&00 Μια όπερα πρωτοποριακή και ανατρεπτική, το "Le Grande Macabre" του Γκιέργκι Λίγκετι, που δεν απευθύνεται στους φίλους της όπερας αλλά σε όλους τους άλλους -όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛ.Σ., Λουκάς Καρυτινός- ανεβαίνει στη Λυρική Σκηνή από τις 26 Μαρτίου και για τέσσερις παραστάσεις, σε μουσική διεύθυνση Ηλία Βουδούρη και σκηνοθεσία Αναστασίας Βαρέλη.

Η αντι-όπερα του Λίγκετι, μια από τις δημοφιλέστερες του τελευταίου τετάρτου του 20ου αιώνα, παρουσιάζεται στα αγγλικά (-συνήθως ανεβαίνει στα γερμανικά-), σε πρώτη πανελλήνια εκτέλεση. Θεματικά ο συνθέτης βασίστηκε στο έργο του Μισέλ ντε Γκελντερόντ "Η μπαλάντα της μεγάλης μορφής του θανάτου", που τον συνάρπασε από την πρώτη ανάγνωση. Για την προσαρμογή του λιμπρέτου (αρχικά στα γερμανικά, στη συνέχεια στα σουηδικά και από το 1996 και στα αγγλικά) επελέγη ο Μίχαελ Μέσκε, η τελική μορφή όμως δόθηκε από τον ίδιο το συνθέτη. Η πρώτη παρουσίαση πραγματοποιήθηκε το 1978 στην Όπερα της Σουηδίας με μεγάλη επιτυχία.

Διονυσιακό έργο, το "Le Grande Macabre", με βασική ιδέα ότι ότι μπορεί κανείς να κατανικήσει το φόβο του θανάτου και του τέλους της ανθρωπότητας γελοιοποιώντας τον, είναι μια όπερα που αναμιγνύει το κωμικό με το τραγικό: "Μουσική και δραματουργία είναι τόσο κοντά σε αυτό το έργο", σημειώνει η σκηνοθέτης Α. Βαρέλη. "Ο Λίγκετι χρησιμοποιεί τη ραγδαία εναλλαγή του κωμικού με το τραγικό στοιχείο, όπου ακόμα και πίσω από αριστοφανικού τύπου αστεία κρύβεται τραγικότητα και υπαρξιακή αναζήτηση. Στο φινάλε, τον κίνδυνο της καταστροφής του κόσμου θα αποσοβήσει ένα ... ποτήρι κρασί και οι ήρωες, όταν συνέρχονται από τη μέθη, αναρωτιούνται αν η απειλή του τέλους ήταν πραγματικη ή απότοκη της φαντασίας τους. Το φινάλε είναι ένας ύμνος στη ζωή, όπως και σε πολλές κλασικές όπερες."

Ο μαέστρος Ηλίας Βουδούρης μιλά για δύσκολο έργο, καθιερωμένο πια στα ευρωπαϊκά λυρικά θέατρα, που συνιστά μια εκ νέου ματιά στις ρίζες τις όπερας, αφού η βασική δομή των σκηνών του έργου, αλλά και η μουσικές καταβολές του ανάγονται στη μπαρόκ και στην κλασική όπερα, όπως τη γνωρίζουμε. Ηρωική συμφωνική μουσική συνδυάζεται με μοντέρνα ελαφρά ακούσματα, ροσινιάνες κολορατούρες και ... αυτοσχέδια κρουστά! "Αυτή η μουσική πολυτροπία δημιουργεί μια ατμόσφαιρα τρόμου, αλλά απαιτεί και φοβερό συντονισμό όλων των μουσικών" σημειώνει ο μαέστρος. Ένας σύγχρονος συνθέτης, παντρεύει το μοντέρνο ήχο με την κλασική μορφή, αναγνωρίζοντας επιπλέον ότι η πλοκή, το σασπένς και οι εικόνες είναι στοιχεία που μια όπερα οφείλει να ενσωματώσει για να γίνει ενδιαφέρουσα στο θεατή."

Τα ονόματα των ηρώων είναι συμβολικά: ο Νεκροτσάρ είναι μια γκροτέσκο φιγούρα που απειλεί τον κόσμο με ολοκληρωτική καταστροφή. Ο Αστραντάμορς είναι ο αστρονόμος του βασιλείου, η Μεσκαλίνα η σεξουαλικά αχόρταγη γυναίκα, ο Αμάντο και η Αμάντα (από το ιταλικό amo = αγαπώ) οι αιώνια ερωτευμένοι, ο Γκεπόπο ο αρχηγός της αστυνομίας, ο Πρίγκηπας Γκο-Γκο το ανδρείκελο που βρίσκεται στην αξουσία, αλλά άγεται και φέρεται από τους υπουργούς του κλπ. Και όλοι αυτοί κινούνται μέσα σε μια κοινωνία με φθίνουσα πορεία, ανίσχυρους νόμους και παρηκμασμένα ήθη.

Ο πρωταγωνιστής Μόντε Τζάφε, που ερμηνεύει το ρόλο του Νεκροτσάρ σχολιάζει: "Ο χαρακτήρας που υποδύομαι είναι βαθιά κωμικός, αλλά αυτό δε γίνεται αντιληπτό από την αρχή, καθώς μάλιστα ο ίδιος παίρνει τον εαυτό του πολύ στα σοβαρά και αυτό τον καθιστά επικίνδυνο. Τέτοιες φιγούρες, που δεν αντιλαμβάνονται τη γελοιότητά τους, αλλά διαθέτουν τη δύναμη για να κάνουν κακό στην ανθρωπότητα, βρίσκουμε πολύ συχνά και στην πραγματική ζωή, ιδιαίτερα στο πεδίο της πολιτικής εξουσίας."

Συντελεστές:
Μουσική διεύθυνση: Ηλίας Βουδούρης
Σκηνοθεσία (βασισμένη σε ιδέα του Eike Gramss): Αναστασία Βαρέλη
Σκηνικά: E. Matthies
Κοστούμια: R. Schmitzer
Διεύθυνση χορωδίας: Νίκος Βασιλείου
Φωτισμοί: Γιάννης Θεοδωρίδης

Ερμηνεύουν: Ruth Wember (Gepopo), Τζένη Δριβάλα (Venus), Μάτα Κατσούλη (Amanda), Μαργαρίτα Συγγενιώτου (Amando), Νίκος Σπανός (Prince Go-Go), Μαρία Μαρκέτου (Mescalina), Julious Best (Piet The Pot), Monte Jaffe (Nekrotzar), Jens Larsen (Astradamors), Δημήτρης Σιγαλός (Βlack Minister), Κωστής Ρασιδάκης (White Minister) κ.α.

Η παράσταση ανεβαίνει στην Ε.Λ.Σ. στις 26, 28, 31 Μαρτίου και 2 Απριλίου, στις 19.00. Εισιτήρια: ευρώ 50 - 40- 33 - 32 - 25 - 20 (φοιτητικό)