Έφη Αβδελά, Διά λόγους τιμής...

26.02.2003
To βιβλίο αφορά στα "εγκλήματα τιμής" που προσδιορίζονται χωρο-χρονικά στη μετεμφυλιακή ελληνική κοινωνία κατά τις δεκαετίες του '50 και του '60. Η συγγραφέας, με πηγές τα δικαστικά αρχεία της εποχής, εφημερίδες, περιοδικά και κείμενα νομικού ή κοινωνιολογικού περιεχομένου της περιόδου και με σύμμαχο τα μεθοδολογικά εργαλεία της νέας πολιτισμικής ιστορίας, αναλύει τους τρόπους με τους οποίους τα λεγόμενα "εγκλήματα διά λόγους τιμής" αντιμετωπίστηκαν τόσο από τη δικαιοσύνη, όσο και από τον τύπο, την κοινή γνώμη και την επιστημονική κοινότητα στην Ελλάδα των ετών που ακολούθησαν τον εμφύλιο.
To βιβλίο αφορά στα "εγκλήματα τιμής" που προσδιορίζονται χωρο-χρονικά στη μετεμφυλιακή ελληνική κοινωνία κατά τις δεκαετίες του '50 και του '60. Η συγγραφέας, με πηγές τα δικαστικά αρχεία της εποχής, εφημερίδες, περιοδικά και κείμενα νομικού, ανθρωπολογικού ή κοινωνιολογικού περιεχομένου της περιόδου και με σύμμαχο τα μεθοδολογικά εργαλεία της νέας πολιτισμικής ιστορίας, αναλύει τους τρόπους με τους οποίους τα λεγόμενα "εγκλήματα διά λόγους τιμής" αντιμετωπίστηκαν τόσο από τη δικαιοσύνη, όσο και από τον τύπο, την κοινή γνώμη και την επιστημονική κοινότητα στην Ελλάδα των ετών που ακολούθησαν τον εμφύλιο.

Η έμφαση της μελέτης εντοπίζεται στη διαδικασία μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας κατά την εικοσαετία που καλύπτει η έρευνα, στο βαθμό που η συγκρότηση των αξιών και των κυρίαρχων κοινωνικών προτύπων, καθώς και οι έννοιες της "ηθικής" και της "τιμής", μεταλλάσσονται, επαναπροσδιορίζονται και σε κάθε περίπτωση απεκδύονται σταδιακά από τη βία, η οποία ως τότε επιβίωνε με την ανοχή του νόμου και αποτύπωνε συμβολικά τις παραδοσιακές αξίες της πατριαρχικής οικογένειας και την αυστηρή έμφυλη και ηλικιακή ιεραρχία.

Εκφράσεις όπως "την διέφθειρε", "αθέτησεν υπόσχεσιν γάμου", "διετήρει παρανόμους, αθεμίτους, ενόχους σχέσεις", "κατάλαβε επ' αυτοφώρω" και άλλες παρεμφερείς εξετάζονται από τη σκοπιά των αντιμαχόμενων αφηγήσεων των πρωταγωνιστών στο δικαστήριο, αλλά ερμηνεύονται και στη βάση της εννοιολόγησης του όρου "τιμή" από τη σχετική αρθρογραφία της εποχής, το αντιφατικό περιεχόμενo της οποίας χειρίζεται την έννοια αρχικά ως συστατικό του "σύγχρονου" πολιτισμού και σταδιακά ως στοιχείο αναχρονιστικό, συνδεδεμένο με μια απαξιωμένη επαρχία.

Η συγγραφέας καταδεικνύει πώς η επίκληση "λόγων τιμής" από τους δράστες ως κίνητρο πολλών εγκλημάτων περιορίζεται στα τέλη της δεκαετίας του ΄60, παράλληλα με την όλο και μεγαλύτερη αδιαφορία του Τύπου για τέτοιες υποθέσεις, αλλά και την αλλαγή στη στάση της δικαιοσύνης, που σταδιακά αντιμετωπίζει με αυξανόμενη αμφισβήτηση τη δημοφιλή παλαιότερα αιτιολόγηση "διά λόγους τιμής".
Παράλληλα, ο κινηματογράφος της εποχής χαρακτηρίζεται από μια μεταστροφή στην αναπαράσταση των προτύπων του άνδρα, της γυναίκας και της οικογένειας υπό τη δυναμική και ισοπεδωτική εισβολή της νεωτερικότητας.
Η ενδιαφέρουσα αυτή μελέτη διακρίνεται από λεπτομέρεια στην καταγραφή του πρωτογενούς υλικού, διεισδυτική ματιά στην ερμηνεία του, αλλά και από μια πλούσια βιβλιογραφική υποστήριξη, ελληνική και ξενόγλωσση.

Η συγγραφέας: Η Έφη Αβδελά είναι ιστορικός και διδάσκει στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ασχολείται με θέματα ιστορίας των γυναικών και του φύλου, ιστορίας της εργασίας και των κοινωνικών κινημάτων, ιστορίας της ιστοριογραφίας και διδασκαλίας και διδασκαλίας της ιστορίας, καθώς και με όψεις της κοινωνικής και πολιτισμικής ιστορίας της μεταπολεμικής περιόδου.
Προηγούμενα βιβλία της: Ο φεμινισμός στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου. Μια ανθολογία (επιμέλεια και εισαγωγή μαζί με την Αγγέλικα Ψαρρά/ 1985), Δημόσιοι υπάλληλοι γένους θηλυκού. Καταμερισμός της εργασίας κατά φύλα στο δημόσιο τομέα (1990), Σιωπηρές ιστορίες: Γυναίκες και φύλο στην ιστορική αφήγηση (επιμέλεια και εισαγωγή μαζί με την Αγγέλικα Ψαρρά/ 1997), Ιστορία και Σχολείο (1998)

Εκδόσεις Νεφέλη
Συγγραφέας: Έφη Αβδελά
Τίτλος: Διά λόγους τιμής. Βία, Συναισθήματα και Αξίες στη Μετεμφυλιακή Ελλάδα.
Σελίδες: 244
ISBN: 960-211-656-0