Η κοινωνική σύγκριση υπάρχει από τότε που υπάρχουν οι άνθρωποι. Μας δίνει έναν τρόπο να μετρήσουμε πώς τα πάμε σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους και να κατανοήσουμε τις ικανότητές μας (και των άλλων), την κοινωνική θέση και τις επιδόσεις μας. Υπό αυτή την έννοια, η σύγκριση του εαυτού μας με τους συνανθρώπους μας μπορεί να είναι επωφελής, ως ένα βαθμό, και μπορεί να μας βοηθήσει να περιηγηθούμε στον κόσμο πιο ομαλά, λέει ο Ethan Kross, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Michigan.
Ωστόσο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν πάρει αυτό το πολύ ανθρώπινο, πρωτόγονο πράγμα και το έχουν εντείνει. Οι άνθρωποι τείνουν να δημοσιεύουν για τις επιτυχίες τους και όχι τις αποτυχίες τους και μπορεί να φαίνεται ότι όλοι τα πηγαίνουν τέλεια στη δουλειά και στις σχέσεις τους. Δεδομένου ότι τα τηλέφωνά μας είναι πρακτικά συνδεδεμένα με τα χέρια μας, μπορούμε επίσης να ρίξουμε μια ματιά στη ζωή των άλλων ανθρώπων 24 ώρες το 24ωρο, πράγμα που σημαίνει ότι έχουμε πολύ περισσότερες ευκαιρίες να συγκρίνουμε (και να νιώθουμε ανεπαρκείς) από ό,τι πριν από το Instagram.
Είναι πραγματικά εύκολο και φυσικό να μπερδεύεσαι σε μια παγίδα σύγκρισης του εαυτού σου που σε κάνει να νιώθεις άσχημα με τον εαυτό σου. Αλλά είναι επίσης δυνατό να σπάσεις τον κύκλο και να περιηγείσαι με καλύτερο τρόπο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι ειδικοί εξηγούν το πώς:
Υπενθύμισε στον εαυτό σου ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι πάντα ακριβή
Εάν οι αναρτήσεις των φίλων σου (ή των διασημοτήτων) τείνουν να σε κάνουν να αισθάνεσαι ανεπαρκής ή σου προκαλούν ζήλεια, θυμήσου ότι δείχνουν ένα κομμάτι της ζωής τους. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης περιλαμβάνουν ένα μεγάλο κομμάτι επιμέλειας—είναι ένα «απόσπασμα μιας στιγμής, όχι η πλήρως εμπλουτισμένη πραγματικότητα», λέει η Janelle S. Peifer, κλινική ψυχολόγος και επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Richmond. Αυτές οι αναρτήσεις μπορούν να δημιουργούν την εντύπωση ότι οι άλλοι τα πάνε καλύτερα από εσένα, και αυτή η συνεχής ανοδική κοινωνική σύγκριση μπορεί να επηρεάσει πολύ την αυτοεκτίμησή σου.
Παρόλο που μπορεί να γνωρίζεις, διανοητικά, ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι η πραγματική ζωή, ο εγκέφαλός σου μπαίνει στη διαδικασία να κάνει κοινωνικές συγκρίσεις, επομένως μπορεί να χρειάζεται μια υπενθύμιση. Την επόμενη φορά που θα πιάσεις τον εαυτό σου να συγκρίνεσαι, να θυμάσαι ότι οι αναρτήσεις στα social media σπάνια δείχνουν την πλήρη εικόνα —και η εικόνα που εμφανίζεται συχνά φιλτράρεται ή υποβάλλεται σε επεξεργασία — και ότι δεν είναι δίκαιο να κρίνεις τον εαυτό σου με βάση αυτά τα ψευδή ιδανικά.
10 εύκολοι τρόποι να κάνεις το 2023 την καλύτερη χρονιά σου
Παρατήρησε τις συνήθειες σου
Η Peifer συνιστά να κάνεις έναν απολογισμό του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιείς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να παρακολουθείς πότε είναι πιο πιθανό να συγκρίνεις τον εαυτό σου με άλλους. Το κάνεις όταν αισθάνεσαι ήδη άγχος ή θλίψη; Ή μήπως έχεις την τάση να το κάνεις μετά από μια παραγωγική, γεμάτη μέρα;
Μπορείς να χρησιμοποιήσεις ένα ημερολόγιο ή μια εφαρμογή για να παρακολουθείς πότε συνήθως μπάινεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πώς νιώθεις όταν το κάνεις. «Παρατήρησε, χωρίς κρίση, τις τάσεις και τι μπορεί να υποδεικνύουν», λέει η Peifer. Μόλις αντιληφθείς τυχόν μοτίβα, μπορείς στη συνέχεια να προσπαθήσεις να τροποποιήσεις τη συμπεριφορά σου—απενεργοποιώντας τις ειδοποιήσεις σου.
Να είσαι προσεκτική με το ποιούς ακολουθείς
Θέλεις ο διαδικτυακός σου κόσμος να είναι εξίσου ασφαλής και υποστηρικτικός με τις κοινότητες του πραγματικού κόσμου στις οποίες ανήκεις, λέει η Peifer. Συνιστά να σημειώνεις τους λογαριασμούς με τους οποίους ασχολείσαι περισσότερο και να σκεφτείς αν συγκρίνεις αρνητικά τον εαυτό σου με αυτούς και, αν ναι, πώς σε κάνει να νιώθεις.
Εάν ορισμένοι λογαριασμοί σου προκαλούν τακτικά άγχος, ντροπή ή αμφιβολία για τον εαυτό σου, η σίγαση ή η μη παρακολούθηση τους μπορεί να προστατεύσει την ηρεμία σου και να σου επιτρέψει να εστιάσεις στους ανθρώπους που έχουν θετική επίδραση στην ευημερία σου.
Επένδυσε σε σχέσεις πραγματικής ζωής
Η σύγκριση εαυτού γίνεται και εκτός ίντερνετ, αλλά δεν είναι τόσο παραμορφωμένη όσο μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Στις αλληλεπιδράσεις στον πραγματικό κόσμο, έχεις πρόσβαση σε περισσότερες λεπτομέρειες και περιεχόμενο και οι πληροφορίες που λαμβάνεις δεν περιορίζονται σε στρατηγικά επιλεγμένες φωτογραφίες. Μπορείς να συμμετάσχεις ενεργά σε συνομιλίες (που προσφέρει επίσης μια πιο ξεκάθαρη αντίληψη για τις καταστάσεις των άλλων) και να επιλέξεις να περιβάλλεσαι με άτομα που εμπιστεύεσαι και με τα οποία αισθάνεσαι άνετα, λέει η Peifer.
Κάνε διαλείμματα από τα social media
Κάνοντας ένα διάλειμμα —ή, τουλάχιστον, σίγαση των ειδοποιήσεων— μπορεί να σου υποδείξει πόσο εξαρτημένη είσαι από τα social media, ενώ σου δίνει χρόνο και χώρο για να εξερευνήσεις άλλες λιγότερο τοξικές δραστηριότητες.
