H 10χρονη κόρη ενός φασίστα αξιωματικού που καταδιώκει ομάδες ανταρτών στην Ισπανία του 44 ανακαλύπτει έναν παλιό λαβύρινθο που θα την οδηγήσει σε ένα ταξίδι φαντασίας.
Τον Λαβύρινθο Του Πάνα φωτίζει μια μάχη βαθύτερη από εκείνη των αριστερών ανταρτών με τους φασίστες του Φράνκο: σιγά σιγά, σε 114 υπνωτικά λεπτά, ξεδιπλώνεται η σύγκρουση της ιστορικής συγκυρίας με την αρχέγονη φαντασία. Η δεύτερη τελικά νικά, ουσιαστικά, και την ίδια την Ιστορία. Ρομαντισμός ή πολιτική αξία για τις κυνικές μας μέρες; Και τα δύο!
Οι κακές γλώσσες θα πουν ότι ο Γκιγιέρμο ντελ Τόρο δεν είναι παρά ένας ταπεινός εργάτης στα έγκατα του Χόλιγουντ. Οτι τα Hellboy και Blade ΙΙ αποκαλύπτουν τα όριά του. Οσοι όμως πρόσεξαν τη Ραχοκοκαλιά Του Διαβόλου (ή το arty horror ντεμπούτο του Cronos, 14 χρόνια πριν) ξέρουν πως ο περίεργος Μεξικανός έχει μέσα του κάτι παραπάνω. Κάτι γνήσια δικό του, πέρα από τις κόμικς φαντασμαγορίες που ζωντανεύει με b-movie ευαισθησία για το νεανικό κοινό. Κάτι το οποίο παίρνει την πιο τέλεια μέχρι σήμερα μορφή του στη μυστική καρδιά αυτού του λαβύρινθου... πραγματικότητας.
Κόντρα στο τέλος των ιστοριών που μαστίζει το μοντέρνο σινεμά, ο ντελ Τόρο επιστρατεύει το neverending story του ασυνείδητου - τη μόνη αληθινή ιστορία. Ταυτίζει (λογικά) το υποσυνείδητο με τον κόσμο των νεκρών. Ταυτόχρονα εξαϋλώνει σιγά σιγά την κοινωνική ύπαρξη: κορυφώνει τα πάθη της και μετά τα φωτίζει μέσα στην τραγική ασημαντότητά τους. Τα επιστρέφει, έτσι, στην υποκειμενική και άχρονη φαντασία. Εκείνη που ζει καλύτερα σε ό,τι ίσως λέγαμε όνειρο κι αναδεικνύεται, τελικά, πιο πραγματική από τον βάρβαρο ισπανικό εμφύλιο εκεί στον «έξω κόσμο».
Αυτό, λίγο πολύ, είναι το πρώτο (αν όχι το μόνο) που χρειάζεται να δεις για να κάνεις έστω κι ένα βήμα στον λαβύρινθο. Αν δεν τα καταφέρεις; Ε, τότε το αρχέγονο πανόραμα σκοτεινιάζει - και μένεις ανικανοποίητα μόνος με ένα καημένο κοριτσάκι, το οποίο δραπετεύει από τους τρόμους της φρανκικής βαρβαρότητας στη φαντασία του. Αυτό από μόνο του δεν θα ήταν λίγο - τουλάχιστον τριάντα χρόνια πριν.
Η βαρύτητα που ο ντελ Τόρο καταφέρνει να δώσει στις εκ πρώτης όψεως ρομαντικές θέσεις του καλεί τον θεατή να αναμετρηθεί σε βάθος μαζί τους. Κι αυτό γιατί, όπως γίνεται πλέον φανερό, τον Λαβύρινθό του δεν ζωογονούν οι νοητικοί ελιγμοί κάποιου περισπούδαστου έργου τέχνης. Τον πυροδοτεί ολοκληρωμένη πίστη και καταλυτική άποψη ζωής.
Αντλώντας σταθερά την έμπνευσή του από το μακροχρόνιο πάθος του για το φανταστικό, ο Μεξικανός φτάνει εδώ σε μια ωριμότητα που τραβάει την προσοχή. Ταυτόχρονα, αξιοποιεί την χολιγουντιανή εμπειρία του για να φτιάξει μια επαρκέστατη παραγωγή: μουσική, φωτογραφία, ερμηνείες και εφέ είναι στο επίπεδο μιας έξοχης αφηγηματικής εμπειρίας που... απλά δεν χρειάζεται να είναι αμερικανική. Κι η επιτυχία της πρέπει να θεωρείται ήδη δεδομένη από πέρυσι τον Μάιο, όταν και αποδείχτηκε η μόνη πραγματική έκπληξη του φεστιβάλ των Καννών. Πριν φτάσει στα βραβεία ή στις υποψηφιότητες των Οσκαρ. Ανεξάρτητα ακόμα κι από τη μακρινή διάσταση του box office, που δεν θα χαράξει τον μυθικό ουρανό της. Αδιατάραχτη - γιατί η καρδιά του λαβύρινθου δεν θα μπορούσε παρά να ανήκει εξαρχής στον λαβύρινθο της καρδιάς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΕΛΗΟΛΑΝΗΣ
