τι βλέπουμε στο σινεμά, συνεπώς έχουν τον τελευταίο λόγο στο τι ταινίες γυρίζονται. Αυτό, όμως, να είναι ίσως αντικείμενο έρευνας μιας άλλης... ταινίας.
