«Δέκα μέρες το μήνα γίνομαι πραγματικά ανυπόφορη… Στη δουλειά έχω την τάση να μεγαλοποιώ τα πράγματα, σε σημείο που νιώθω ότι χάνω τον έλεγχο της κατάστασης. Φυσικά, όσο πλησιάζουν οι μέρες να αδιαθετήσω, η διάθεσή μου χειροτερεύει. Πέφτω στο κρεβάτι και, αντί να κοιμηθώ, με πιάνουν τα κλάματα. Φοβάμαι ότι δεν θα καταφέρω να ανταποκριθώ στις υποχρεώσεις της επόμενης μέρας, ενώ ακόμα και αγαπημένες μου δραστηριότητες, όπως το γυμναστήριο, με αγχώνουν. Όταν κοιτάζομαι στον καθρέφτη, νιώθω άσχημη. Η κοιλιά μου είναι φουσκωμένη, μεγάλοι μαύροι κύκλοι έχουν σχηματιστεί κάτω από τα μάτια μου, το κεφάλι μου πάει να σπάσει. Θέλω ο σύντροφός μου να ασχολείται συνέχεια μαζί μου και αν νιώσω έστω και μία στιγμή ότι με παραμελεί, αντιδράω παράλογα. Υπάρχει λύση για να μην είμαι πλέον με τα ‘φεγγάρια’ μου;». Νάντια, 29 ετών.
Η Νάντια, αρκετές μέρες το μήνα, νιώθει να ταυτίζεται με τον Ντόκτορ Τζέκιλ και Μίστερ Χάιντ. Γίνεται φοβερά κυκλοθυμική, καταβάλλεται από παράλογα άγχη και ακατανίκητη κόπωση. Ωστόσο, η πηγή του κακού δεν είναι η… διχασμένη προσωπικότητά της, αλλά η «μάστιγα» που ταλαιπωρεί τη συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών, το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο. Ονομάζεται «σύνδρομο» λόγω της πληθώρας συμπτωμάτων, τα οποία είναι σωματικά αλλά και συναισθηματικά. Εμφανίζονται 7-10 μέρες πριν από την έμμηνο ρύση και εξαφανίζονται με την έλευσή της.
Πότε ζέστη, πότε κρύο
Η γκάμα των σωματικών συμπτωμάτων περιλαμβάνει κατακράτηση υγρών και αύξηση του βάρους –συνήθως φουσκώνει η κοιλιά-, πόνο στην κοιλιακή χώρα, αίσθηση «βάρους» στο στήθος, επιθυμία για γλυκές ή αλμυρές τροφές, κεφαλαλγία, ακμή. Από συναισθηματικής άποψης, παρατηρούνται εκνευρισμός, άγχος, μελαγχολία, ευμετάβλητη διάθεση, δυσκολία συγκέντρωσης, αϋπνία, ακόμα και κατάθλιψη. Συναισθηματικές καταστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο τις διαπροσωπικές σχέσεις της γυναίκας, ειδικά μέσα στην οικογένεια, όπου νιώθει πιο «ελεύθερη» να εκφραστεί. Εκείνες τις μέρες οι καβγάδες αυξάνονται, ιδιαίτερα με το σύντροφο και τα παιδιά. Αλλά και ο επαγγελματικός τομέας επηρεάζεται. Την ίδια περίοδο, γίνονται και τα περισσότερα λάθη στην εργασία, ενδεχομένως γιατί εκείνες τις μέρες η γυναίκα παρουσιάζει δυσκολία συγκέντρωσης.
Ορμονικές ιδιοτροπίες
Η ανακάλυψη του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου είναι πρόσφατη. Και οι πραγματικές του αιτίες δεν έχουν εξακριβωθεί ακόμα. Ωστόσο, η επικρατέστερη θεωρία το συνδέει με ορμονικές αλλαγές που συντελούνται με διαφορετική ένταση σε κάθε γυναίκα. Διόλου τυχαία λοιπόν, κάθε μία βιώνει το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο σε διαφορετικό βαθμό.
Τι συμβαίνει όμως στην πράξη;
Τις τελευταίες ημέρες πριν από την εμμηνόρροια, στη σταδιακή πτώση των οιστρογόνων και της τεστοστερόνης έρχεται να προστεθεί και αυτή της προγεστερόνης. Και καθώς το γυναικείο σώμα είναι «έρμαιο» των συγκεκριμένων τριών ορμονών, όταν πέφτουν τα επίπεδά τους… χάνει τον μπούσουλα. Έτσι, κάνει την εμφάνισή του το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο. Το παράξενο είναι ότι το σύνδρομο επιδεινώνεται μετά τα 30. Ενδεχομένως γιατί το σώμα, με την πάροδο του χρόνου, γίνεται ολοένα και πιο ευαίσθητο στα ορμονικά «καπρίτσια». Εξάλλου, ας μην ξεχνάμε ότι τα συμπτώματά του –έντονο άγχος, εκνευρισμός, μελαγχολία- βιώνονται πιο έντονα όταν αυξάνονται οι πηγές καθημερινού στρες. Φαινόμενο συνηθισμένο για μία γυναίκα άνω των 30, η οποία συνήθως καλείται να συνδυάσει πλέον την καριέρα με τις οικογενειακές υποχρεώσεις..
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Παρόλο που τα συμπτώματα είναι συγκεκριμένα, δεν είναι εύκολο να αναγνωρίσει κάποιος το σύνδρομο. Πιθανόν ο γιατρός να τα αποδώσει σε άλλες αιτίες ή να τα θεωρήσει μία παροδική κρίση άγχους. Δεν υπάρχουν, εξάλλου, εξετάσεις για τη διάγνωσή του. Οι αιματολογικές εξετάσεις και το υπερηχογράφημα μπορούν απλώς να αποκλείσουν την παρουσία άλλων διαταραχών, όπως πολυκυστικών ωοθηκών ή δυσλειτουργιών στον θυρεοειδή.
Το τρίπτυχο της επιτυχίας: Μαγνήσιο, άσκηση και διατροφή
Τι πρέπει να κάνεις λοιπόν; Ο γιατρός μπορεί να παρακολουθήσει τα συμπτώματα για δύο - τρεις μήνες. Για να σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα, θα πρέπει να είσαι πολύ συνεργάσιμη. Δώσε ιδιαίτερη προσοχή στα «μηνύματα» του σώματός σου, κατά προτίμηση με τη βοήθεια ενός ημερολόγιου. Δεδομένης της ευρείας γκάμας συμπτωμάτων, η αντιμετώπιση πρέπει να είναι εξατομικευμένη. Υπάρχουν πολλές λύσεις, από τα συμπληρώματα διατροφής μέχρι το αντισυλληπτικό χάπι και τις σύντομες συμπεριφορικές θεραπείες. Ακόμη:
- To μαγνήσιο (1-2 γρ. ημερησίως, από την ωορρηξία μέχρι την έμμηνο ρύση) αμβλύνει τα σωματικά συμπτώματα και τις συναισθηματικές μεταπτώσεις Φυσικά, η θεραπεία που συστήνει ο γιατρός προσαρμόζεται στις ιδιαίτερες ανάγκες και τον οργανισμό κάθε γυναίκας.
- Η ενασχόληση με κάποια «ήπια» αθλητική δραστηριότητα, όπως το κολύμπι, σίγουρα βοηθά. Ως γνωστόν, η σωματική άσκηση αυξάνει την παραγωγή των ενδορφινών, των νευροδιαβιβαστών που προκαλούν ευεξία. Αν μπορείς να αθλείσαι σε ανοιχτό χώρο, ακόμα καλύτερα, για να επωφελείσαι και από τον ήλιο.
- Όσον αφορά στη διατροφή, τις τελευταίες μέρες πριν από την έμμηνο ρύση επιτρέπονται μικρές «αμαρτίες» που φτιάχνουν τη διάθεση. Έτσι, πέρα από φρούτα, λαχανικά και ψάρια, για να νικήσεις τη θλίψη μπορείς να ενδώσεις στον πειρασμό ενός τιραμισού. Αυτό το γλυκό είναι πλούσιο σε τρυπτοφάνη, η οποία διεγείρει την παραγωγή της σεροτονίνης φτιάχνοντας το κέφι. Την ίδια επίδραση έχουν επίσης τα ζυμαρικά, το ρύζι, το ψωμί, η πίτσα, το παγωτό σοκολάτα και η πραλίνα φουντουκιού.
«ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ» ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΣΥΜΠΤΩΜΑ
Αϋπνία
Η μείωση των οιστρογόνων διεγείρει μέσω της αδρεναλίνης τα εγκεφαλικά κέντρα που μας κρατάνε σε εγρήγορση.
Αέρισε το υπνοδωμάτιο και προσπάθησε να κάνεις το κρεβάτι σου όσο το δυνατόν πιο άνετο. Ακόμα και ένα τσαλακωμένο σεντόνι ή ένα μαξιλάρι που έχει χάσει τη φόρμα του μπορεί να σε ενοχλήσουν τις ημέρες του συνδρόμου. Απόφυγε τον καφέ, το τσάι και γενικά τα ροφήματα που έχουν ως βάση την καφεΐνη. Ένα ποτήρι γάλα με ένα κουταλάκι μέλι πριν από τον ύπνο θα σε βοηθήσουν. Μην πηγαίνεις στο κρεβάτι νωρίς: περίμενε το πρώτο χασμουρητό.
Φούσκωμα
Η άνοδος της προγεστερόνης και η ανάγκη για ζάχαρη έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση των κιλών και την κατακράτηση υγρών.
Απόφυγε το αλάτι και τις τροφές που το περιέχουν σε μεγάλες ποσότητες, όπως τα καπνιστά, τα παστά και τα αλμυρά τυριά. Πες «όχι» στα φαγητά που συντηρούνται με άλας γλουταμινικού οξέος, ένα συστατικό που μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα. Προσπάθησε, από την άλλη, να πίνεις καθημερινά δύο λίτρα νερό.
Πόνος στην κοιλιά
Το έντερο καταπονείται από τις μεταπτώσεις της σεροτονίνης, οι οποίες οφείλονται στο σύνδρομο.
Το καλύτερο είναι να τρως λίγο αλλά συχνά, γύρω στα 6 μικρά γεύματα, που να απέχουν μεταξύ τους περίπου 3 ώρες. Για κολατσιό, προτίμησε το γιαούρτι, το οποίο, παρέχοντάς σου την κατάλληλη ποσότητα ασβεστίου, θα σε προστατεύσει από κράμπες. Αν δεν αρκεί, δοκίμασε μία ζεστή κομπρέσα.
Άγχος
Κάνε μια βόλτα
Πέρα από το να αποκλείσεις από το διαιτολόγιό σου τον καφέ και οτιδήποτε περιέχει καφεΐνη, ένας απλός τρόπος να αντιμετωπίσεις το άγχος οποιαδήποτε εποχή είναι να βγεις έξω και να κάνεις μία βόλτα για τουλάχιστον μισή ώρα. Με αυτόν τον τρόπο, θα επωφεληθείς από το φως, τον καθαρό αέρα, αλλά και τη σωματική άσκηση, που ευνοεί την παραγωγή ενδορφίνων.
Πονοκέφαλος
Για τις γυναίκες με ιδιαίτερη ευαισθησία, προκαλείται από την απότομη πτώση των οιστρογόνων
Μετρίασε την κατανάλωση τροφών που είναι πλούσιες σε τυραμίνη, ένα νευροδιαβιβαστή που έχει ανάλογα αποτελέσματα με εκείνα της αδρεναλίνης και επιτείνει τον εκνευρισμό. Απόφυγε, αν αυτό είναι δυνατόν, ή τουλάχιστον περιόρισε την κατανάλωση «ώριμων» τυριών, κρασιού (ειδικά του κόκκινου), τροφών με συντηρητικά, εσπεριδοειδών, καφέ, τσαγιού και αναψυκτικών τύπου κόλα.
ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΡΥΒΕΙ ΦΟΒΟ
Αλλά το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο μπορεί και να κρύβει κάποια «αμηχανία» της γυναίκας για την ίδια τη φύση της. Η εμμηνόρροια, δεδομένου ότι έχει ιδιαίτερη συμβολική βαρύτητα, παρόλο που είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό, «υποχρεώνει» τη γυναίκα να σκεφτεί τη σεξουαλικότητά της. Έτσι, συχνά, φέρνει στην επιφάνεια ζητήματα που εκείνη αρνείται να αποδεχτεί. Πιο ευάλωτα στο σύνδρομο είναι άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, τα οποία γενικά κρατούν μία αρκετά παθητική στάση στη ζωή. Τα συχνότερα «θύματα» είναι οι γυναίκες που έχουν την τάση να μεγαλοποιούν ένα γεγονός και πανικοβάλλονται εν όψει του, είτε αυτό είναι ένα πρώτο ραντεβού, μία συνέντευξη για δουλειά ή μία εξέταση σε γιατρό.
ΑΠΟ ΤΗ ΓΩΓΩ ΚΑΡΚΑΝΗ
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 78
Update: Απρίλιος 2016.
