Το καλοκαίρι είναι μια εποχή άμεσα συνδεδεμένη με ταξίδια, αλλαγές εικόνων, καινούργιες εμπειρίες. Κι αυτό δεν ισχύει μόνο για εμάς τους ενήλικες μα και για τα παιδιά μικρής ή μεγαλύτερης ηλικίας στα οποία η χαλάρωση και η ανανέωση αυτής της ζεστής εποχής τους δίνουν την ευκαιρία να γεμίσουν εικόνες και νέες γεύσεις, να έρθουν κοντά στη φύση αλλά και στους ίδιους τους γονείς τους. Στους τελευταίους ανήκει και η ευθύνη της διοργάνωσης επιτυχημένων διακοπών. Σου προτείνουμε λοιπόν μικρές, απλές «οδηγίες χρήσεις» για όμορφα ταξίδια μαζί με τα παιδιά που θα γεμίσουν με θετική ενέργεια τις οικογενειακές μπαταρίες.

Τα ταξίδια κάνουν καλό στα παιδιά

Από την τρυφερή τους κιόλας ηλικία το ταξίδι μπορεί να είναι μια απολαυστική εμπειρία για τα παιδιά. Κι αυτό γιατί, όπως μας λέει η κ. Μαρία Λαζαρίδου, ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια, «ανεξάρτητα από τον προορισμό, ένα ταξίδι είναι ένα ‘μάθημα’ γεωγραφίας, μετεωρολογίας, τοπογραφίας, ανάγνωσης και γραφής. Μπορεί να αποτελέσει μια εκπληκτική ευκαιρία για τα παιδιά να γνωρίσουν τον κόσμο. Καινούριους ανθρώπους, καινούριους φίλους. Καλό θα είναι να μπορέσουν να ζήσουν την εμπειρία αυτή με τον τρόπο και την ένταση που εκείνα επιλέγουν αν εσείς οι γονείς είστε πιο χαλαροί με τις απαιτήσεις σας από εκείνα.»

Δείξε στα παιδιά σου ότι το ταξίδι είναι ένα παράθυρο στη ρουτίνα και στις υποχρεώσεις. Όσο κρατάει το ταξίδι των διακοπών πρέπει φυσικά να κρατήσεις κάποιους βασικούς κανόνες οργάνωσης της καθημερινότητας σας αλλά και να δώσεις στο παιδί σου την αίσθηση της χαλάρωσης και της ξενοιασιάς χωρίς την αυστηρότητα των υποχρεώσεων που έχουμε όλοι να υποστούμε τον υπόλοιπο χρόνο στο σπίτι.

Κάθε ηλικία θέλει το ταξίδι της!

Ένας από τους κύριους παράγοντες επιτυχημένων διακοπών είναι ο προγραμματισμός τους ανάλογα με την ηλικία των παιδιών. «Ο ανάγκες κάθε ηλικίας θέτουν τα δεδομένα για το είδος του ταξιδιού που θα πρέπει να επιλέξουν οι γονείς, συμβουλεύει η κ.Λαζαρίδου. Η πιο δύσκολη ηλικία για διακοπές είναι η προσχολική. Τα παιδιά δεν μπορούν να καθίσουν πολλές ώρες σε ένα μέσο μεταφοράς, κυρίως στο αυτοκίνητο. Καλό είναι να ταξιδεύετε με τον/την σύζυγο ή κάποιον φίλο ή συγγενή για να σε βοηθήσει. Να έχεις ρεαλιστικούς στόχους για τις εξορμήσεις σας με τα παιδιά γιατί είναι μια δύσκολη ηλικία για μετακινήσεις. Οι καινούριες εικόνες ή ήχοι υπερδιεγείρουν το παιδί. Προσπάθησε να κάνετε μια δραστηριότητα την ημέρα. Να είσαι ελαστική για αλλαγές της τελευταίας στιγμής αν το παιδί φαίνεται κουρασμένο ή θέλει π.χ. να περάσει το απόγευμα παίζοντας στην παιδική χαρά του ξενοδοχείου. Εσείς ως γονείς μπορεί να ψάχνετε για έντονες συγκινήσεις στις διακοπές σας όμως κάτι τέτοιο φοβίζει ένα παιδί μικρής ηλικίας που προτιμά το οικείο και το αίσθημα ασφάλειας που αυτό προσφέρει».

Υπάρχουν τέσσερις συμβουλές-κλειδιά που θα σε βοηθήσουν στη σωστή οργάνωση του ταξιδιού, σύμφωνα με την κ. Λαζαρίδου:

• Εξήγησέ του τα σχέδια σας, πού θα πάτε, με ποιον τρόπο θα φτάσετε εκεί. Αν δεν έχει ταξιδέψει με το μέσο που επιλέξατε, βοήθησέ το να καταλάβει πως είναι να ταξιδεύει κάποιος με αυτό. Καλό θα ήταν αν του έδειχνες και φωτογραφίες του μέρους που θα επισκεφθείτε, των φίλων ή συγγενών που θα συναντήσετε.
• Άφησέ το να σε βοηθήσει με την προετοιμασία της βαλίτσας και επίτρεψέ του να διαλέξει κάποια από τα αγαπημένα του ρούχα και μερικά παιχνίδια για να πάρει μαζί.
• Είναι σημαντικό να του εξηγήσεις ότι θα διατηρήσεις στις διακοπές τα πράγματα που κάνετε και στο σπίτι, όπως το να διαβάσετε το παραμύθι πριν από τον ύπνο και ότι το ίδιο θα γίνει όταν επιστρέψετε σπίτι. Έτσι δε θα νιώσει αγωνία για το ταξίδι γιατί θα ξέρει ότι ναι μεν αλλάζει ο τόπος διαμονής όχι και οι καθημερινές συνήθειες.
• Προετοιμαστείτε και εσείς οι γονείς. Αν είστε αγχωμένοι με το ταξίδι τα παιδιά διαισθάνονται τα συναισθήματά σας και θα αναστατωθούν. Αν είστε ενθουσιασμένοι και ανυπομονείτε να ξεκινήσετε το ταξίδι για τις διακοπές σας θα νοιώσουν το ίδιο. Μην ξεχνάτε: το ταξίδι είναι το ‘μέσον’ για να γευθείτε νέες εμπειρίες μαζί με το παιδί σας.

Για τα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, που πάνε πια στο σχολείο, το ταξίδι ντύνεται με περισσότερες αλλαγές και εντάσεις που μπορούν πλέον να αντέξουν τα παιδιά και συχνά τις αναζητούν κιόλας. Εδώ περιλαμβάνονται τα ταξίδια με καθημερινές εξορμήσεις ή αλλαγή καταλυμάτων καθώς και ταξίδια σε χώρες του εξωτερικού. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας μπορούν να ευχαριστηθούν αυτούς τους συνδυασμούς μετακινήσεων αποκομίζοντας θετικές εμπειρίες. Η κ. Λαζαρίδου μας δίνει δυο βασικούς άξονες για την προετοιμασία αυτών των ταξιδιών.

• Πριν την αναχώρηση σχεδίασε το ταξίδι σας σε ένα μεγάλο χάρτη. Αυτό διευκολύνει τα παιδιά να δουν το ταξίδι απεικονισμένο στο χαρτί σαν μια μεγάλη εικόνα που τους δίνει την αίσθηση του τόπου που θα επισκεφθείτε. Ακόμη, μπορούν να υπολογίσουν το χρόνο που θα κάνετε για να φτάσετε ενώ τα μικρότερα σε ηλικία μπορούν να δουν τη διαδρομή και να την ακολουθήσουν βάζοντας στο χάρτη πάνω σε κομβικά σημεία αυτοκόλλητα ζωάκια.
• Ετοίμασε μερικά πράγματα για τα παιδιά όπως: σημειωματάρια που μπορεί να τα χρησιμοποιήσουν ως ημερολόγια για να καταγράφουν τις εντυπώσεις τους, μολύβια, μαρκαδόρους, ξυλομπογιές, λευκό χαρτί, βιβλία με ιστορίες και δραστηριότητες, cd με παραμύθια, ό,τι πιστεύετε ότι θα τα κρατήσει απασχολημένα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Αυτά τα «βοηθήματα» μειώνουν αισθητά τις ερωτήσεις του τύπου «φτάσαμε;», «πόση ώρα έχουμε ακόμη;» και τα κρατούν απασχολημένα με κάτι δημιουργικό.

Με τον παππού κα την γιαγιά

Είναι πολύ συχνό το φαινόμενο ειδικά στη χώρα μας, να περνούν τα παιδιά μεγάλο μέρος των καλοκαιρινών τους διακοπών μαζί με τον παππού και τη γιαγιά στο χωριό. Οι γονείς εργάζονται, έχουν λίγες διακοπές, τα παιδιά έχουν άπειρο ελεύθερο χρόνο κι έτσι αυτή η λύση είναι σωτήρια για πολλές οικογένειες. Φυσικά είναι κι αυτό ένα ταξίδι που πρέπει να οργανωθεί σωστά για να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

«Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η παρουσία των παππούδων στη ζωή των εγγονιών τους είναι πολύ σημαντική, τονίζει η κ.Λαζαρίδου, και τα παιδιά ωφελούνται από την παραμονή τους στο χωριό μαζί τους. Μπορούν να παίζουν ελεύθερα, να βγαίνουν στην πλατεία με τα υπόλοιπα παιδιά χωρίς τους περιορισμούς και τους κινδύνους της πόλης. Οι γονείς όμως θα πρέπει να έχουν δώσει ορισμένες «οδηγίες» στους παππούδες οι οποίοι ως γνωστόν συχνά υπερβάλλουν κάνοντας όλα τα χατίρια στα εγγόνια. Καλό είναι λοιπόν να έχεις μια καλή σχέση μαζί τους και να μπορέσεις να τους δώσεις τις οδηγίες που θα πρέπει να ακολουθήσουν. Εξήγησέ τους ότι ακόμα κι αν έχουν διαφορετική άποψη πρέπει να ακολουθήσουν τις καθημερινές συνήθειες που γνωρίζουν τα παιδιά. Μην ανησυχείς ωστόσο ότι τα κακομαθαίνουν και είναι υπερπροστατευτικοί. Οι διακοπές κάποτε τελειώνουν και οι παππούδες δεν μπορούν να γίνουν ούτε γονείς ούτε δάσκαλοι. Ο ρόλος τους όμως και η παρουσία τους στη ζωή των παιδιών αποπνέει μια ευχάριστη αίσθηση ελευθερίας, συνώνυμη συχνά των καλοκαιρινών διακοπών».

Μικρά καλοκαιρινά «ταξίδια» στην πόλη

Τα τελευταία χρόνια, λόγω των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών όλο και περισσότερες οικογένειες δεν μπορούν να κάνουν ταξίδια διακοπών και είναι αναγκασμένες να περάσουν με τα παιδιά τους το μεγαλύτερο μέρος του καλοκαιριού στην πόλη, ακόμη και όλο το καλοκαίρι. Και σε αυτή την περίπτωση όμως οι συνθήκες γίνονται θετικές και προσαρμόζονται στην καλοκαιρινή ατμόσφαιρα φτάνει οι ίδιοι οι γονείς να συνειδητοποιήσουν ότι τα παιδιά δεν γίνονται δυστυχισμένα αν δεν πάνε ένα μακρινό ταξίδι και μπορούν να περάσουν όμορφα μαζί τους.

«Αν εμείς αισθανόμαστε ενοχές γιατί δεν μπορούμε να τα πάμε ένα μακρινό ταξίδι και διακοπές τότε το μήνυμα που θα πάρουν είναι ότι οι διακοπές είναι απαραίτητες και εμείς είμαστε άτυχοι που δεν θα πάμε!, τονίζει η κ. Λαζαρίδου. Υπάρχουν όμως τόσα πράγματα που μπορείς να κάνετε το καλοκαίρι με τα παιδιά σου. Διάθεσε τον ελεύθερο χρόνο σου σε εκείνα, πήγαινέ τα σε διάφορα πάρκα, παίξε μαζί τους. Προγραμμάτισε μια ημερήσια απόδραση σε ένα θεματικό πάρκο, ένα ζωολογικό κήπο, σε ένα μουσείο για τα μεγαλύτερα παιδιά. Οι μέρες που περνούν μαζί σου είναι σημαντικές για εκείνα. Αν μπορείς τα σαββατοκύριακα να επισκέπτεστε κάποια κοντινή παραλία και να περνάτε εκεί το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας θα ήταν το ιδεατό».

Λιγότεροι περιορισμοί σε σχέση με τις άλλες εποχές του χρόνου, περισσότερο παιχνίδι και ελευθερία για τα παιδιά που πηγαίνουν σχολείο, καινούρια ερεθίσματα που δεν έχουν το χρόνο να εξερευνήσουν στη φορτωμένη σχολική χρονιά, συχνότερη και ουσιαστικότερη επαφή με τους γονείς είναι τα απαραίτητα συστατικά ενός καλού ‘ταξιδιού’ διακοπών για τα παιδιά μέσα και έξω από τον τόπο που ζουν. Το καλοκαίρι προσφέρει σε όλους τους γονείς μια εξαιρετική ευκαιρία να έρθουν πιο κοντά στα παιδιά τους και να απολαύσουν ωραίες οικογενειακές στιγμές.

Μερικά ακόμη tips για να περάσεις καλά κι εσύ:

• Αν θέλεις να δεις αξιοθέατα σκέψου το ανάλογα με την ηλικία του παιδιού σου. Αν είναι μικρό θα θέλει να τρέχει συνέχεια μέσα σε μέρη που δεν επιτρέπεται π.χ. μουσεία. Αν είναι μεγαλύτερο θα του αρέσει αλλά με μέτρο γιατί προτιμά να είναι στην παραλία και να παίζει με τους φίλους του.
• Αν έχεις μικρά παιδιά προτίμησε να φάτε έξω ή να κάνετε πικνικ. Τα μικρά δεν αντέχουν εύκολα να περιορίζονται μέχρι να φτάσει το φαγητό τους και λατρεύουν την ελευθερία που παρέχει το πικνικ.
• Στο θέμα του φαγητού, καλό θα ήταν να βρεις ένα εστιατόριο που να παρέχει προσεκτικά προετοιμασμένο φαγητό για τα παιδιά, μην αναλωθείς όμως στο ψάξιμο! Οι διακοπές είναι ξεκούραση για γονείς και παιδιά. Δεν είναι καταστροφικό για την υγεία τους να τρώνε λίγες μέρες το φαγητό που τρώνε όλοι οι υπόλοιποι στην παρέα.

Προγραμματισμός διακοπών με τα παιδιά

• Ενημέρωσε και εξήγησε στο παιδί πού θα πάτε, τι θα κάνετε, με ποιους θα είστε.
• Κάνε έγκυρη κράτηση εισιτηρίων αν πρόκειται να ταξιδέψετε με μέσο μαζικής μεταφοράς.
• Προσπάθησε να ταξιδέψετε με φίλους που έχουν παιδιά ή να τα ενθαρρύνεις εκεί που πάτε να γνωρίσουν άλλα παιδιά.
• Πάρε μαζί σου μερικά πράγματα για να ασχοληθούν τα παιδιά κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, π.χ. βιβλία, μικρά παιχνίδια κλπ.
• Κάνε συχνές στάσεις αν ταξιδεύεις με αυτοκίνητο. Τα παιδιά βαριούνται τα μεγάλα ταξίδια.
• Το φαρμακείο είναι απαραίτητο στο ταξίδι με τα παιδιά. Οργάνωσέ το σωστά.
• Εξασφάλισε ένα ασφαλές κατάλυμα και φρόντισε να είναι καθαρό και να έχει τουαλέτα.
• Πάρε μαζί σου τα βιβλιάρια υγείας του παιδιού για την περίπτωση που θα πρέπει να επισκεφθείς κάποιο γιατρό.

Οταν φτάσετε στον προορισμό σας...

• Να είσαι ελαστική με το πρόγραμμα που ακολουθείτε καθημερινά.
• Προτίμησε να πηγαίνετε στη θάλασσα νωρίς το πρωί ή το απόγευμα.
• Φρόντισε να κοιμούνται αρκετά γιατί διαφορετικά δεν θα έχουν καλή διάθεση για την εξόρμηση της επόμενης ημέρας.
• Μην κυνηγάς τα παιδιά από πίσω ταϊζοντάς τα και μην είσαι αυστηρή με τα γεύματα.
• Άφησέ τα να είναι και να παίζουν χαλαρά χωρίς αυστηρό πρόγραμμα δραστηριοτήτων.
• Παίξε, κολύμπησε και διασκέδασε μαζί τους. Χαρείτε όλοι μαζί ξέγνοιαστες, απολαυστικές στιγμές!

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 54

Update: Ιούνιος 2016.