Mια άλλη "Αντιγόνη"...

15.05.2003
Το Εθνικό Θέατρο στο πλαίσιο των θεατρικών ανταλλαγών του με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος θα φιλοξενήσει στη Σκηνή Κοτοπούλη, από τις 16 έως τις 24 Μαίου, την "Αντιγόνη" του Άρη Αλεξάνδρου, ένα από τα ξεχασμένα έργα της νεοελληνικής δραματουργίας, γραμμένο το 1951 κατά την εξορία του συγγραφέα στον Αη-Στράτη.
Το Εθνικό Θέατρο στο πλαίσιο των θεατρικών ανταλλαγών του με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος θα φιλοξενήσει στη Σκηνή Κοτοπούλη, από τις 16 έως τις 24 Μαίου, την "Αντιγόνη" του Άρη Αλεξάνδρου, ένα από τα ξεχασμένα έργα της νεοελληνικής δραματουργίας, γραμμένο το 1951 κατά την εξορία του συγγραφέα στον Αη-Στράτη. Η "Αντιγόνη"αποτελεί μία χαμένη ευκαιρία για το μεταπολεμικό νεοελληνικό θέατρο. Η μίμηση τραγωδίας του Αρη Αλεξάνδρου, πρώτη θεατρική επεξεργασία των θεμάτων που θα δώσουν το συγκλονιστικό μυθιστόρημά του, το "Κιβώτιο", είναι ένα σχεδόν άγνωστο έργο τόσο για το ευρύτερο κοινό όσο και για τους επαγγελματίες της ανάγνωσης και της σκηνής.
Την ίδια εποχή που ο Μπρεχτ επιχειρεί τη δική του Αντιγόνη ή που το ομώνυμο έργο του Ζαν Ανούιγ ανεβαίνει στην Αθήνα από το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν, ο Αλεξάνδρου διπλασιάζει τη σοφόκλεια ηρωίδα, τοποθετώντας την στην πρώτη πράξη στα ελληνικά βουνά της Κατοχής, στη δεύτερη στα δίσεχτα χρόνια του Εμφυλίου. Στρατευμένος στην άποψη πως "ο ποιητής είναι πάντοτε με το μέρος της Αντιγόνης και ποτέ με το μέρος του Κρέοντα", ο Αλεξάνδρου θέτει επί σκηνής το πρόβλημα της ηρωικής θυσίας σε αντιηρωικούς καιρούς, προτείνοντάς μας ένα ζοφερό τοπίο της ανθρώπινης κατάστασης σε κρίση, όταν ο άνθρωπος εύκολα τρίβεται σε αγώνες που δίνονται στο όνομα του ανθρώπου.

Στη συνέντευξη τύπου που παραχώρισαν οι συντελεστές στις 15 Μαϊου, στη Σκηνή Κοτοπούλη του Εθνικού Θεάτρου (φωτο 3,4), τόσο ο Κώστας Τσιάνος, όσο και ο Βίκτωρ Αρδίττης, σκηνοθέτης της παράστασης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Κ.Θ.Β.Ε., εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τη συνεργασία των δυο "αδελφών" θεάτρων (Εθνικού και Κρατικού Βορείου Ελλάδος) και για το πρόγραμμα των καλλιτεχνικών ανταλλαγών που ξεκίνησε φέτος την άνοιξη με το ανέβασμα του "Σέντζα", ενός άλλου "παραγνωρισμένου" νεοελληνικού έργου, στη Θεσσαλονίκη.
Ο σκηνοθέτης της "Αντιγόνης", πλαισιωμένος από τους ηθοποιούς της παράστασης, μίλησε για το έργο του Άρη Αλεξάνδρου: "Το εγχείρημα αυτό του Αλεξάνδρου πραγματικά ξεπερνά το θέατρο. Ένας συγγραφέας που ενεπλάκη και προσωπικά στις περιπέτειες της ελληνικής ιστορίας του 20ου αιώνα, κατόρθωσε να αποδώσει τις απτές συγκρούσεις και την αντιπαράθεση των ιδεών σε μια μεγάλη φόρμα χωρίς προηγούμενο. Το μέγεθος αυτό απαιτεί επιτήδειες θεατρικές λύσεις. Η χρονική γειτνίαση δύο κορυφαίων στιγμών της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, της Κατοχής και του Εμφυλίου, αποτελεί από μόνη της μια ιδιομορφία. Η ίδια γενιά που που έζησε τις ελπίδες και τα γεγονότα της απελευθέρωσης, βιώνει και τον εθνικό σπαραγμό. Αυτός ο "μεγάλος μηχανισμός της ιστορίας" αποδίδεται στο έργο του Αλεξάνδρου με μικρές, δυνατές σκηνές."
Για το σκηνοθέτη, η επιλογή των αρχαιοελληνικών κύριων ονομάτων, αλλά και η προσθήκη των νεοελληνικών, έχει συμβολική σημασία (Ανδρόνικος= νίκη του άνδρα και κατ' επέκταση του ατόμου, Νικόδημος= αυτός που πολεμά για το δήμο και το κοινό καλό, Στρατής= ο αιώνιος στρατιώτης) και παρουσιάζει τους διαφορετικούς στερεοτυπικούς χαρακτήρες της κατοχικής και μεταπολεμικής Ελλάδας.
Σε ερώτηση σχετική με τα "ενδοοικογενειακά" προβλήματα του Κ.Θ.Β.Ε., ο Βίκτωρ Αρδίττης σημείωσε ότι μπροστά στο μεγάλο εύρος των καθηκόντων του θεάτρου, τα "ανοίγματα" που έχει κάνει με τέσσερις σκηνές να λειτουργούν παράλληλα, ευρωπαϊκές συνεργασίες, εκπαιδευτικά προγράμματα και περιοδείες, οι επιχορηγήσεις αποδεικνύονται ανεπαρκείς και οι αντιπαραθέσεις είναι αναπόφευτες. Στο σημείο αυτό βρήκε σύμφωνο και τον παρευρισκόμενο Νίκο Κούρκουλο, που τόνισε ότι ανάλογα προβλήματα υπάρχουν παντού, σημασία έχει ωστόσο να μη σταματούν την καλλιτεχνική έμπνευση και τη διάθεση για δημιουργία.

To έργο:
Xωρισμένο σε δυο πράξεις, το έργο διαδραματίζεται σε δυο χρόνους, στα χρόνια της Κατοχής και στον Εμφύλιο, στις δυο κρίσιμες περιόδους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας καθοριστικές για τη συλλογική συνείδηση του τόπου. Η Αντιγόνη και στις δύο πράξεις, όπως σχεδόν την οδηγεί ο αρχαίος μύθος και το όνομά της, θάβει το νεκρό ενάντια στη διαταγή. "Ήθελα να πω μια αλήθεια. Ίσως αυτό σημαίνει να λέω την αλήθεια: θάβω ένα κουφάρι..." Στο έργο και στις δύο πράξεις του επανέρχονται εκτός από την Αντιγόνη και άλλα συνώνυμα πρόσωπα-σύμβολα. Έτσι είναι δύο και οι Ανδρόνικοι, δύο οι Νικόδημοι που εναλλάσσουν χαρακτήρες, ήθος, στάση ζωής σε διαφορετικές συνθήκες στα ελεύθερα βουνά της Αντίστασης και στα βουνά του Εμφυλίου και τοποθετούνται με το ίδιο όνομα κι άλλους ρόλους στις δυο πράξεις του έργου.

Οι συντελεστές:
Σκηνοθεσία : Βίκτωρ Αρδίττης
Σκηνικά-Kοστούμια : Δαμιανός Ζαρίφης
Μουσική : Δημήτρης Καμαρωτός
Χορογραφία : Αναστασία Θεοφανίδου
Φωτισμοί : Γιώργος Ταρκάσης
Μουσική διδασκαλία : Νίκος Βουδούρης

Παίζουν : Ιορδάνης Αϊβάζογλου, Μελίνα Αποστολίδου, Αμαλία Γκούμα, Κώστας Ίτσιος, Λίνα Λαμπράκη, Έλενα Μαυρίδου,Θόδωρος Οικονομίδης, Ελένη Ουζουνίδου, Γιάννης Παλαμιώτης, Σάκης Πετκίδης, Μίλτος Σαμαράς, Θάλεια Σκαρλάτου, Χρήστος Σουγάρης, Λευτέρης Τεκτονίδης, Αλέξανδρος Τσακίρης, Γιάννης Χαρίσης, Μαρία Χατζηιωαννίδου, Γαλήνη Χατζηπασχάλη, Κλαίρη Χριστοπούλου, Καίτη Χρονοπούλου.

Οι παραστάσεις θα πραγματοποιούνται καθημερινά εκτός Δευτέρας στις 21.00 και την τελευταία ημέρα θα δοθούν δύο παραστάσεις, στις 18.00 και στις 21.00