Oι διαδρομές του δικαστή και του ιστορικού συμπίπτουν για ένα διάστημα και στη συνέχεια αποκλίνουν αναπόφευκτα. Όποιος αποπειράται να συρρικνώσει τον ιστορικό σε ρόλο δικαστή υπεραπλουστεύει και καθιστά ελλιπέστερη την ιστοριογραφική γνώση. Αλλά και αυτός που αποπειράται να περιορίσει το δικαστή σε ρόλο ιστορικού διαβρώνει ανεπανόρθωτα την άσκηση δικαιοσύνης.
Κάρλο Γκίνζμπουργκ

Το βιβλίο αυτό αφορά στη δίκη για τη δολοφονία του αστυνομικού διοικητή του Μιλάνου το 1972, η οποία αποδόθηκε σε στελέχη της ακροαριστερής οργάνωσης Lotta Continua και δίχασε την κοινή γνώμη στην Ιταλία. Πόσο αξιόπιστη είναι η ομολογία πάνω στην οποία βασίστηκαν οι κατηγορίες; Αποτελεί η μνήμη μακρινών γεγονότων αποδεικτικό υλικό; Ποιες σχέσεις ανακριτή-ανακρινόμενου αποτυπώνουν τα ανακριτικά πρακτικά; Υπήρχαν σφάλματα λογικής στη συναγωγή συμπερασμάτων; Είναι δίκαιη η απόφαση του δικαστηρίου; [...]

Σε πρώτο επίπεδο ο συγγραφέας καταπιάνεται με τα πρακτικά της δίκης του Αντριάνο Σόφρι, βασικού κατηγορουμένου για τη δολοφονία του αστυνομικού, εντοπίζοντας δικαστικά ολισθήματα, τα οποία επιχειρεί να ενσωματώσει στο γενικότερο πολιτικό πλαίσιο της δίκης. Απώτερος σκοπός του είναι όμως να προσεγγίσει ζητήματα επιστημολογικά που αφορούν στη συγγραφή της ιστορίας και στην αξίωση αληθείας που αυτή εμπεριέχει ως επιστημονικός κλάδος. Συγκρίνοντας τη δουλειά του δικαστή με αυτήν του ιστορικού, τόσο ως προς τη μεθοδολογία που ακολουθούν, όσο και ως προς το είδος των πηγών, από τις οποίες αντλούν τις πληροφορίες και τα τεκμήρια της έρευνάς τους, ο Γκίνζμπουργκ ανακαλύπτει μέσα στις ομοιότητες που παρουσιάζουν οι πορείες τους, τις ειδοποιούς διαφορές της δουλειάς τους, στον τρόπο που χειρίζονται τις υποθέσεις τους και ανακαλύπτουν ή παράγουν τα αποδεικτικά τους στοιχεία. Θεωρώντας αναφαίρετο δικαίωμα του ιστορικού να αξιολογήσει και να αμφισβητήσει την κρίση του δικαστή, ο συγγραφέας αγγίζει ζητήματα όπως οι σχέσεις εξουσίας που διαμορφώνονται πίσω από κάθε πρόβλημα εγκυρότητας ή ο ρόλος των ιδεολογιών στην αναζήτηση της αντικειμενικής αλήθειας, προσδίδοντας στο πόνημά του έναν άμεσα πολιτικό χαρακτήρα.

O Κάρλο Γκίνζμπουργκ (φωτο 2) είναι ένας από τους πιο πρωτότυπους, πολυδιαβασμένους και συζητημένους ιστορικούς της εποχής μας. Δίδαξε για πολλά χρόνια ιστορία στη Μπολόνια και τώρα διδάσκει στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Λος Άντζελες (UCLA).
Eρευνώντας τα δικαστικά αρχεία της Ιεράς Εξέτασης στην Ιταλία, έγραψε για το κυνήγι των μαγισσών (συναρπαστικό το "Ecstasies. Deciphering the Witches' Sabbath"), για τους αιρετικούς και τη λαϊκή κουλτούρα, για την κοινωνική ιστορία και την τέχνη της πρώιμης νεότερης περιόδου στην Ευρώπη.
Τα βιβλία του, μεταφρασμένα σε πολλές γλώσσες, δημιούργησαν το ρεύμα της "μικρο-ιστορίας", μιας ιστοριογραφικής σχολής που συγγενεύει με τη λεγόμενη "ιστορία από τα κάτω" και το ενδιαφέρον της τοποθετείται σε συγκεκριμένους μικρόκοσμους, σε πρόσωπα και γεγονότα που η επίσημη ιστορία έχει καταδικάσει στο περιθώριο.
Από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια κυκλοφορεί το αντιπροσωπευτικότερο έργο του για το πεδίο της μικρο-ιστορίας "Το τυρί και τα σκουλήκια", όπου ο Γκίνζμπουργκ ανασυγκροτεί την κοσμοθεωρία ενός μυλωνά του 16ου αιώνα βασισμένος στα πρακτικά της εξονυχιστικής του ανάκρισης από την Ιερά Εξέταση.

Εκδόσεις Νεφέλη
Συγγραφέας: Κάρλο Γκίνζμπουργκ
Τίτλος: O δικαστής και ο ιστορικός,
Σκέψεις στο περιθώριο της δίκης Σόφρι.
Μετάφραση: Χαρά Σαρλικιώτη
Σελίδες: 219
ISBN: 960-211-684-6