O τραχανάς είναι μια από τις παλαιότερες τροφές. Εχει κοκκώδη μορφή και γίνεται από σιτάλευρο, πλιγούρι ή και σπασμένο σιτάρι βρασμένο σε γάλα ή ξινόγαλα με λίγο αλάτι. Στη συνέχεια, θρυμματίζεται και ξεραίνεται σε ανοιχτό χώρο τοποθετημένος πάνω σε σεντόνι.
[ετυμ. <μτγν. τραγανός, με επίδρ. του τραχύς και του πληθ. τα τραχανά]
Τετράδιο κουζίνας:
1 Κοτόζουμο με τραχανά
Βράζουμε τα «δεύτερα» κομμάτια ενός κοτόπουλου σε 3 λίτρα νερό για μισή ώρα. Σουρώνουμε και μεταφέρουμε τον ζωμό σε καθαρή κατσαρόλα. Προσθέτουμε λίγο ελαιόλαδο και 1/2 φλιτζάνι τραχανά ξινό, αλατίζουμε και σιγοβράζουμε για μισή ώρα ακόμη. Ψιλοκόβουμε 1 ματσάκι καυκαλήθρες και τις προσθέτουμε στη σούπα. Σερβίρουμε με χυμό λεμονιού.
2 Κεφτεδάκια με τραχανά
Μουλιάζουμε 200 γρ. τραχανά σε 100 ml γάλα μέχρι να μαλακώσει. Τον ανακατεύουμε με 1 κιλό κιμά, 3 κρεμμύδια ψιλοκομμένα, 3 αβγά καλά χτυπημένα, 2 κουτ. σούπας μαϊντανό και 2 κουτ. σούπας δυόσμο ψιλοκομμένους, μία σκελίδα σκόρδο λιωμένη και αλατοπίπερο και ζυμώνουμε πολύ καλά. Αφήνουμε μία ώρα στο ψυγείο. Πλάθουμε κεφτεδάκια, αλευρώνουμε και τηγανίζουμε.
3 Τραχανάς με πράσα
Σοτάρουμε 1 κιλό πράσα σε ροδέλες σε 1/2 ποτήρι λάδι. Ρίχνουμε 1/2 κιλό ντομάτες τριμμένες. Αλατοπιπερώνουμε και μαγειρεύουμε μέχρι να μαλακώσουν. Προσθέτουμε 3 ποτήρια νερό και 1 ποτήρι τραχανά. Μαγειρεύουμε για 10 λεπτά ή μέχρι να πιει το νερό του.
Aπό την CAZZEROLA