Από τη Βάσω Μιχοπούλου
Η ασύρματη ενδοσκοπική κάψουλα (ζυγίζει μόλις 3,7 γραμμάρια, έχει μήκος 26 χιλιοστά) πήρε για πρώτη φορά έγκριση στην Αμερική το 2001 κι ήρθε στην Ελλάδα πριν από τρία χρόνια για να βάλει τέλος στις κλασικές απεικονιστικές μεθόδους διάγνωσης των νόσων του λεπτού εντέρου.
Πώς λειτουργεί
Η όλη συσκευή αποτελείται από μια κάψουλα που φέρει πηγή φωτισμού και κάμερα καθώς και μια συσκευή καταγραφής που στερεώνεται με ζώνη στη μέση του ασθενή. Ο ασθενής καταπίνει την κάψουλα, η οποία μέσω της κάμερας κάθε μισό δευτερόλεπτο παίρνει μια φωτογραφία από το εσωτερικό του εντέρου και τη στέλνει ασύρματα στη συσκευή καταγραφής. Συνολικά περίπου 55.000 φωτογραφίες μεταφέρονται στον καταγραφέα στις 7-8 ώρες που διαρκεί η καταγραφή. Οι εικόνες αυτές μεταφέρονται σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, όπου μέσω ειδικού λογισμικού μετατρέπονται σε ψηφιακή ταινία που ελέγχεται από το γαστρεντερολόγο. Η κάψουλα είναι μιας χρήσης κι αποβάλλεται με τα κόπρανα.
Σε ποιες περιπτώσεις χρησιμοποιείται
Μέχρι τώρα το λεπτό έντερο ελεγχόταν δύσκολα λόγω του μεγάλου μήκους και των πολλαπλών πτυχών του. Ήδη έχει τεκμηριωθεί η υπεροχή της κάψουλας σε σχέση με άλλες μεθόδους ελέγχου (π.χ.εντερόκλυση) σε ασθενείς που παρουσιάζουν αδιευκρίνιστες σιδηροπενικές αναιμίες ή αιμορραγίες του πεπτικού σωλήνα. Σε αυτούς τους ασθενείς συνήθως έχει προηγηθεί ενδοσκοπικός έλεγχος με γαστροσκόπηση ή κολονοσκόπηση. Επίσης, έχει τεκμηριωθεί η αποτελεσματικότητά της στη διάγνωση και παρακολούθηση ασθενών με νόσο του Crohn καθώς και στην εκτίμηση της έκτασης της νόσου. Σημαντική είναι η συμβολή της στη διάγνωση της κοιλοκάκης (εντεροπάθεια από δυσανεξία στη γλουτένη), στην ανεύρεση εντερικών αλλοιώσεων σε ασθενείς που χρησιμοποιούν αντιφλεγμονώδη φάρμακα, στην παρακολούθηση ασθενών με σύνδρομα οικογενούς πολυποδίασης, στην εξακρίβωση ενδοκρινικών όγκων του λεπτού εντέρου. Η ασύρματη ενδοσκοπική κάψουλα αποτελεί σημαντικό διαγνωστικό μέσο βλαβών του λεπτού εντέρου που μέχρι πρότινος ήταν αδύνατον να διαγνωστούν και είναι μια ανώδυνη κι ασφαλής μέθοδος εξέτασης.
Πώς γίνεται
Ο ασθενής που θα χρησιμοποιήσει την κάψουλα θα πρέπει να μην έχει φάει και να μην έχει πιει υγρά τουλάχιστον ένα οκτάωρο πριν από την εξέταση. Μετά τη λήψη της ο εξεταζόμενος μπορεί να φύγει από το νοσοκομείο και να επιστρέψει κανονικά στις δραστηριότητές του. Δυο ώρες μετά μπορεί να πιει και τέσσερις ώρες αργότερα να φάει ελαφρά. Μετά το οκτάωρο πρέπει να επιστρέψει στο νοσοκομείο για να παραδώσει το σύστημα καταγραφής που είναι τοποθετημένο με ειδική ζώνη στη μέση του. Η μελέτη των δεδομένων διαρκεί ένα δίωρο περίπου. Η ενδοσκοπική κάψουλα δεν εφαρμόζεται σε ασθενείς με βηματοδότη ή με εντερική απόφραξη καθώς και σε εγκύους και μικρά παιδιά. Μειονέκτημα είναι η αδυναμία λήψης βιοψιών από το σημείο της βλάβης, αλλά θεωρείται πως με την πρόοδο της τεχνολογίας κι αυτό θα λυθεί. Επίσης, περνάει πολύ γρήγορα τον οισοφάγο κι έτσι δεν αποτελεί μέθοδο ελέγχου του οισοφάγου. Στο στομάχι καταγράφει μόνο το σημείο που διέρχεται για να περάσει στο δωδεκαδάχτυλο, δηλαδή την προπυλωρική μοίρα και το πυλωρικό στόμιο. Ο μεγάλος σε διάμετρο και γεμάτος ακαθαρσίες αυλός του παχέος εντέρου καθιστά την εξέταση αναξιόπιστη.
Υπάρχουν επιπλοκές;
Η πιθανότητα επιπλοκής κατά τη χρήση της ενδοσκοπικής κάψουλας είναι της τάξης του 0,5-1% και βασικά αφορά την παραμονή στο λεπτό έντερο λόγω στένωσης και της πρόκλησης ειλεού. Γι αυτόν το λόγο σε περίπτωση υποψίας στενώσεων χρησιμοποιείται η «προκάψουλα» από μαλακό υλικό, η οποία βγαίνει παραμορφωμένη αν υπάρχει στένωση κι έτσι εκτιμάται με ακρίβεια η ασφάλεια της εξέτασης. Η μέθοδος μέχρι τώρα εφαρμόζεται: στον «Ευαγγελισμό», το «ΝΜΤΣ», το «Αρεταίειο», την «Ευρωκλινική Αθηνών» και στο «Μετροπόλιταν»: Καλύπτεται από τα δημόσια ταμεία και κοστίζει 1.100-1.300 ευρώ χωρίς την αμοιβή του γιατρού.
Τελειώνοντας να αναφέρουμε πως ήδη στο στάδιο των κλινικών μελετών βρίσκεται η ασύρματη ενδοσκοπική κάψουλα για τον έλεγχο του παχέος εντέρου. Αναμένονται τα αποτελέσματα, ώστε να αξιολογηθεί η διαγνωστική της αξία.
Ευχαριστούμε τον κ. Νικόλαο Νασιακόπουλο, γαστρεντερολόγο-ενδοσκόπο, δ/ντή της Β Γαστρεντερολογικής κλινικής της «Ευρωκλινικής Αθηνών».
