Η ευγνωμοσύνη είναι μια από τις πιο όμορφες και θετικές συναισθηματικές καταστάσεις που μπορούμε να νιώσουμε. Μας βοηθά να εκτιμούμε τα καλά πράγματα στη ζωή μας, να ενισχύουμε τις σχέσεις μας και να αναγνωρίζουμε τις ευλογίες που έχουμε.
Ωστόσο, όταν η ευγνωμοσύνη δεν ισορροπεί σωστά, μπορεί να γίνει επιβλαβής και να μας επηρεάσει αρνητικά. Μήπως έχεις πιάσει τον εαυτό σου να λέει: «Δεν πρέπει να παραπονιέμαι, υπάρχουν και χειρότερα» ή «Πρέπει να είμαι ευγνώμων για όσα έχω, ακόμα κι αν δεν είμαι ευτυχισμένη»;
Ας δούμε λοιπόν μερικές περιπτώσεις όπου η ευγνωμοσύνη μπορεί να είναι περισσότερο βλαβερή παρά βοηθητική.
1. Όταν ξεχνάμε τον εαυτό μας
Η υπερβολική ευγνωμοσύνη προς τους άλλους μπορεί να μας κάνει να παραμελούμε τις ανάγκες μας. Όταν επικεντρωνόμαστε τόσο πολύ στο να είμαστε ευγνώμονες για ότι μας προσφέρουν οι άλλοι, μπορεί να αρχίσουμε να παραβλέπουμε το τι χρειαζόμαστε εμείς οι ίδιοι για να νιώσουμε καλά και να ευτυχισμένοι. Η πραγματική ευγνωμοσύνη δεν πρέπει να σημαίνει ότι καταπιέζουμε τα προσωπικά μας συναισθήματα ή ανάγκες, αλλά ότι αναγνωρίζουμε και τις δικές μας αξίες και ανάγκες μαζί με τις ευεργεσίες που έχουμε από τους άλλους.
2. Όταν μας κρατάει σε τοξικές καταστάσεις
Είναι υπέροχο να είμαστε ευγνώμονες για τις σχέσεις μας, αλλά όταν νιώθουμε υποχρεωμένοι να παραμείνουμε σε τοξικές ή αρνητικές καταστάσεις επειδή νιώθουμε ότι πρέπει να είμαστε ευγνώμονες, τότε η ευγνωμοσύνη μας γίνεται επιβλαβής. Εάν κάποιος μας κακομεταχειρίζεται ή δεν μας σέβεται, η ευγνωμοσύνη μας δεν πρέπει να μας κάνει να ανεχόμαστε αυτή τη συμπεριφορά. Η υγιής ευγνωμοσύνη σημαίνει να αναγνωρίζουμε τη βοήθεια που μας προσφέρουν οι άλλοι, αλλά και να ξέρουμε πότε πρέπει να θέσουμε όρια και να απομακρυνθούμε από καταστάσεις που μας βλάπτουν.
3. Όταν ξεχνάμε να αναγνωρίσουμε τις δυσκολίες
Μερικές φορές, η υπερβολική ευγνωμοσύνη μπορεί να μας κάνει να αγνοούμε τα συναισθηματικά ή ψυχολογικά βάρη που κουβαλάμε. Ξέρουμε ότι έχουμε πολλά για τα οποία μπορούμε να είμαστε ευγνώμονες, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να καταπιέσουμε τις αρνητικές μας συναισθηματικές καταστάσεις. Εάν προσπαθούμε συνεχώς να εστιάζουμε στις θετικές πλευρές και παραβλέπουμε τα προβλήματα που χρειάζονται την προσοχή μας, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική εξάντληση και να μας εμποδίσει να θεραπευτούμε από τις δυσκολίες μας.
4. Όταν νιώθουμε τύψεις για τις ανάγκες μας
Εάν νιώθουμε πάντα ευγνώμονες για τη βοήθεια που μας προσφέρουν άλλοι, μπορεί να αναπτύξουμε την αίσθηση ότι δεν έχουμε το δικαίωμα να ζητήσουμε βοήθεια ή να εκφράσουμε τις ανάγκες μας. Αντί να θεωρούμε ότι αξίζουμε να φροντίσουμε τον εαυτό μας ή να ζητήσουμε στήριξη όταν τη χρειαζόμαστε, μπορούμε να αισθανθούμε τύψεις για το ότι χρειάζεται κάτι από τους άλλους. Αυτή η υπερβολική ευγνωμοσύνη μπορεί να καταλήξει σε εξάντληση και έλλειψη αυτοεκτίμησης, καθώς αποφεύγουμε να ζητήσουμε ότι χρειαζόμαστε.
5. Όταν παραβλέπουμε τις δικές μας επιτυχίες
Η συνεχής ευγνωμοσύνη για τους άλλους μπορεί να μας κάνει να παραγνωρίζουμε τις δικές μας επιτυχίες και συνεισφορές. Αν επικεντρωνόμαστε υπερβολικά στο να εκτιμούμε ότι κάνουν οι άλλοι για εμάς, μπορεί να ξεχνάμε να αναγνωρίσουμε τον κόπο και τις προσπάθειες που έχουμε καταβάλει εμείς οι ίδιοι για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Εάν δεν αναγνωρίσουμε την αξία μας, μπορεί να αρχίσουμε να νιώθουμε ανασφάλεια ή να υποτιμούμε τον εαυτό μας.
Πώς να αντιμετωπίσεις την «επικίνδυνη» ευγνωμοσύνη;
Η λύση δεν είναι να σταματήσεις να νιώθεις ευγνωμοσύνη, αλλά να βρεις την ισορροπία. Η πραγματική ευγνωμοσύνη είναι υγιής και βοηθητική όταν συνδυάζεται με αυτοεκτίμηση και αυτοσεβασμό. Μάθε να εκτιμάς τους άλλους και ταυτόχρονα να φροντίζεις τις δικές σου ανάγκες. Μην ντρέπεσαι να θέσεις όρια ή να ζητήσεις βοήθεια όταν τη χρειάζεσαι, και θυμήσου να αναγνωρίζεις τις δικές σου προσπάθειες και επιτυχίες. Η ευγνωμοσύνη μπορεί να είναι μια δύναμη για καλό, αλλά μόνο όταν την εξασκούμε με αυτοσεβασμό και ισορροπία.
Η ευγνωμοσύνη είναι ένα ισχυρό συναίσθημα που μπορεί να μας εμπλουτίσει τη ζωή, αρκεί να την αφήνουμε να υπάρχει σε αρμονία με τις προσωπικές μας ανάγκες και όρια. Το να είμαστε ευγνώμονες για ότι έχουμε δεν πρέπει να σημαίνει ότι παραμελούμε τον εαυτό μας ή τις αληθινές μας ανάγκες.
