Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι υπέστησαν κύματα καύσωνα για ακόμη ένα καλοκαίρι. Αν και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η υπερβολική ζέστη και η υγρασία μπορεί να είναι σωματικά άβολα, η έρευνα δείχνει ότι τέτοιες συνθήκες μπορεί να επηρεάζουν και την ψυχολογική μας ευεξία. «Βλέπουμε σε όλο το φάσμα της ψυχικής υγείας ότι οι ακραίες θερμοκρασίες βλάπτουν την ψυχική ευεξία», δήλωσε ο Nick Obradovich, κοινωνικός επιστήμονας στο Ινστιτούτο Ανθρωπίνων Ανάπτυξης Max Planck και συν-συγγραφέας μιας μελέτης του 2018 που ανέλυσε τους ψυχικούς κινδύνους για την υγεία από την κλιματική αλλαγή.

Μελέτες έχουν βρει συσχετίσεις μεταξύ της αύξησης της θερμοκρασίας και μιας σειράς προβλημάτων ψυχικής υγείας, όπως η ψυχική κόπωση, η επιθετικότητα και ακόμη υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών. Αυτή η σύνδεση δεν περιορίζεται μόνο σε αυξήσεις της θερμοκρασίας, αλλά είναι επίσης παρούσα για άτομα που ζουν σε κλίματα όπου έχει σταθερά ζέστη. Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη ανακαλύψει γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό και εάν η ίδια η θερμότητα μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικές αλλαγές που μπορεί να οδηγήσουν σε αυτά τα αποτελέσματα. Ωστόσο, ανεξάρτητα, λένε οι ειδικοί, είναι σαφές ότι η έντονη ζέστη συνδέεται με χειρότερη ψυχική υγεία.

Πώς μοιάζει το εξάνθημα λόγω θερμότητας και πώς να το αντιμετωπίσεις

Τι λέει η έρευνα
Τα στοιχεία δείχνουν ότι «οι ακραίες θερμοκρασίες μπορούν να επηρεάσουν τα πάντα, από την καθημερινή διάθεση μέχρι την πιθανότητα μιας οξείας κρίσης ψυχικής υγείας», λέει ο Obradovich.
Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο JAMA Psychiatry τον Φεβρουάριο, εξέτασε τα ιατρικά αρχεία περισσότερων από 2,2 εκατομμυρίων ενηλίκων που επισκέφθηκαν τμήματα επειγόντων περιστατικών από 2.775 κομητείες στις Ηνωμένες Πολιτείες μεταξύ 2010 και 2019. Οι συγγραφείς διαπίστωσαν ότι υπήρχαν περίπου 8 τοις εκατό περισσότερα επείγοντα περιστατικά ψυχικής υγείας τις πιο ζεστές μέρες του καλοκαιριού από ό,τι τις πιο δροσερές μέρες. Οι επείγουσες επισκέψεις για θέματα όπως ο αυτοτραυματισμός, καθώς και η χρήση ουσιών, το άγχος, οι διαταραχές της διάθεσης και η σχιζοφρένεια, όλα αυξήθηκαν σταθερά ανάλογα με τη θερμοκρασία.

Άλλες έρευνες έχουν επίσης βρει ότι οι υψηλότερες θερμοκρασίες μπορεί να προκαλέσουν προσωρινά υποτροπές σε άτομα με διπολική διαταραχή και ότι η υψηλότερη έκθεση στο ηλιακό φως θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο μανιακών επεισοδίων. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες έχουν επίσης συσχετιστεί με θανάτους ατόμων με σχιζοφρένεια και άλλες παθήσεις ψυχικής υγείας.

Τι συμβαίνει στο σώμα;
«Όταν δεν νιώθουμε άνετα, δεν είμαστε και στα καλύτερά μας», λέει ο C. Munro Cullum, κλινικός νευροψυχολόγος στο UT Southwestern Medical Center. Η δυσφορία της θερμότητας και η ενέργεια που χρειάζεται για να κρυώσει το σώμα, μπορούν να μειώσουν τη συνολική ανθεκτικότητα. Έτσι, η ταραχή, ο ερεθισμός και ο πόνος γίνονται λιγότερο υποφερτά.

Τα σώματά μας είναι επίσης συνηθισμένα σε ένα ορισμένο βασικό επίπεδο στρες, λέει ο Dr. Martin Paulus, επιστημονικός διευθυντής και πρόεδρος του Laureate Institute for Brain Research. Όταν το σώμα επιχειρεί να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του κατά τη διάρκεια ενός κύματος καύσωνα, προσθέτει επιπλέον πίεση και οδηγεί σε περισσότερο άγχος και φλεγμονή. Τα άτομα με προϋπάρχουσες παθήσεις ψυχικής υγείας μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στο πρόσθετο θερμικό στρες, το οποίο μπορεί να ωθήσει τα συμπτώματά τους να κορυφωθούν.

Tο γεγονός ότι αυτή η σχέση μεταξύ θερμότητας και ψυχικής υγείας είναι τόσο συνεπής στους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, υποδηλώνει ότι η ζέστη κάνει κάτι στον εγκέφαλο, λέει ο Dr. Nori-Sarma. Ορισμένοι ερευνητές έχουν υποθέσει ότι η θερμότητα μπορεί να προκαλέσει ανισορροπία στη σηματοδότηση του εγκεφάλου ή φλεγμονή στον εγκέφαλο. Αλλά μια άλλη εξέχουσα θεωρία είναι ότι η ζέστη προκαλεί διαταραχές του ύπνου, οι οποίες με τη σειρά τους μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα ψυχικής υγείας.

Οι ζεστές νύχτες επιδεινώνουν σημαντικά τον ύπνο, λέει ο Dr. Obradovich. «Γνωρίζουμε από μεγάλο όγκο βιβλιογραφίας στην ψυχολογία και την ψυχιατρική ότι ο ανεπαρκής ύπνος, οι δυσκολίες ύπνου και η αϋπνία συνδέονται πολύ στενά με χειρότερη κατάσταση ψυχικής υγείας με την πάροδο του χρόνου».

Δεν μπορεί επίσης να αγνοηθεί το άγχος για το κλίμα, λέει ο Dr. Paulus. Οι πυρκαγιές και τα κύματα καύσωνα, μεταξύ άλλων γεγονότων που σχετίζονται με τον καιρό, αυξάνονται σε συχνότητα και ένταση λόγω της κλιματικής αλλαγής. Καθώς η υπερθέρμανση του πλανήτη επιδεινώνεται, το οικολογικό άγχος μπορεί να επιδεινώσει άλλα συμπτώματα στρες, άγχους, κατάθλιψης ή ακόμα και συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες που σχετίζονται με καταστροφές.