Αν κάνεις scroll στο TikTok ή στο Instagram, σίγουρα θα έχεις πέσει πάνω σε βίντεο που μιλάνε για την «κακή» κορτιζόλη. «Μήπως η κορτιζόλη σου σε κάνει λιγότερο ελκυστικό;», «Δεν χάνεις βάρος; Φταίει η κορτιζόλη!», «Έχεις πρόσωπο κορτιζόλης;». Ναι, όλο και κάτι τέτοιο θα έχεις ακούσει. Το θέμα είναι ότι όλη αυτή η παραπληροφόρηση όχι μόνο δεν βοηθά, αλλά συχνά σε αγχώνει περισσότερο. Και μάντεψε: κι αυτό ανεβάζει την κορτιζόλη.

Η κορτιζόλη είναι μια απολύτως φυσιολογική ορμόνη. Την παράγουν τα επινεφρίδιά μας – δύο μικροί αδένες πάνω από τα νεφρά – και τη χρησιμοποιεί το σώμα για να ανταποκριθεί στο στρες. Είναι, θα λέγαμε, ο «συναγερμός» του οργανισμού. Σε βοηθά να ενεργοποιηθείς όταν υπάρχει κίνδυνος, πίεση ή ακόμη και έντονη δραστηριότητα. Για παράδειγμα, αν πρέπει να τρέξεις για να προλάβεις το λεωφορείο ή να αντιμετωπίσεις μια δύσκολη κατάσταση στη δουλειά, η κορτιζόλη είναι εκεί για να σου δώσει ενέργεια και εγρήγορση.

Τι προκαλεί υψηλή κορτιζόλη;

Τώρα, το ότι η κορτιζόλη αυξάνεται όταν αγχωνόμαστε δεν σημαίνει αυτόματα ότι υπάρχει πρόβλημα. Το σώμα μας έχει ρυθμούς – η κορτιζόλη είναι ψηλά το πρωί για να ξυπνήσουμε και σταδιακά πέφτει όσο περνάει η μέρα. Επίσης, αυξάνεται στιγμιαία όταν κάνουμε έντονη γυμναστική ή περνάμε μια στρεσογόνα εμπειρία. Όλα αυτά είναι φυσιολογικά.

Το μπέρδεμα ξεκινάει όταν αρχίζουμε να φοβόμαστε την κορτιζόλη σαν να είναι εχθρός. Ναι, υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα επίπεδά της είναι παθολογικά υψηλά – λόγω συγκεκριμένων ιατρικών παθήσεων. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα όπως ανεξήγητη αύξηση βάρους (ειδικά στην κοιλιά), πρήξιμο στο πρόσωπο, έντονη κόπωση ή αλλαγές στην εμφάνιση του δέρματος. Αυτά όμως είναι σπάνιες και συγκεκριμένες περιπτώσεις που χρειάζονται διάγνωση από γιατρό. Δεν έχουν καμία σχέση με το στρες της καθημερινότητας.

Μπορεί το στρες να προκαλέσει υψηλή κορτιζόλη;

Και μιας και μιλάμε για καθημερινό στρες – δεν είναι ότι αυτό δεν επηρεάζει την υγεία μας. Σαφώς και το κάνει. Το χρόνιο στρες μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα ύπνου, κακή διάθεση, ακόμη και να ενισχύσει ανθυγιεινές συνήθειες όπως το κακό φαγητό ή η έλλειψη άσκησης. Αλλά η κορτιζόλη από μόνη της δεν είναι ο "κακός" της υπόθεσης. Δεν χρειάζεται να την παρακολουθείς καθημερινά ή να αγχώνεσαι αν κάποια μέρα είσαι λίγο πιο πιεσμένος.

Επίσης, δεν υπάρχουν θαυματουργά τεστ, χάπια ή "αντι-κορτιζολικά" συμπληρώματα που θα σου λύσουν το πρόβλημα. Το καλύτερο που μπορείς να κάνεις για να κρατάς το σώμα και το μυαλό σου σε ισορροπία είναι τα κλασικά και σταθερά: να κοιμάσαι καλά, να τρως σωστά, να κινείσαι, και – αν νιώθεις ότι σε βαραίνει κάτι – να ζητάς στήριξη από τους γύρω σου ή κάποιον ειδικό.

Και το πιο σημαντικό: μην αφήνεις την κορτιζόλη να γίνει άλλο ένα άγχος στη ζωή σου. Αν αρχίσεις να την παρακολουθείς με εμμονή, να μετράς, να ανησυχείς για το κάθε σου συναίσθημα, τότε απλώς δημιουργείς περισσότερο στρες – και, ειρωνικά, ίσως και περισσότερη κορτιζόλη.

Ας το πούμε απλά: Ναι, να φροντίζεις τον εαυτό σου. Όχι, δεν χρειάζεται να σε τρελαίνει η κορτιζόλη. Το σώμα σου ξέρει πώς να τη διαχειριστεί. Εσύ φρόντισε να το βοηθάς να το κάνει.