Από τη ΖΩΗ ΚΙΤΤΑ
Από τα αρχαία χρόνια, το κρασί υπήρξε «πιστός σύντροφος» των ανθρώπων και στις χαρές και στις λύπες, ενώ η με μέτρο κατανάλωσή του αποτελεί βασικό σύμμαχο για μια καλή υγεία. Μία από τις αγαπημένες συνήθειες των Ελλήνων είναι σίγουρα η οινοποσία. Δεν νοείται οικογενειακή, φιλική ή επαγγελματική συγκέντρωση χωρίς το σχετικό ποτηράκι. Για να συνοδέψουμε γευστικά το φαγητό μας, να γιορτάσουμε, να θυμηθούμε, να χαλαρώσουμε, να «ξορκίσουμε» μια συγκίνηση... Οποια και αν είναι η αφορμή, «ακόμη ένα ποτηράκι» είναι πάντα ευπρόσδεκτο.
Η διαδικασία παρασκευής του κρασιού είναι, στη θεωρία, πολύ πιο απλή από τις διαδικασίες παρασκευής μπίρας ή διαφόρων αποσταγμάτων (ουίσκι, βότκα, τσίπουρο κ.τλ.), που περιλαμβάνουν πολλά διαφορετικά και περίπλοκα στάδια. Πίσω, όμως, από αυτή τη φαινομενική απλότητα των διαδικασιών κρύβονται χιλιάδες μικρά -αλλά καθόλου ασήμαντα- αναγνωρισμένα μυστικά. Ετσι λοιπόν, από τα αμπέλια, τον τρύγο και το πατητήρι, μέχρι τη ζύμωση, τον μούστο, τα βαρέλια και στη συνέχεια την εμφιάλωση, η παραγωγή κρασιού αποτελεί πλέον μια αναγνωρισμένη «επιστήμη». Λευκό, κόκκινο, γλυκό, ημίγλυκο, ρετσίνα, αφρώδης οίνος. Οποιο είδος και αν επιλέξουμε, υπάρχουν δύο βασικοί «κανόνες απόλαυσης» χωρίς αυτό, φυσικά να σημαίνει ότι δεν μπορούμε να... βάλουμε νερό στο κρασί μας! Πρώτο στοιχείο λοιπόν είναι η θερμοκρασία σερβιρίσματος, η οποία ποικίλλει για κάθε κρασί, ώστε να επιτρέπει την πλήρη ανάπτυξη των γευστικών και αρωματικών χαρακτήρων του. Πέρα από τις βασικές αρχές που θέλουν το κόκκινο κρασί να σερβίρεται σε θερμοκρασία δωματίου και το λευκό απευθείας από το ψυγείο, οι περισσότεροι παραγωγοί προτείνουν στην ετικέτα της φιάλης την, κατά τη γνώμη τους, αρμόζουσα θερμοκρασία, οπότε, αν δεν υπάρχουν «υποκειμενικές» γευστικές αντιρρήσεις, καλό είναι να ακολουθήσουμε τις συμβουλές τους.
Ενα δεύτερο σημαντικό ζήτημα είναι η παρουσίαση του κρασιού στο τραπέζι. Στις μέρες μας είθισται το κρασί να σερβίρεται απευθείας από τη φιάλη στην οποία ωρίμασε, χωρίς τη μεσολάβηση κανάτας. Η μετάγγιση σε κανάτα έχει νόημα μόνο σε κόκκινα κρασιά παλαίωσης με πολύ ίζημα στη φιάλη. Με αυτόν τον τρόπο επίσης το κρασί «αναπνέει» απελευθερώνοντας όλα τα αρώματά του. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η φιάλη πρέπει να ανοίγεται με προσοχή, δημιουργώντας όσο λιγότερα τρίμματα φελλού γίνεται. Για να πετύχει αυτό, κεντράρουμε σωστά το τιρμπουσόν και φυσικά δεν τρυπάμε τον φελλό πέρα ως πέρα. Κατόπιν σερβίρουμε στα ποτήρια -πρώτα στο δικό μας, ούτως ώστε ακόμα και τα ελάχιστα των ως άνω υπολειμμάτων να μη φτάσουν στους συμπότες μας- από χαμηλό ύψος πάντα, αλλά και δίχως ο λαιμός της φιάλης να αγγίξει το χείλος του ποτηριού. Γεμίζουμε μέχρι το 1/2 έως και 2/3 της χωρητικότητας του ποτηριού και ύστερα, για να μη στάξει η γνωστή σταγόνα που λερώνει το τραπεζομάντιλο, περιστρέφουμε τη φιάλη λίγο γύρω από τον επιμήκη άξονά της καθώς τη σηκώνουμε.
Το είδος του ποτηριού που χρησιμοποιούμε ποικίλλει. Κατ αρχάς το ποτήρι πρέπει να έχει κολόνα (και να το πιάνουμε από αυτήν) για να μη θερμαίνουμε με τα χέρια μας το κρασί. Για τα γλυκά κρασιά χρησιμοποιούνται ποτήρια κάπως μικρά και με στενό στόμιο, ενώ το ποτήρι των λευκών κρασιών οφείλει να είναι μικρότερο από αυτό των ερυθρών, ούτως ώστε να αδειάζει και να ξαναγεμίζει σε τακτά διαστήματα, χωρίς να προλάβει το περιεχόμενο να ζεσταθεί. Αντιθέτως, για τα κόκκινα κρασιά προτιμώνται τα κάπως μεγαλύτερα ποτήρια, γιατί τα κρασιά αυτά χρειάζονται χρόνο επαφής με τον αέρα για να αναπτύξουν πλήρως τα αρώματά τους.
Εν αρχή ην ο οίνος
Το κρασί ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές και στην αρχαία Ελλάδα. Οι πρόγονοί μας έπιναν το κρασί τους με διάφορους τρόπους. Γενικός κανόνας ήταν η ανάμειξη του κρασιού με νερό, σε αναλογία συνήθως 1:3 (ένα μέρος οίνου προς τρία μέρη νερού), 1:2 ή 2:3. Είχαν δε ειδικά σκεύη τόσο για την ανάμειξη (κρατήρες και κυαθίους, δηλ. μακριές, βαθιές κουτάλες) όσο και για την ψύξη του πριν από την κατανάλωση (ψυκτήρες), αν και το έπιναν συχνά και ζεστό - η ψύξη του κρασιού με πάγο από τα βουνά ήταν μεγάλη πολυτέλεια. Η πόση ανέρωτου κρασιού («άκρατου οίνου») θεωρείτο βαρβαρότητα αναφέρεται μάλιστα ότι κάποιος νομοθέτης την είχε απαγορεύσει επί ποινή θανάτου- και συνηθιζόταν μόνο από αρρώστους ή κατά τη διάρκεια ταξιδιών ως τονωτικό-δυναμωτικό, περιστάσεις στις οποίες (καθώς και στα γεύματα) ήταν επίσης διαδεδομένη η κατανάλωση κρασιού με μέλι. Συχνά αρωμάτιζαν το κρασί τους με διάφορα μυρωδικά ή μπαχαρικά.
Δεν είναι λίγοι οι γιατροί που υποστηρίζουν ότι το κρασί κάνει καλό στην υγεία αφού βελτιώνει τη διάθεση, τις αναπνευστικές κινήσεις, την κυκλοφορία στα πόδια και την καρδιά, ενώ αυξάνει την καλή χοληστερόλη.
