Η βιολογική ψυχολογία μάς αποκαλύπτει τη στενή σχέση που έχει το σώμα με το νου μας και με όσα μας απασχολούν. Σημαντικά προβλήματα, συσσώρευση άγχους ή δυσκολίες μπορεί να μας κάνουν να αισθανθούμε κούραση, να έχουμε δυσκολίες στον ύπνο, πόνους στο σώμα, χωρίς ωστόσο να βιώνουμε συναισθήματα λύπης ή θλίψης.

Συμπτώματα «αίνιγμα»
Πολλοί άνθρωποι ζουν για καιρό με μυϊκούς πόνους ή άλλα σωματικά συμπτώματα, όπως ανορεξία ή βουλιμία, χαμηλή ενέργεια (που δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας πάθησης), χωρίς να γνωρίζουν ότι πάσχουν από αυτό που λέγεται «κρυφή κατάθλιψη». Σε αυτού του είδους την κατάθλιψη λείπουν τα ψυχολογικά, δηλ. τα καταθλιπτικά συναισθήματα, ή, αν υπάρχουν, δεν τους έχουμε δώσει αρκετή σημασία. Έτσι τα κλασικά συμπτώματα της κατάθλιψης κρύβονται πίσω από μια ποικιλία σωματικών συμπτωμάτων ή συμπεριφορικών προβλημάτων, όπως νεύρα, θυμός, επιθετικότητα. Κι αυτό μπορεί να συμβαίνει σε όλους μας, χωρίς διάκριση ηλικιών. Μερικές φορές μάλιστα ούτε οι ειδικοί καταφέρνουν να διαγνώσουν το πρόβλημά μας.

Θέμα ταμπού;
Η κατάθλιψη εξακολουθεί για πολλούς να αποτελεί ταμπού. Κάποιοι δύσκολα θα ομολογούσαμε ακόμα και στον ίδιο μας τον εαυτό ότι νιώθουμε ατονία, κακοδιαθεσία ή στεναχώρια, με δυο λόγια ότι έχουμε αρχίσει να χάνουμε το κέφι μας για ζωή. Η ύπαρξή μας τότε βρίσκει έναν άλλο τρόπο, πιο «διπλωματικό», για να εκφράσει ότι κάτι την κάνει να υποφέρει στο βάθος. Έτσι, κρύβει (ή εκφράζει) την κατάθλιψη μέσα από σωματικά ή άλλα πιο «ανώδυνα» ή κοινωνικά πιο αποδεκτά συμπτώματα.

Πώς μπορούμε να ξεχωρίσουμε μια σωματική πάθηση από μια «κρυφή κατάθλιψη»;
Στην περίπτωση της κατάθλιψης, όταν εμφανίζονται πόνοι στο σώμα, αυτοί είναι αρκετά «ασαφείς», συνήθως δεν προσδιορίζονται ακριβώς σ’ ένα σημείο. Συχνά είναι χαρακτηριστικές οι δυσκολίες στον ύπνο, όπως επίσης και τα πρωινά ξυπνήματα αρκετά νωρίς, με δυσκολία να ξανακοιμηθούμε.

Υπάρχει λύση;
Όταν οι ιατρικές μας εξετάσεις δεν καταφέρνουν να δώσουν απάντηση στα συμπτώματά μας, τότε η αιτία αυτών βρίσκεται κάπου βαθύτερα μέσα μας. Ευτυχώς όμως σήμερα υπάρχει λύση. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να μας βοηθήσει να βρούμε τις αιτίες των συμπτωμάτων μας, να κατανοήσουμε τη στιγμή στην πορεία της ζωής μας που αρχίσαμε να αντιδράμε καταθλιπτικά, αφήνοντας το σώμα μας να αντιδράσει για μας. Συχνά η κατάθλιψη σχετίζεται με μια βαθύτερη σύγκρουση ανάμεσα στα πραγματικά «θέλω» μας και τα «πρέπει». Η πρώτη καταθλιπτική στάση (που είναι νοητική) είναι ότι δεν γίνεται τίποτα. Ποιος μπορεί να με βοηθήσει, π.χ., στις συνθήκες που έχω στη δουλειά μου, στις σχέσεις μου, στο άγχος μου; Αυτό είναι το κρυφό μήνυμα της κατάθλιψης: κάνε κάτι τώρα, υποφέρω... Η θεραπεία είναι δίπλα μας, φτάνει να δώσουμε στον εαυτό μας αυτή την πολύτιμη ευκαιρία...

Μια κατάθλιψη κρυμμένη πίσω από...
...διάφορα συμπτώματα. Σήμερα γνωρίζουμε πως η χρόνια κούραση μπορεί να είναι ένα από τα σημάδια μιας καλυμμένης κατάθλιψης. Ποια είναι τα υπόλοιπα;

Μπορεί να είναι μόνο ένα ή συνδυασμός περισσοτέρων:

Σωματικά:

• πόνοι στο σώμα - θώρακα, πλάτη, μέση, άκρα
• προβλήματα στην πέψη, δυσκοιλιότητα
• μυρμήγκιασμα στα άκρα και κράμπες
• δυσκολίες στην αναπνοή
• συχνοί πονοκέφαλοι, ζαλάδες
• «κόμπος» στο λαιμό.

Και ψυχολογικά:

• συχνά μικροατυχήματα
• αφηρημάδα
• περισσότερα νεύρα, θυμός, νευρικότητα και ανυπομονησία, επιθετική συμπεριφορά
• μεγαλύτερη ευσυγκινησία
• έλλειψη κεφιού, πρωινό άγχος, φόβοι -ως κρίσεις άγχους ή πανικού
• προβλήματα και κακή ποιότητα στον ύπνο
• ελάττωση ή αύξηση της όρεξης για φαγητό
• μείωση της ερωτικής διάθεσης

Πολλές από τις ενδείξεις της κατάθλιψης μπορεί να είναι κοινές με της «κρυφής», αρκεί να τους δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή και σημασία.

Απο την ΟΛΓΑ ΜΟΥΛΑΚΗ, ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια