"Έφυγε" ο Danil...

14.07.2008
Από τους εμβληματικούς καλλιτέχνες της γενιάς του '60 και εκφραστές του ελληνικού μοντερνισμού, ο Δανιήλ (Παναγόπουλος), για τους ξένους Danil, έφυγε από τη ζωή το Σάββατο σε ηλικία 84 ετών. Αφησε την τελευταία του πνοή στο νοσοκομείο του Ρίου.

Από τους εμβληματικούς καλλιτέχνες της γενιάς του '60 και εκφραστές του ελληνικού μοντερνισμού, ο Δανιήλ (Παναγόπουλος), για τους ξένους Danil, έφυγε από τη ζωή το Σάββατο σε ηλικία 84 ετών. Αφησε την τελευταία του πνοή στο νοσοκομείο του Ρίου.

Η κηδεία του γίνεται σήμερα στις 10.30 π.μ. στο νεκροταφείο Πύργου. Στην πρωτεύουσα της Ηλείας, όπου γεννήθηκε το 1924, ζούσε τα τελευταία χρόνια απομονωμένος.

Ο Δανιήλ θα μείνει στην εγχώρια ιστορία της τέχνης ως ένας γνήσιος πρωτοποριακός καλλιτέχνης, που μαζί με τον Νίκο Κεσσανλή, τον Βλάση Κανιάρη και ακόμη λίγους έζησαν τον νέο μύθο της μοντερνικότητας και της αυτονομίας της εικαστικής πράξης στη δεκαετία του '60 στο Παρίσι. Αυτούς τους τρεις είχε επιλέξει και ο Γάλλος θεωρητικός του νεορεαλισμού Πιέρ Ρεστανί να παρουσιάσει ως «Τρεις προτάσεις για μια νέα ελληνική γλυπτική» στη Βενετία του 1964, στο πλαίσιο της Μπιενάλε.

Η έκθεση εκείνη ήταν μια σημαντική στιγμή για τον ελληνικό νεωτερικό εικαστικό χώρο. Ο Δανιήλ νωρίτερα ακόμη, και για πρώτη φορά έως τότε, είχε υπερασπιστεί με γραπτά και διαλέξεις τον μοντερνισμό, ασκώντας κριτική στην «ελληνικότητα» που τόσο είχε βασανίσει τη γενιά του 30.

Ο Δανιήλ άνοιξε τα φτερά του το 1954, όταν έφυγε για το Παρίσι με υποτροφία, μετά τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή και στην ΑΣΚΤ (εργαστήριο Παρθένη). Στο Παρίσι, το οποίο διάλεξε ως τόπο κατοικίας και εργασίας, έζησε τον πυρετό των πρωτοποριακών αναζητήσεων και της «απελευθέρωσης» του τελάρου. «Ο πίνακας άφηνε τη θέση του σε δομές και σχήματα και υλικά που δεν ήταν ορθόδοξα, παραδοσιακά, που δεν ήταν καθιερωμένα σαν υλικά καλλιτεχνικά», έχει πει ο ίδιος.

Τα πρώτα ασυνήθιστα υλικά του ήταν κουτιά, κοινά χαρτοκιβώτια του εμπορίου, τα οποία αποτέλεσαν αποκλειστικό χώρο έρευνας για μια δεκαετία (1960-1970), δημιουργώντας «εσωτερικούς» χώρους σε τρεις διαστάσεις. Κάποτε ο χώρος κατοικήθηκε, όπως έχει πει, από αναμνήσεις και βιώματα της Ελλάδας. «Αυτά τα ζωγραφισμένα με μαύρο κουτιά και μισοανοιγμένα με την αυστηρή τους μεταμφίεση και το μυστήριο των πληγωμένων σχισμών τους ήταν σαν να έδιναν παράσταση» (Ρεστανί).

Ακολουθεί μια περίοδος όπου τα κουτιά γίνονται ηλεκτρικά, με βέλη, σκιώδεις ανθρώπινες φιγούρες, μερικές φορές κομματιασμένες, όπως τις δημιουργούσε το ηλεκτρικό χρώμα (θυμίζει τεχνική του Καραγκιόζη). Στη γραμματική της πρωτοπορίας του Δανιήλ εμφανίζεται και η λινάτσα, που του επιτρέπει, ξηλώνοντάς τη, να ερευνήσει την επέμβαση του φωτός που εκπέμπει ο τοίχος.

Με τα κουτιά και τις λινάτσες του, που παρουσίασε σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, σε Ελλάδα και εξωτερικό, ο Δανιήλ εμπλούτισε τη σύγχρονη τέχνη με μια ποιητική έκφραση.

ΔΗΜΗΤΡΑ ΡΟΥΜΠΟΥΛΑ