"Είναι κάποιοι τόποι που, όταν οι άνθρωποι φεύγουν γι' αλλού, τους παίρνουν μαζί. Παίρνουν το τοπίο, την πόλη, το ποτάμι από δω και το ακουμπούν μακριά. Είναι και άλλοι τόποι που δεν κάθονται στ' αυγά τους, πάνε αργότερα μόνοι τους και βρίσκουν τον φυγάδα. Και στην πρώτη και στη δεύτερη περίπτωση Ρουσιάς και Κρήτη ήταν μοιραίο να ξανασυμπέσουν."
Ο Κυριάκος Ρουσιάς πήγε στην Αμερική στα δεκαπέντε του. Είναι γιος φονιά. Ο πατέρας του έσφαξε στην Κρήτη ένα δεκαεννιάχρονο νεαρό και στη συνέχεια δολοφονήθηκε από τον αδερφό του.
Ετσι μεγαλώνει στην Αμερική μαζί με τη νονά του. Στα 43 του χρόνια είναι ένας μοριακός ερευνητής που διαπρέπει στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας, στο Φρέντερικ της Πολιτείας Μέριλαντ στην Αμερική. Είναι αφοσιωμένος στην επιστήμη του και πνιγμένος στα χαρτιά και στις μελέτες του για τους καρκινικούς υιούς και το υιό του Εητζ, τις μεταλλάξεις και τα πειράματα. Δεν μιλά για την οικογένειά του και για τα παιδικά του χρόνια ... δεν θέλει να θυμάται. Η Ελλάδα είναι χαραγμένη μέσα του, αλλά τη θυμάται μόνο κοιτάζοντας τις τουριστικές αφίσες που έχει τοιχοκολλήσει στο σπίτι του. "Στου Ρουσιά λοιπόν σα να διέσχιζες με κρις κραφτ χολ, δωμάτια, κουζίνα, λουτρό, παντού ακτές, εδώ κροκάλες, βότσαλα σκουροπράσινα μεγάλα σαν καρπούζια, εκεί, σωριασμένα στα ρηχά σκουριασμένα βοτσαλάκια, και πουθενά οικογενειακές φωτογραφίες, οι άλλοι κρεμούσαν παππούδες, γονείς, το χωριό...".
Ο Κυριάκος Ρουσιάς, έπειτα από 28 χρόνια απουσίας από την Ελλάδα, θα έρθει το καλοκαίρι του 1988 στην Κρήτη. Θέλει να θυμηθεί αυτά που απωθούσε από τη μνήμη του τόσο καιρό ... θέλει να ψάξει και να μάθει. Αρχίζει ένα επώδυνο ταξίδι ρωτώντας και σκάβοντας το παρελθόν του. Μέσα από όλη αυτή την αναζήτηση θα ανακαλύψει και τον εαυτό του, θα έρθει αντιμέτωπος με συναισθήματα και διλήμματα που τόσο καιρό φοβόταν.
Η συγκλονιστικότερη ίσως σκηνή του βιβλίου είναι όταν, οπλισμένος, έρχεται αντιμέτωπος με τον φονιά του πατέρα του, τον συνονόματο ξάδερφό του, που οι "κανόνες της βεντέτας" του επιτάσσουν να τον σκοτώσει. "Τα μισόλογα γίνονταν πλήρη και τα κρυμμένα και χαμένα σήκωναν κεφάλι, εικόνες παλιές, κιτρινισμένες και τσαλακωμένες, με σκισμένη την άκρη και κατά τόπους τάπες υγρασίας, που ξετυλίγονταν βραδιάτικα σε κοινή θέα". Συζητούν χωρίς να κοιτάζει ο ένας τον άλλο ούτε για μια στιγμή στα μάτια και καταλαβαίνουν ότι τελικά ... "Μόνο το κουστούμι είναι στο χώμα. Το σώμα το παίρνει η ψυχή μαζί της στον ουρανό. Τα οστά είναι ένα ενθύμιο, είπε και έχυσε στα βότσαλα την τσικουδιά του αδερφού του. Μόνο τα ρούχα είναι στο χώμα, στα κοιμητήρια. Δεκάδες θαμμένα κουστούμια..."
Ενα πραγματικά συγκλονιστικό βιβλίο που αφορά όλους μας, για τους οικογενειακούς μύθους που κληρονομούν οι προηγούμενες γενιές στις επόμενες.

Εκδόσεις Καστανιώτη
Τίτλος: Κουστούμι στο χώμα
Συγγραφέας: Ιωάννα Καρυστιάνη
Σελίδες: 377
ISBN: 960-03-2879-Χ