Όταν ο λαιμός σου αρχίσει να πονάει, η μύτη σου να τρέχει και το να γυρίσεις στο κρεβάτι φαίνεται πιο δελεαστικό από ποτέ, τότε ίσως να έχεις... κάτι. Αλλά τι; Η διάκριση μεταξύ κρυώματος και γρίπης μπορεί να είναι δύσκολη, καθώς οι δύο ασθένειες έχουν παρόμοια συμπτώματα, αλλά είναι και αρκετά διαφορετικές μεταξύ τους.
Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ κρυώματος και γρίπης;
Και οι δύο είναι αναπνευστικές λοιμώξεις, πράγμα που σημαίνει ότι επηρεάζουν τους πνεύμονες και τα όργανα που είναι υπεύθυνα για την αναπνοή. Ωστόσο, η γρίπη προκαλείται μόνο από τον ιό της γρίπης, ενώ το κρύωμα μπορεί να προκληθεί από πάνω από 200 διαφορετικούς ιούς, όπως οι ρινοϊοί, οι εντεροϊοί και (παράξενα) οι κορωνοϊοί, ένας από τους οποίους προκαλεί και τον COVID-19. «Το λέμε κοινό κρύωμα, γιατί οι άνθρωποι συνήθως το παθαίνουν δύο, τρεις ή και τέσσερις φορές τον χρόνο, ενώ τη γρίπη την κολλάνε πιο σπάνια, συνήθως μία φορά τον χρόνο», εξηγεί ο Dr. Kisha Davis, ειδικός ιατρός και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Αμερικανικής Ακαδημίας Οικογενειακών Ιατρών.
Πώς μπορώ να καταλάβω αν έχω κρύωμα ή γρίπη;
Το κρύωμα συνήθως ξεκινά με αργό ρυθμό, ενώ η γρίπη είναι πιο ξαφνική και μπορεί να σε χτυπήσει έντονα από την πρώτη στιγμή. Με το κρύωμα, η θερμοκρασία σου μπορεί να ανέβει ελαφρώς, αλλά συνήθως δεν ξεπερνά τους 38°C. Τα πιο κοινά συμπτώματα του κρυώματος περιλαμβάνουν τη συμφόρηση στη μύτη, τον πονόλαιμο και το φτέρνισμα, τα οποία είναι γενικά πιο ήπια από τα συμπτώματα της γρίπης. Με τη γρίπη, μπορεί να ξυπνήσεις το πρωί με πυρετό, ναυτία, ρίγη και μυϊκούς πόνους. (Αν βήχεις και βγάζεις φλέγμα, αυτό είναι κοινό και για το κρύωμα και για τη γρίπη και δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχει βακτηριακή λοίμωξη).
Τα καλά νέα είναι ότι, αν και η γρίπη μπορεί να έχει πιο σοβαρά συμπτώματα, συνήθως διαρκεί το πολύ μία εβδομάδα, ενώ το κρύωμα μπορεί να κρατήσει από 10 έως 14 ημέρες.
Μπορεί τα συμπτώματα μου να είναι από αλλεργίες ή COVID-19;
Οι εποχικές αλλεργίες μπορεί να προκαλέσουν καταρροή και φτέρνισμα, αλλά συνήθως συνοδεύονται από φαγούρα στα μάτια ή και στα αυτιά, κάτι που δεν συμβαίνει με το κρύωμα ή τη γρίπη. Ενώ οι αλλεργίες κορυφώνονται την άνοιξη, ο χειμώνας είναι η εποχή του κρυώματος και της γρίπης. Επειδή τα συμπτώματα της γρίπης και του COVID-19 μοιάζουν, η μόνη σίγουρη μέθοδος για να διακρίνεις ποια λοίμωξη έχεις είναι μέσω ενός τεστ. Από το 2024, η FDA έχει εγκρίνει τα 3-σε-1 τεστ, τα οποία ανιχνεύουν τόσο την γρίπη A/B όσο και τον COVID-19 ταυτόχρονα.
Πώς μπορώ να προλάβω το κρύωμα και τη γρίπη;
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να προστατευτείς. «Η συχνή πλύση των χεριών, μια υγιεινή διατροφή και ο καλός ύπνος κάνουν πραγματική διαφορά», λέει η Dr. Davis. Άλλοι τρόποι για να ενισχύσεις το ανοσοποιητικό σου σύστημα περιλαμβάνουν την τακτική άσκηση, την προσπάθεια να μειώσεις το άγχος και την αποφυγή του καπνίσματος. Όπως αναφέρθηκε, η γρίπη προκαλείται μόνο από λίγους ιούς, κι έτσι κάθε χρόνο οι ειδικοί προσπαθούν να προβλέψουν ποιες στελέχες του ιού θα κυκλοφορούν και να δημιουργήσουν εμβόλια. Τα εμβόλια κατά της γρίπης έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν την πιθανότητα να κολλήσεις τη γρίπη κατά 40-60%. Εάν τελικά κολλήσεις, το εμβόλιο μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα της ασθένειας και να αποτρέψει την νοσηλεία. Ο καλύτερος χρόνος για να κάνεις το εμβόλιο είναι μέχρι το τέλος Οκτωβρίου, σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).
Πώς να αντιμετωπίσεις το κρύωμα και τη γρίπη;
«Το πρώτο πράγμα είναι να αναγνωρίσεις ότι είσαι άρρωστος, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να ξεκουραστείς περισσότερο, να πίνεις περισσότερα υγρά και να μειώσεις την ένταση των δραστηριοτήτων σου», λέει η Dr. Davis. «Συχνά, αν ακολουθήσουμε αυτή τη στρατηγική, γίνουμε καλύτεροι πιο γρήγορα.»
Για τη γρίπη, τα αντιϊκά φάρμακα μπορούν να μειώσουν τη διάρκεια της ασθένειας έως και τρεις ημέρες, εάν ληφθούν μέσα σε 48 ώρες από την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων. Υπάρχουν τέσσερα φάρμακα που συνιστά το CDC για τη θεραπεία της γρίπης φέτος: το οσελταμιβίρη (γενικό ή με την εμπορική ονομασία Tamiflu), το ζαναμιβίρη (Relenza), το περαμιβίρη (Rapivab) και το βαλοξαβίρη (Xofluza). (Το CDC συνιστά τη χρήση τους για άτομα με υψηλό κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη, όπως έγκυες γυναίκες και μικρά παιδιά). Επίσης, η ακεταμινοφαίνη και η ιβουπροφαίνη μπορούν να ανακουφίσουν από τους μυϊκούς πόνους και τον πονόλαιμο. «Αν και τα περισσότερα φάρμακα για τα συμπτώματα δεν θα σε βοηθήσουν να αναρρώσεις πιο γρήγορα», εξηγεί η Dr. Davis, «όταν το σώμα σου χρειάζεται ξεκούραση και υγρά, αυτό είναι το πιο σημαντικό για να αναρρώσεις».
Όποιο και αν είναι το αναπνευστικό σου πρόβλημα, «αν νιώθεις άρρωστος, πρέπει να μείνεις σπίτι», λέει η Dr. Davis. Όταν τα συμπτώματα σου βελτιώνονται και δεν έχεις πυρετό για τουλάχιστον 24 ώρες, συνήθως δεν είσαι πλέον πολύ μεταδοτικός, σύμφωνα με το CDC. Αλλά μπορείς ακόμα να μεταδώσεις τον ιό, οπότε συνέχισε να παίρνεις προφυλάξεις, άνοιξε παράθυρα και πόρτες, φόρα μάσκα όταν βρίσκεσαι σε κοντινές επαφές με άλλους και συνέχισε να πλένεις τα χέρια σου, για πέντε ημέρες. Από εκεί και πέρα, ο κίνδυνος μετάδοσης μειώνεται σημαντικά.
Πότε πρέπει να δω το γιατρό μου;
Αν αναπτύξεις έναν βήχα που δεν περνάει μετά από δύο με τρεις εβδομάδες, αν ο βήχας σου επιδεινωθεί ή αν νιώσεις πόνο στο στήθος ή δυσκολία στην αναπνοή, πρέπει να κλείσεις ραντεβού με τον γιατρό σου. Αυτά μπορεί να είναι συμπτώματα βρογχίτιδας ή πνευμονίας, καταστάσεων που αναπτύσσονται όταν οι αεραγωγοί στους πνεύμονες φλεγμονώνονται ή γεμίζουν με υγρό ή πύον, και είναι πιθανές επιπλοκές από το κρύωμα ή τη γρίπη. «Οι ιοί του κρυώματος και της γρίπης επηρεάζουν όλο το σώμα, ενώ οι βακτηριακές λοιμώξεις επηρεάζουν συνήθως ένα συγκεκριμένο σημείο του σώματος», εξηγεί η Dr. Davis. «Αν ο πόνος είναι τοπικός, αυτό δείχνει ότι η ιογενής λοίμωξη έχει εξελιχθεί σε βακτηριακή λοίμωξη, όπως μία ωτίτιδα ή ιγμορίτιδα, που μπορεί να χρειαστεί αντιβιοτικά».
