Ο Toulouse- Lautrec και οι γυναίκες

09.05.2001
Ηδη από τους πρώτους πίνακες του ο Lautrec εκδηλώνει το ενδιαφέρον του για την ανθρώπινη μορφή, και κυρίως για την γυναικεία φιγούρα. Ζητεί από τους ανθρώπους του περιβάλλοντος του να ποζάρουν και ζωγραφίζει το μπούστο τους, με τρόπο κλασικό, μέσα σε διάκοσμο επιλεγμένο έτσι ώστε να τονίζονται τα πνευματικά χαρακτηριστικά του εικονιζόμενου: ?.
Αποσπασματα από το κείμενο της κ. Daniele Devynck, διευθύντρια του Μουσείου Toulouse Lautrec, που δημοσιεύεται στον κατάλογο της έκθεσης:

Ηδη από τους πρώτους πίνακες του ο Lautrec εκδηλώνει το ενδιαφέρον του για την ανθρώπινη μορφή, και κυρίως για την γυναικεία φιγούρα. Ζητεί από τους ανθρώπους του περιβάλλοντος του να ποζάρουν και ζωγραφίζει το μπούστο τους, με τρόπο κλασικό, μέσα σε διάκοσμο επιλεγμένο έτσι ώστε να τονίζονται τα πνευματικά χαρακτηριστικά του εικονιζόμενου:

Ξεκινώντας από την προσεκτική και γεμάτη ευαισθησία παρατήρηση του μοντέλου, ο ζωγράφος μας δίνει μια προσωπογραφία όπου, πέρα από την πιστότητα και την ομοιότητα, διαφαίνονται η κοινωνική θέση αλλά επίσης και ο χαρακτήρας του ατόμου. Ξέροντας πώς να σταθεί στα διακριτικά χαρακτηριστικά ενός προσώπου, μη διστάζοντας να υπογραμμίσει την ασυμμετρία του, να τονίσει την φόρμα των καπέλων, την αδεξιότητα της στάσης, ο καλλιτέχνης μετατρέπει κάθε εικόνα σε μια υποδειγματική σύνθεση που συνδυάζει μια ζωγραφική προσέγγιση και μια βαθιά ψυχολογική ανάλυση, η οποία εξατομικεύει κάθε μορφή.

Χωρίς να θυσιάζει τον ρεαλισμό της εικόνας, ο Lautrec προβάλλει την γυναικεία ομορφιά, παίζοντας τόσο με την στάση όσο και τις γραμμές του προσώπου για να προσδώσει έναν χαρακτήρα στο θέμα του. Με εκπληκτική οξύτητα αποδίδει την ομοιότητα με το μοντέλο του, μολονότι η σύγκριση των πινάκων και των φωτογραφιών αποδεικνύει ότι η δουλειά του στηρίζεται σε μια εις βάθος ανάλυση, και σε μία μετάπλαση που υπερβαίνει την απλή αντιγραφή της φύσης.

Κατεξοχήν, ζωγράφος γυναικών, ο Lautrec έλκεται από τις μικρές καθημερινές πράξεις, τις φευγαλέες στάσεις τις οποίες συλλαμβάνει εκ του φυσικού, την ώρα που συμβαίνουν: δημιουργεί μια αξιοθαύμαστη σειρά από προσωπογραφίες, από την πόρνη έως την βεντέτα του καφέ- σαντάν, από την εργάτρια έως την αστή κυρία, από την ηθοποιό έως την αριστοκράτισσα. Ιδιαίτερα προσεκτικός στη μορφή του προσώπου, ο Lautrec παρατηρεί τις φυσιογνωμίες των μοντέλων του για να διεισδύσει στην πιο μύχια αλήθεια τους. Πορτρετίστας με ακραία ευαισθησία παραμονεύει την "ανάδυση της προσωπικότητας", δίχως μισογυνισμό και δίχως ηθικοπλαστικό βλέμμα, αλλά αναζητώντας την ουσία του ανθρώπινου. Το βλέμμα του Lautrec γνωρίζει εξίσου καλά να γίνεται ειρωνικό όσο και οξυδερκές, όμως ο καλλιτέχνης ελευθερώνει τις μορφές από κάθε είδους περιστασιακό περιεχόμενο. Πίσω από το προσωπείο της ηθοποιού ή της πόρνης ανιχνεύει τον εσωτερικό κόσμο κάθε γυναίκας που παρατηρεί και θαυμάζει για ελάχιστες στιγμές. Η σύνθεση αιχμαλωτίζει την ομοιότητα μέσα σε λίγες εξαϋλωμένες γραμμές δημιουργώντας εικόνες εξατομικευμένες και συγχρόνως μετουσιωμένες. Η ζωγραφική του Lautrec υποκαθιστά την ζωντανή εικόνα και δεν παραπέμπει πλέον πάρα μόνο στον εαυτό της: μεταμορφώνει το πραγματικό σε ένα σύστημα σημείων.