Χαριτωμένα, όμορφα, γρήγορα, εύκολα και συνάμα πεντανόστιμα. Τα αγαπημένα ντόνατς είναι κατά κόσμον αμερικάνικου χαρακτήρα αλλά έχουν κλέψει την καρδιά μικρών και μεγάλων παγκοσμίως. Παρ’ όλα αυτά ουδεμία σχέση έχουν με τα πρωτόπλαστα. Πρωτοεμφανιζόμενα στο Μανχάταν από Ολλανδούς αποίκους με το όνομα ‘λαδερά κέικ’ (oliekoekπου αργότερα πήρε το όνομα oliebol) ήταν γλυκές μπάλες ζύμης τηγανισμένες σε χοιρινό λίπος. Επειδή το κέντρο τους πολλές φορές έμενε μισοψημένο, έβαζαν στο εσωτερικό της ζύμης καρύδια ή φρούτα που δεν απαιτούσαν ψήσιμο.
Η σημερινή μορφή του κυκλικού ντόνατ με την τρύπα στην μέση αποδίδεται από πολλούς στον καπετάνιο Hanson Gregory ιστορία που μας πάει πίσω στα μέσα του 19ου αιώνα. Η μητέρα του Ελίζαμπεθ συνήθιζε να τον εφοδιάζει στα μακρινά του ταξίδια με γλυκιά ζύμη, στην οποία πρόσθετε μοσχοκάρυδο, κανέλα και ξύσμα λεμονιού -λέγεται ότι ήταν μια έξυπνη λύση, εύκολα αποθηκεύσιμη στο πλοίο, η οποία βοηθούσε το πλήρωμα και σε περιπτώσεις κρυολογημάτων και σκορβούτου. Μέσα έβαζε καρύδια ή/και φουντούκια για να αποφύγει το άψητο εσωτερικό και από εκεί προέρχεται μάλλον το όνομα doughnut (dough=ζύμη, nut=καρπός) ενώ υπάρχει και η άλλη εκδοχή ότι η λέξη προέρχεται από τη φράση dough knot (knot= κόμπος) που ήταν μια τότε δημοφιλής μορφή ντόνατ. Ο Gregory λοιπόν, ανικανοποίητος από την γέμιση των καρυδιών και την άψητη εσωτερική ζύμη, ξαφνικά σκέφτηκε να ανοίξει μια τρύπα στην μέση της μπάλας με την τενεκεδένια πιπεριέρα του πλοίου και όπως ο ίδιος δήλωσε χρόνια αργότερα «ήταν η πρώτη τρύπα ντόνατ που είδαν θνητά μάτια». Μ” αυτόν τον τρόπο αύξησε την επιφάνεια της ζύμης που ερχόταν σε επαφή με το καυτό λάδι κι έτσι το ντόνατ ψηνόταν καλύτερα και πιο ομοιόμορφα. Γυρνώντας σπίτι έμαθε το κόλπο και στην μητέρα του.
Αξιοσημείωτη αναφορά στα θρυλικά ντόνατς γίνεται και στην διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου κατείχαν την αγαπημένη θέση στην καρδιά των Αμερικανών στρατιωτών. Κοπέλες του Στρατού Σωτηρίας που περιποιούνταν τους νεαρούς στρατιώτες ετοίμαζαν τους γλυκούς λουκουμάδες κι εκείνοι ενθουσιασμένοι έκαναν ουρές για να τους προμηθευτούν. Σύντομα άρχισαν να αποκαλούν τις κοπέλες doughnut girls άσχετα αν έφτιαχναν και μηλόπιτες ή άλλες λιχουδιές. Την πρώτη μέρα -λέγεται- ετοιμάστηκαν 150 ντόνατς, τη δεύτερη τα διπλά και λίγο αργότερα όντας πλήρως εξοπλισμένα τα κορίτσια σέρβιραν μέχρι 8,000 ντόνατς ημερησίως! Κανονική υπερπαραγωγή. Έτσι, ένας απλός λουκουμάς -γιατί περί λουκουμά πρόκειται- κατάφερε να αναδειχθεί σε σύμβολο των όσων προσφέρονταν στο στρατό (δωρεάν αναψυκτικά, μπαλώματα στις στολές κ.α.) για να απαλύνουν τις κακουχίες του πολέμου.
Μετά τον πόλεμο τα ντόνατς είχαν εδραιώσει τη θέση τους στα χιτ της εποχής. Εντάχθηκαν στο πρωινό αλλά και στα θέατρα ως δημοφιλές σνακ. Την πρώτη μηχανή ντόνατ εφηύρε ένας Ρώσος πρόσφυγας επιχειρηματίας ονόματι Adolph Levitt το 1920 στις γειτονιές της Νέας Υόρκης και γρήγορα η τεχνολογία άρπαξε το αγαθό. Το ντόνατ (doughnut ή donut και τα δύο σωστά είναι) άπαντες αγάπησαν, ακόμη και τα καρτούν -ο γνωστός Homer Jay Simpson κυκλοφορεί μ” ένα σε ροζ-, μπήκαν σε ταινίες και βίντεο, στη μουσική, σε παιχνίδια, apps, κ.ο.κ. Όλες οι χώρες του κόσμου έχουν τουλάχιστον έναν εθνικό λουκουμά, A world of donuts αναφέρει το Saveurσημειώνοντας πως ‘η τηγανητή ζύμη είναι διεθνής απόλαυση’. Τα εθνικά ντόνατς κυκλοφορούν με παρόμοιες συνταγές και στολίσματα, άλλοτε έχοντας πρωτοβάθμια συγγένεια κι άλλοτε σαν μακρινά τριτοξάδερφα. Τα δικά μας είναι βέβαια οι νοσταλγικά ευωδιαστοί λουκουμάδες που οι τρόποι παρασκευής τους είναι αμέτρητοι. Στο παντεσπανικό σπιτικό μας έχουμε φιλοξενήσει ξαδερφάκια απ” τη Βενετία (castagnole) και τα γελαστά ασιάτικα στόματα από την μακρινή Κίνα (Kou Xiao Gao). Η πρώτη Παρασκευή κάθε Ιουνίου γιορτάζεται στην Αμερική ως η Εθνική Μέρα των Ντόνατς (National Doughnut Day) και άπειροι λουκουμάδες προσφέρονται δωρεάν προς τιμήν του γλυκού τους ρόλου στον Πόλεμο -not bad at all.
Στην Ελλάδα τα ντόνατς με τρύπα στη μέση ή χωρίς αρέσουν ιδιαίτερα, είχαμε μάλιστα σχετικά πρόσφατα το αποκαλούμενο “φαινόμενο Nanou Donuts“ με την εξάπλωση των μαγαζιών της εταιρίας να διαδίδει την λουκουμαδο-αγάπη σε πόλεις και γειτονιές, υπογραμμίζοντας και τις ευκαιρίες που αναδύονται εν μέσω κρίσης. Καθότι όμως μιλάμε για μια εξαιρετικά απλή και παιχνιδιάρα συνταγή, είπαμε στο pandespani να αφήσουμε στην άκρη τις αλυσίδες μαζικής πώλησης μια και μπορούμε πολύ εύκολα και γρήγορα να φτιάξουμε φρέσκα ντόνατς σπιτικά στην κουζίνα μας, να τα στολίσουμε όπως θέλουμε (με διάφορες επικαλύψεις από σοκολάτα, nutella,ζάχαρη, χρωματιστά γλυκά μπιρμπιλόνια κλπ) και να τα απολαύσουμε ακόμη και ζεστά.
Η συνταγή
Η βασική συνταγή είναι συνεπώς ένας γευστικός καμβάς για να πειραματιστείτε, να αναπτύξετε τη προσωπική σας μαγειρική διάθεση, να παρέμβετε στο σύνηθες πρωινό ή στη μεταμεσονύκτια υπογλυκαιμία και να εντυπωσιάσετε με τον δημιουργικό σας οίστρο ανάλογα. Αν τα ντόνατς εμπνέουν ιδιαίτερα (που συμβαίνει έτσι κι αλλιώς), στα ντόνατς σπιτικά φτιαγμένα κανένας και καμία δεν πρόκειται να πει όχι!
Προετοιμασία: 30 λεπτά περίπου ή και λιγότερο. Σκεφτείτε τις επικαλύψεις από πριν και συγκεντρώστε όλα τα υλικά στον πάγκο σας. Θα χρειαστείτε μια σχάρα (κάνει και του φούρνου καθαρή) και μια επιφάνεια (π.χ. ρηχό ταψί ή ο πάγκος της κουζίνας) στρωμένη με λαδόχαρτο (για σχεδόν μηδενικό πασάλειμμα). Εύκολη και γρήγορη συνταγή.
Yλικά (για 15 ντόνατς)
2 ½ φλ. αλεύρι
¼ φλ. ζάχαρη
1 φλ. ζεστό γάλα
1 πρέζα ζάχαρη (χωριστά)
5 κ.γ. ξηρή μαγιά (17.5 γραμμ.)
1 μεσαία πατάτα (για να βγάλει ½ φλ. πουρέ πατάτας)
1 πρέζα αλάτι
2 κ.σ. καλαμποκέλαιο
έξτρα καλαμποκέλαιο ή ηλιέλαιο για το τηγάνισμα
για την κάλυψη βανίλιας
1 φλ. ζάχαρη άχνη
½ φλ. γάλα
1 κ.γ. βούτυρο
¼ κ.γ. άρωμα βανίλιας
¼ κ.γ. χυμό λεμόνι
για την κάλυψη σοκολάτας
διάφορες σοκολάτες γλυκές ή πικρές, άσπρες ή σκούρες ανάλογα με τα γούστα σας
Κάνετε τον πουρέ πατάτας: Bράζετε την πατάτα για 15-20 λεπτά ή την βάζετε στο φούρνο μικροκυμάτων για 5-6 λεπτά και στη συνέχεια την πολτοποιείτε με πιρούνι.
Ετοιμάζετε τη ζύμη: Σε μικρό μπολ διαλύετε την μαγιά στο ζεστό γάλα προσθέτοντας 1 πρέζα ζάχαρη. Ανακατεύετε και αφήνετε 3-4 λεπτά.
Σε άλλο μπολ που να χωράει όλα τα υλικά ρίχνετε το αλεύρι, τον πουρέ πατάτας, το αλάτι, τη ζάχαρη και το μίγμα της μαγιάς. Ανακατεύετε και αφήνετε να ξεκουραστεί η ζύμη 5 λεπτά. Προσθέτετε τις 2 κ.σ. καλαμποκέλαιο, ανακατεύετε καλά με πιρούνι ή σπάτουλα, μεταφέρετε το μίγμα σε καλά αλευρωμένη επιφάνεια και ανοίγετε φύλο πάχους 1.25 -1.5 εκατ.
Σημείωση: Mπορεί να χρειαστεί να προσθέσετε λίγο επιπλέον αλεύρι έως ½ φλ. ανάλογα και με το πόσο αλεύρι θα έχετε στην επιφάνεια εργασίας. Η ζύμη πάντως είναι σχετικά μαλακή.
Κάνετε τα ντόνατς: Xρησιμοποιείτε ένα μεγάλο ποτήρι ή κάποιο ανάλογο κοπτικό και κόβετε τα ντόνατς εξωτερικά. Με ένα καπάκι από κουτί γάλατος αφαιρείτε τον εσωτερικό κύκλο. Συνεχίζετε μ’ αυτόν τον τρόπο, ενώνοντας το υπόλοιπο της ζύμης και ξαναπλάθοντας το μέχρι να χρησιμοποιήσετε όλη σχεδόν την ποσότητα.
Τηγάνισμα: Σε βαθύ τηγάνι (τύπου φριτέζα) ρίχνετε το λάδι να φτάνει περί τα 2,5 – 3,5 εκατ. σε ύψος από τον πάτο του ώστε να υπάρχει χώρος για τα ντόνατς να επιπλέουν όσο θα ψήνονται και το ζεσταίνετε καλά (προσοχή! αν το λάδι δεν είναι αρκετό, τα ντόνατς θα ακουμπάνε στον πάτο και θα καούν). Η ιδανική θερμοκρασία είναι περί τους 190 βαθμούς C. Ρίχνετε με προσοχή 2-3 ντόνατς κάθε φορά και στο μισό λεπτό περίπου, που έχουν πάρει χρυσαφένιο χρώμα, τα γυρίζετε τηγανίζοντάς τα για άλλο μισό περίπου λεπτό. Τα βγάζετε σε χάρτινη πετσέτα.
Κάνετε τα toppings: Λιώνετε τις σοκολάτες σε μπεν μαρί (ήτοι σε μπολ που τοποθετείτε πάνω σε κατσαρόλι με νερό που σχεδόν βράζει – δείτε και περισσότερα στη συνταγή μας τηςβιεννέζικης σοκολάτας) και ακουμπάτε ένα – ένα τα ντόνατς μέσα στο κάθε μίγμα. Προσθέτετε χρωματιστή ζάχαρη ή σοκολάτα σε κομματάκια ή rice crispies ή ό,τι άλλο εμπνέει…
Σερβίρισμα: Σε πιατέλα, πιάτο ή στο χέρι. Τα ντόνατς σπιτικά γλυκοφτιαγμένα μπορούν να σερβιριστούν με οποιοδήποτε τρόπο αρκεί να τα συνοδεύσετε με μπόλικες χαρτοπετσέτες.
Περισσότερες συνταγές αλά Pandespani μπορείς να βρεις εδώ.
