Στις 18 Νοεμβρίου θα κάνει πρεμιέρα στο Από Μηχανής Θέατρο η θεατρική διασκευή της αριστουργηματικής νουβέλας του μεγάλου αμερικανού συγγραφέα Χέρμαν Μέλβιλ (Μόμπυ Ντικ, 1851) Μπάρτλεμπυ, ο γραφιάς σε διασκευή και σκηνοθεσία Σοφίας Φιλιππίδου σε συμπαραγωγή της Εταιρείας Θεάτρου Συν-Επί (+,Χ) με τη Λυκόφως. Η θεατρική διασκευή έγινε πάνω στη μετάφραση του Μένη Κουμανταρέα (ο οποίος είχε και την υψηλή εποπτεία).

Ο Μπάρτλεμπυ, ο γραφιάς ενός δικηγορικού γραφείου στη Γουόλ Στριτ του 19ου αιώνα, είναι η κωμική, φευγάτη ιστορία ενός λιγνού, χλωμού, μοναχικού, ήρεμου και ανυπάκουου άντρα, που βρήκε τη συνταγή για να τρελάνει τους πάντες!

Τι εκφράζει η παράλογη ιστορία του παράξενου Μπάρτλεμπυ που «προτιμά να μην»; Την ιδέα της πολιτικής ανυπακοής, την ειρηνική επανάσταση ή την παθητική αντίσταση; Την εικόνα του ίδιου του Χέρμαν Μέλβιλ και κάθε συγγραφέα, που βρίσκεται μπροστά στο δίλημμα να συνεχίσει να γράφει προσπαθώντας να ικανοποιήσει το κοινό του ή να ακολουθήσει τον προσωπικό του δρόμο, μακριά από τη δημοφιλία και την επιτυχία; Η μήπως ο αινιγματικός Μπάρτλεμπυ είναι ένας άνθρωπος δίχως ιδιότητες, απ’ αυτούς που έχει πολλούς να επιδείξει ο εικοστός αιώνας:

Ενας ήρωας του Κάφκα, μια μορφή από τα τελευταία έργα του Μπέκετ ή από τα μυθιστορήματα του Σκαρίμπα και τα θεατρικά έργα του Ιονέσκο;

Σύνοψη
Ένας αξιοσέβαστος και επιτυχημένος δικηγόρος, προσλαμβάνει τον Μπάρτλεμπυ ως γραφέα, ενώ απασχολεί ήδη στο γραφείο του, στη Γουόλ Στριτ, δύο άλλους γραφείς και έναν μικρό για όλες τις δουλειές. Όπως διαπιστώνει ο εργοδότης του, “Κατ΄ αρχάς ο Μπάρτλεμπυ, σαν ένας άνθρωπος λιμασμένος από καιρό γι’ αντιγραφή, κατάπινε λαίμαργα τα έγγραφα μου. Νύχτα και μέρα δε σήκωνε κεφάλι, αντιγράφοντας με το φως της μέρας και κάτω από το φως των κεριών."
Όταν όμως ο δικηγόρος ζητάει από τον Μπάρτλεμπυ να τον βοηθήσει στην αντιπαραβολή ενός εγγράφου, εκείνος αρνείται ευγενικά με την απλή φράση «θα προτιμούσα όχι». Σταδιακά με την παράδοξη ανοχή του εργοδότη, που αδυνατεί να αντιδράσει, ο Μπάρτλεμπυ «πελιδνά άμεμπτος, θλιβερά σεβαστός, αθεράπευτα μόνος», θα εγκατασταθεί μόνιμα στο δικηγορικό γραφείο χωρίς να προσφέρει καμία υπηρεσία, χωρίς να μιλάει σχεδόν καθόλου, χωρίς καλά-καλά να τρώει.
Ο αφηγητής – δικηγόρος, παλινδρομώντας μεταξύ οργής και ευσπλαχνίας, λογικής και συναισθήματος, δεν θα καταφέρει ποτέ να τον απομακρύνει από εκεί, αντιθέτως θα μετακομίσει ο ίδιος το γραφείο του σε άλλο κτίριο αφήνοντας τον Μπάρτλεμπυ στη μοίρα του, την οποία πληροφορούμαστε στο τέλος του έργου.

Λίγα λόγια για το έργο
Δημοσιευμένο ανώνυμα, το 1853 σε δυο συνέχειες σ’ ένα περιοδικό το διήγημα του διάσημου Αμερικανου συγγραφέα Χέρμαν Μέλβιλ (πιο γνωστού σε μας απο το μεγάλο του μυθιστόρημα «Μόμπι Ντικ», 1851) περιλήφθηκε σε μια συλλογή διηγημάτων του, που εκδόθηκε το 1856. Σήμερα κατατάσσεται ανάμεσα στα κορυφαία δείγματα του αμερικάνικου διηγήματος κι έχει εκτιμηθεί ως προάγγελος της λογοτεχνίας του Παράλογου.
Ο «Μπάρτλεμπυ ο γραφιάς, μια ιστορία της Γουόλ Στριτ» έχει μεταφερθεί τουλάχιστον τέσσερις φορές στον κινηματογράφο αλλά και στο θέατρο, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Γαλλία. Το 1961 πάνω στο διήγημα αυτό οι Γουίλιαμ Φλάναγκαν και Τζέιμς Χίντον συνέθεσαν μια μονόπρακτη όπερα σε λιμπρέτο του Έντουαρντ Άλμπι.
Η μετάφραση του Μένη Κουμανταρέα πρωτοκυκλοφόρησε το 1984 απ’ τις Εκδόσεις «Οδυσσέας» με τον τίτλο «Μπάρτλεμπυ, ο γραφιάς. Κι άλλες τρεις ιστορίες». Αναθεωρημένη εκδίδεται απ’ τον Καστανιώτη το 2010 σε βιβλίο με τον τίτλο «Τρεις απόκληροι. Μπάρτλεμπυ, ο γραφιάς – Ο βιολιστής – Τζίμυ Ρόουζ».

Παίζουν οι: Κώστας Καζανάς, Σήφης Πολυζωίδης, Άκης Λυρής, Αλέξανδρος Ιορδανίδης, Ορέστης Μαυρόπουλος και η Σοφία Φιλιππίδου που έχει αναλάβει τον ρόλο του Μπάρτλεμπυ, του σιωπηλού και αινιγματικού αντιγραφέα ενός δικηγορικού γραφείου, που ανατρέπει πλήρως τη ζωή όλων.

Mετάφραση: Μένης Κουμανταρέας
Θεατρική διασκευή – Σκηνοθεσία: Σοφία Φιλιππίδου
Σκηνικά – Κοστούμια: Νίκος Αναγνωστόπουλος
Φωτισμοί: Eβίνα Βασιλακοπούλου
Βοηθός σκηνοθέτη Μαίρη Φραγκιαδάκη
Παίζουν οι ηθοποιοί: Αλέξανδρος Ιορδανίδης, Κώστας Καζανάς, Άκης Λυρής, Σήφης Πολυζωίδης, Ορέστης Μαυρόπουλος, Σοφία Φιλιππίδου
Μια συμπαραγωγή της Εταιρείας Θεάτρου Συν-Επί (+,Χ) με τη Λυκόφως

Info:

Πρώτη παρουσίαση στο θέατρο στην Ελλάδα

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ
Από 18 Νοεμβρίου 2013

Από Μηχανής θέατρο
Ακαδήμου 13
Μεταξουργείο
Αθήνα, 104 36

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ
Δευτέρα 21.30, Τρίτη 21.30, Τετάρτη 19.00

ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΤΑΜΕΙΟΥ
210 5231131

ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ
Κανονικό: 14 ευρώ
Φοιτητικό, ανέργων: 10 ευρώ
Κάθε Δευτέρα γενική είσοδος 10 ευρώ

ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΚΗΝΗΣ
56 άτομα