Ενα απαλό ροζ πουκάμισο, που τη δείχνει χλομή. Ενα απλό μπεζ παντελόνι. Χαμηλά τακούνια. Λιγνή, εφηβική, μικροσκοπική σιλουέτα. Ούτε ίχνος μακιγιάζ - ή μήπως υπήρχε μια πινελιά χρώματος στα λεπτογραμμένα χείλη; Κομμωτήριο; Ούτε κατά διάνοια. Τα ανοιχτόχρωμα μαλλιά της είναι σχετικά κοντά κι ατίθασα, σαν να σηκώθηκε πριν από λίγο από το κρεβάτι, ήπιε έναν χυμό στα γρήγορα και ήρθε να υπηρετήσει το καθήκον της. Προφανώς, για την Τζόντι Φόστερ το να είσαι σταρ δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πρέπει να δείχνεις σαν σταρ.
Είναι φιλική, χαμογελαστή και σκέφτεται αρκετά πριν απαντήσει, δίνοντας την αίσθηση ότι σέβεται κάθε ερώτηση. Παρά την απλή της εμφάνιση, πάντως, γυναίκα της διπλανής πόρτας δύσκολα τη λες. Η αύρα που εκπέμπει ανήκει σε ανθρώπους μοναδικούς, ανόμοιους με οτιδήποτε έχεις συναντήσει. Δεν σου γεννάει την παραμικρή επιθυμία να τη ρωτήσεις τη μάρκα του αρώματός της. Θέλεις, όμως, πάρα πολύ να ζητήσεις τη γνώμη της για τον «δικαιολογημένο φόνο»: αν υπάρχει κάτι τέτοιο κι αν θα μπορούσε η ίδια να σκοτώσει.
Η ηρωίδα της στο Εκτός εαυτού το κάνει. Για εκδίκηση ή δικαιοσύνη -τι δικαίωμα είχαν εκείνοι οι αλήτες να δολοφονήσουν, έτσι για πλάκα, την ευτυχία της; Χωρίς να το καταλάβει, από ανέμελη κι ερωτευμένη παραγωγός ραδιοφώνου μεταμορφώνεται σε οπλισμένη τιμωρό, εκτός νόμου. Και το κοινό επευφημεί, άλλοτε βουβά, άλλοτε ευθέως, χωρίς προσχήματα: κάποιος έπρεπε να καθαρίσει τη Νέα Υόρκη από τα καθάρματα που ξέφυγαν από τον δήμαρχο Τζουλιάνι, τον άνθρωπο που την απάλλαξε από τη φήμη της πιο επικίνδυνης πόλης στον κόσμο. Το κάνει η Ερικα της Τζόντι, λοιπόν, επειδή θέλει να λυτρωθεί κι επειδή δεν έχει τίποτα να χάσει πια, ούτε καν τον εαυτό της. Κάποια στιγμή, λίγο πριν την καταπιεί το σκοτάδι, συνειδητοποιεί ότι δεν θα είναι ποτέ πια η ίδια και ότι η λύτρωση δεν θα έρθει ποτέ.
Εικόνες: Αναρωτιέμαι τι σκέφτεται κανείς όταν κρατά πιστόλι.
Τζόντι Φόστερ: Αρχικά, έχεις μια αίσθηση ασφάλειας και ηρεμίας. Ομως, ένα όπλο σε αναγκάζει να περπατάς αλλιώς, να μιλάς αλλιώς, να βλέπεις τον κόσμο εντελώς διαφορετικά. Σταδιακά, σε βυθίζει στη βία και τις συνέπειές της.
Είμαστε όλοι ικανοί να σκοτώσουμε;
Μετά την εμπειρία μου με την ταινία θα απαντούσα: «απολύτως». Ομως, δεν μπορείς να ξέρεις αν δεν βρεθείς σε τέτοια θέση.
Η Ερικα αποκτά το πιστόλι της με ευκολία. Ποια η γνώμη σας για την οπλοκατοχή, που στις ΗΠΑ θεωρείται φυσική;
Δεν μπορώ να κάνω πολιτική δήλωση, είμαι απλώς μια ηθοποιός. Σε αντίθεση με άλλους συναδέλφους μου, δεν τα καταφέρνω σε αυτά. Νομίζω, πάντως, πως το ωραιότερο χαρακτηριστικό που έχουμε ως άνθρωποι είναι ότι δεν ελέγχουμε απολύτως τα συναισθήματά μας. Αλλά, ξέρετε, το να πατήσεις τη σκανδάλη απαιτεί ακριβώς την ίδια ενέργεια με το να δαγκώσεις ένα κομμάτι γλυκό. Ενα κλικ είναι. Δεν πιστεύω, λοιπόν, ότι ένα πλάσμα που νιώθει και συχνά δρα ανεξέλεγκτα πρέπει να έχει πρόσβαση σε τέτοιου είδους εξουσία. Ενα ρομπότ, πιθανώς να μπορούσε.
Θεωρείτε τη βία εγγενές κομμάτι της αμερικανικής κουλτούρας;
Ναι, είναι. Νομίζω ότι είναι ενδιαφέρον το ότι η ταινία βγήκε μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Προηγουμένως, όπως και πριν από το Βιετνάμ, ήμασταν αφελείς, με παιδιάστικο τρόπο σκέψης, με μηδενική αντίληψη για το τι συμβαίνει έξω από τα σύνορα της μεγάλης μας χώρας. Τώρα όμως, παρ όλο που η Νέα Υόρκη είναι ασφαλέστερη από οποιαδήποτε μεγαλούπολη στον πλανήτη, παρ όλο που υπάρχουν αστυνομικοί σε κάθε γωνία και η Τάιμς Σκουέαρ μοιάζει με την Ντίσνεϊλαντ, αιωρείται ένας φόβος, που αναδύθηκε μετά το τρομοκρατικό χτύπημα. Και τι κάνεις με τον φόβο; Τίποτα. Δεν μπορείς να τον νικήσεις επειδή δεν βασίζεται στην πραγματικότητα. Απλώς φοβόμαστε. Και στην Αμερική έχουμε την τάση να μεταθέτουμε τον φόβο μας σε οργή, ώστε να παραμείνουμε ψυχολογικά δυνατοί. Αυτό ακριβώς αντανακλά η ηρωίδα μου.
Το Εκτός εαυτού σας θυμίζει τον Ταξιτζή;
Ναι, αλλά μην το πείτε στον Νιλ Τζόρνταν. Θαυμάζει πολύ τον Σκορσέζε και νιώθει άβολα με τη σύγκριση! Αλλά υπάρχουν και διαφορές. Ο Τράβις Μπικλ του Ταξιτζή έδρασε στη Νέα Υόρκη μετά το Βιετνάμ. Ηταν μια πόλη βρώμικη, γεμάτη πόρνες και εγκληματίες. Ηθελε να την καθαρίσει. Να κάνει αυτό που η Αμερική δεν κατάφερε στο Βιετνάμ. Επίσης, ήταν ένας αμόρφωτος ήρωας, σε αντίθεση με την Ερικα, η οποία ξέρει πολύ καλά τι είναι σωστό και τι όχι και κινείται σε μια πόλη που μοιάζει καθαρή. Η ειρωνεία είναι πως όταν βγαίνει τελικά εκεί έξω οπλισμένη, συναντά τη Νέα Υόρκη που φοβόταν. Τη σκοτεινή της πλευρά.
Είναι παράνομη, πρέπει να τιμωρηθεί; Πολλοί θεατές πιστεύουν πως δεν πρέπει.
Ισχύει. Αντιδρά λανθασμένα, το ξέρει και υποσυνείδητα επιδιώκει την τιμωρία. Και τιμωρείται, αφού τελικά δεν απομένει καθόλου Ερικα μέσα της. Η βία, βλέπετε, είναι μολυσματική. Οτιδήποτε αγγίζει το αλλάζει. Δεν είναι μόνο ο θύτης και το θύμα. Ολοι τριγύρω τους αλλάζουν και δεν υπάρχει επιστροφή. Ξέρετε τι με γοητεύει στο φιλμ; Γεννά ενστικτώδεις αντιδράσεις. Κάθε φορά που σκοτώνω οι θεατές ενθουσιάζονται. Είναι ζωώδες αυτό, γνήσια ανθρώπινο, φυσιολογικό και τερατώδες ταυτόχρονα: εγώ θα ζήσω, εσύ θα πεθάνεις. Αυτό πετυχαίνει ο κινηματογράφος, φέρνει τα μυστικά στην επιφάνεια και τα απομυθοποιεί.
Δεν υπάρχουν πολλές γυναίκες σε ρόλους δράσης, πάντως.
Το ξέρω. Εχω παίξει σε διάφορα θρίλερ με σκηνές δράσης. Τα λατρεύω. Δεν μπορώ να γίνω αγόρι, οπότε τι να κάνω; (γελάει)
Γιατί δεν σας βλέπουμε συχνά στην οθόνη;
Χρειάζομαι χρόνο να διαβάσω, να είμαι με τα παιδιά μου, να αγοράζω δίσκους, να απολαμβάνω την εφημερίδα με την ησυχία μου. Αν περνάς από πλατό σε πλατό δεν ζεις και δεν έχεις πια τίποτα ουσιαστικό να πεις.
Η μητρότητα έχει επηρεάσει καθόλου τις επιλογές σας;
Το ενδιαφέρον μου για το τι είναι ηθικό προήλθε αποκλειστικά από τη μητρότητα. Συνειδητοποιείς ότι δεν υπάρχει άσπρο-μαύρο κι ότι η έννοια της ηθικής είναι ένα πολύ σύνθετο πράγμα. Η ανάγκη μου να το εξερευνήσω αυτό μέσα από τις ταινίες μου ίσως δυσκολέψει το κοινό στο να με παρακολουθήσει καθώς μεγαλώνω. Θέλω να εκφράζω την κοινωνική μου φωνή μέσα από τους χαρακτήρες. Οχι την πολιτική φωνή. Εκτιμώ πολύ την πρόσφατη στροφή μας προς το πολιτικό σινεμά αλλά δεν θα ήμουν καλή σε αυτό.
Κατηγορούμενοι, Δωμάτιο πανικού, Σχέδιο πτήσης. Συχνά σας βλέπουμε σε ρόλο θύματος που κάποια στιγμή παίρνει την κατάσταση στα χέρια του. Συνδέεται με την προσωπικότητά σας αυτό;
Ναι. Με έλκει πολύ η ιδέα της επιβίωσης. Θα έβρισκα τη δύναμη να επιζήσω αν βρισκόμουν σε παρόμοιες καταστάσεις; Δεν ξέρω αλλά μπορώ να το πετύχω στην οθόνη. Ισως συνδέεται με την ανάγκη μου να πολεμήσω τους δικούς μου φόβους.
Αυτό πηγάζει, ίσως, από το γεγονός ότι το 1981 ο Τζον Χίνκλεϊ πυροβόλησε τον Ρίγκαν για να σας κάνει εντύπωση, ως άλλος Τράβις Μπικλ;
Εχω αποφασίσει ότι δεν πρόκειται ποτέ να το σχολιάσω αυτό.
Πώς αισθάνεστε απέναντι στις χλιαρές κριτικές τύπου «η Τζόντι ήταν θαυμάσια αλλά η ταινία είναι μέτρια»;
Είμαι στο επάγγελμα 42 χρόνια. Ε, γίνεσαι αναγκαστικά πιο σκληρόπετσος, γιατί δεν υπάρχουν μόνο τα χειροκροτήματα. Θα εκραγείς αν αντλείς αυτο-εκτίμηση μόνο μέσα από τη γνώμη των άλλων. Αλλά είναι σκληρό όταν έχεις βάλει τόσα κομμάτια του εαυτού σου σε μια ταινία και δεν αρέσει στον κόσμο. Είναι σαν να σου λένε «δεν μου αρέσει αυτό που είσαι». Αυτή είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι ηθοποιοί.
Ερχεται κάποια στιγμή που μια ηθοποιός με τόσες διακρίσεις και επιτυχίες νιώθει επιτέλους ασφαλής;
Δεν έχω νιώσει ποτέ ασφαλής καλλιτεχνικώς. Κάθε φορά που παρουσιάζεις κάτι καινούριο είναι σαν να γδύνεσαι μπροστά στο κοινό. Κινδυνεύεις να βάλουν τα γέλια! Οχι, ποτέ δεν θα είναι εύκολο. Παρ όλα αυτά, σου συμβαίνουν άλλα πράγματα. Η φιλοδοξία σου καταλαγιάζει. Ολες μου οι απτές φιλοδοξίες εκπληρώθηκαν όταν ήμουν 12. Δεν ενδιαφέρομαι και τόσο πια.
Μία ακόμα υποψηφιότητα για Οσκαρ θα σήμαινε κάτι;
Βεβαιότατα! (γελάει) Μπίνγκο! (σκέφτεται λίγο) Η στάση μου απέναντι στην υποκριτική είναι σύνθετη. Το κάνω εδώ και τόσο πολλά χρόνια και πρέπει να ανακαλύπτω διαρκώς νέα κίνητρα.
Θα σας δούμε να σκηνοθετείτε ξανά;
Αχ, δεν ξέρω! Είναι τόσο δύσκολο να βρεις τα κεφάλαια... Είναι η μεγάλη μου απογοήτευση που δεν καταφέρνω να σκηνοθετώ συχνότερα. Είμαι νέα σκηνοθέρια, έχω γυρίσει μόνο δύο ταινίες και δεν είμαι ο Σπίλμπεργκ. Εχω πολλά να μάθω, νιώθω ανασφάλεια...
Εσείς τι σκηνοθέτες προτιμάτε;
Εχω συνεργαστεί με καινούριους και είναι συναρπαστικό να τους παρακολουθείς να ανακαλύπτουν. Ομως, σε αυτή τη φάση της ζωής μου, προτιμώ τη συνεργασία με έμπειρους. Θέλω να διδάσκομαι από αυτούς.
Είχατε γνωρίσει τον Αντι Γουόρχολ. Τι σας δίδαξε εκείνη η εμπειρία;
Τον ήξερα από παιδί. Οι οικογένειές μας ταξίδευαν καμιά φορά μαζί, στη Νορμανδία και αλλού. Αργότερα, τον συναντούσα κάποια απογεύματα και πίναμε κανένα ποτό. Οι αναμνήσεις μου είναι θολές. Τίποτα συγκεκριμένο, απλώς την αίσθηση ότι έμοιαζε με θεία, που πάντα προσπαθούσε να με κάνει να φάω το φαγητό μου!
Η Τζόντι Φόστερ
- Γεννήθηκε τον Νοέμβριο του 1962 στο Λος Αντζελες. n Ξεκίνησε την καριέρα της στα 2, με διαφημιστικά. n Η διασημότερη διαφήμισή της ήταν για το αντηλιακό Copertone στα 3.
- Υποδύθηκε την πόρνη στον Ταξιτζή στα 14. Στις πιο τολμηρές σκηνές την αντικατέστησε η μεγαλύτερη αδελφή της, Κόνι.
- Διάβαζε από τα 3, μιλούσε άπταιστα γαλλικά από τα 14 και ιταλικά από τα 18.
- Κέρδισε δύο Οσκαρ πριν κλείσει τα 30 (Οι κατηγορούμενοι, Η σιωπή των αμνών).
- Εχει μείνει έγκυος και στα δύο παιδιά της από ανώνυμο(;) δότη σπέρματος.
- Γυμνάζεται τακτικά - καράτε, αεροβική, βάρη, γιόγκα κ.λπ.
- Δηλώνει ότι οι αγαπημένοι της ηθοποιοί είναι η Μέριλ Στριπ και ο Ρόμπερτ ντε Νίρο.
- Αμείβεται με $15 εκατομμύρια.
Η ταινία Εκτός Εαυτού (Village) θα προβάλλεται από τις 25 Οκτωβρίου.
