Ελένη Βαροπούλου, Το ζωντανό θέατρο

31.03.2003
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου περνούν οι πιο σημαντικές όλων των κορυφαίων δημιουργών του σύγχρονου θεάτρου: Μπομπ Ουίλσον, Πήτερ Μπρουκ, Πέτερ Στάιν, Χάινερ Μίλλερ, Νίκαελ Γκρύμπερ, Ταντέους Κάντορ, Ανατόλι Βασιλιεφ, Ταντάσι Σουζούκι, Τζόρτζιο Στρέλερ, Λούκα Ρονκόνι, Ντάριο Φο, Αντουάν Βιτέζ, Πατρίς Σερώ, Πίνα Μπάους, Living Theater, Bread and Puppet Theater και πολλών άλλων.
Η Ελένη Βαροπούλου παρακολούθησε από κοντά το πώς το θέατρο άλλαζε πρόσωπα τα τελευταία τριανταπέντε χρόνια. Από το τέλος της δεκαετίας του '60, τότε που το θέατρο προέτασσε με έμφαση έναν λόγο πολιτικό ή διακήρυττε την επικυριαρχία του οπτικού αναζητώντας στην εικονικότητα έναν λόγο δικαίωσης.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου περνούν οι πιο σημαντικές όλων των κορυφαίων δημιουργών του σύγχρονου θεάτρου: Μπομπ Ουίλσον, Πήτερ Μπρουκ, Πέτερ Στάιν, Χάινερ Μίλλερ, Νίκαελ Γκρύμπερ, Ταντέους Κάντορ, Ανατόλι Βασιλιεφ, Ταντάσι Σουζούκι, Τζόρτζιο Στρέλερ, Λούκα Ρονκόνι, Ντάριο Φο, Αντουάν Βιτέζ, Πατρίς Σερώ, Πίνα Μπάους, Living Theater, Bread and Puppet Theater και πολλών άλλων.

Με το βλέμμα στραμμένο προς τη σύγχρονη θεατρική πράξη όπως αυτή εμφανίζεται εκτός Ελλάδας, στις άλλες χώρες της Ευρώπης και σε διάφορες περιοχές του κόσμου, διερωτάται κανείς: Ζούμε το τέλος της εποχής του σκηνοθέτη; Ή αλλιώς διατυπωμένο: Αποσύρεται ο σκηνοθέτης από τον ρόλο του συντονιστή και ιθύνοντος που μας είχαν κληροδοτήσει ο 19ος και ο 20ος αιώνας;
Οι επιμέρους τέχνες, μουσική, σκηνογραφία, χορογραφία, υποκριτική, κίνηση, φωτισμοί, όσες συμμετείχαν στη σκηνική σύνθεση ή στη σύμπραξη των τεχνών για την οποία τον τελικό λόγο και την καλλιτεχνική ευθύνη είχε ο σκηνοθέτης, έχουν τώρα σε τέτοιο βαθμό αυτονομηθεί ώστε να επηρεάζουν το αισθητικό καθεστώς της παράστασης, ειδικότερα τη θέση του θεατή, του ηθοποιού, αλλά και του σκηνοθέτη στην ιεραρχία των εργατών του θεάτρου.
Θέατρο της εικόνας, παραστάσεις βασισμένες σε αυτοσχεδιασμό, θεάματα με απρόβλεπτες καταστάσεις και σκηνογραφημένη κίνηση των θεατών, περφόμανς με κύριο ζητούμενο την ακραία εμπειρία του σώματος, εγκατάλειψη του παραδοσιακού θεατρικού χώρου, παραστάσεις που διέπονται από την ιδέα της μουσικοποίησης, η χρήση των νέων τεχνολογιών που έχουν ανατρέψει τις παραδεδεγμένες έννοιες του χρόνου, του τόπου και της ζωντανής ανθρώπινης παρουσίας στο θέαμα, η θέση του άμεσου, ρητά δηλωμένου πολιτικού λόγου σήμερα στις ευρωπαϊκές σκηνές, η πολιτισμικότητα και η διαπολιτισμικότητα, δύο έννοιες που επανέρχονται συνεχώς στη σημερινή θεατρική πρακτική, μολονότι σχετικά με το περιεχόμενο και την κρίση του έχουν εκδηλωθεί ποικίλες διαμάχες.

Σήμερα η συγγραφέας παρακολουθεί πως το θέατρο με συνείδηση των κατακτήσεων που έχουν προηγηθεί τόσο σε επίπεδο τεχνικών και τεχνολογικών επιτευγμάτων, πλέει προς τα αινίγματα των νέων καιρών. Από πού θα προέλθουν οι καινούριες ωθήσεις; Σε ποιες από τις τάσεις που έχουν ήδη εκδηλωθεί θα βασιστεί το θέατρο των νέων δημιουργών για να χαράξει την πορεία του στον 20ο αιώνα; Ποιες άλλες πηγές που ακόμη δεν τις ξέρουμε, πρόκειται να φανούν και να αποτελέσουν κινητήριες δυνάμεις;

H Ελένη Βαροπούλου είναι θεατρολόγος, κριτικός θεάτρου και τέχνης, μεταφράστρια, δοκιμιογράφος. Από το 1974 εργάστηκε ως κριτικός θεάτρου και δημοσιογράφος σε διάφορες ελληνικές εφημερίδες (κυρίως στο Βήμα) και σε ευρωπαϊκά πολιτιστικά θέματα και τις σύγχρονες τάσεις στο διεθνές θέατρο. Μετέφρασε πολλούς θεατρικούς συγγραφείς και δίδαξε θεατρολογία στα Πανεπιστήμια Αθήνας και Πάτρας και θεατρολογία στο Institut fur Theater, Film und medienwissen-schaft του J.W. Goethe Universitat (Φρανκφούρτη, Γερμανία). Διετέλεσε πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου του διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου και δημιούργησε και διηύθυνε το Φεστιβάλ Αργους. Είναι ειδική σύμβουλος του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Οργανισμού Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Ειναι καλλιτεχνική υπεύθυνη της Θερινής Ακαδημίας του Εθνικού Θεάτρου της ελλάδος. Eιδική συνεργάτις Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης στο Εθνικό Θεάτρου της Ελλάδος.


Εκδόσεις Αγρα
Τίτλος: Το ζωντανό Θέατρο, Δοκίμιο για τη σύγχρονη σκηνή
Συγγραφέας: Ελένη Βαροπούλου
Σελίδες: 526
ISBN: 960-325-466-5