Το Gaslighting – μια λέξη που περιγράφει τη συμπεριφορά που χειραγωγεί το μυαλό – είναι η λέξη της χρονιάς στο λεξικό Merriam-Webster. Οι αναζητήσεις για τη συγκεκριμένη λέξη στο merriam-webster.com αυξήθηκαν 1.740% το 2022 σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
«Είναι μια λέξη που αναδύθηκε τόσο γρήγορα στην αγγλική γλώσσα και ειδικά τα τελευταία τέσσερα χρόνια που στην πραγματικότητα ήταν έκπληξη για μένα και για πολλούς από εμάς», δήλωσε ο Peter Sokolowski, αρχισυντάκτης του Merriam-Webster. «Ήταν μια λέξη που αναζητούσαμε συχνά κάθε μέρα του χρόνου», είπε. «Σε αυτή την εποχή της παραπληροφόρησης –των «ψευδών ειδήσεων», των θεωριών συνωμοσίας, των trolls του Twitter και των deep fakes – το gaslighting έχει εμφανιστεί ως η λέξη για την εποχή μας», ανέφερε η ανακοίνωση της Merriam-Webster.
Ο κορυφαίος ορισμός του αμερικανικού λεξικού για το gaslighting είναι η ψυχολογική χειραγώγηση ενός ατόμου, συνήθως για μεγάλο χρονικό διάστημα, που «αναγκάζει το θύμα να αμφισβητεί την εγκυρότητα των δικών του σκέψεων, την αντίληψη της πραγματικότητας ή τις αναμνήσεις του και συνήθως οδηγεί σε σύγχυση, απώλεια αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης, αβεβαιότητας για τη συναισθηματική ή ψυχική του σταθερότητα και την εξάρτηση από τον δράστη». Ευρύτερα, το λεξικό ορίζει τη λέξη ως εξής: «Η πράξη ή η πρακτική της παραπλάνησης κάποιου ειδικά για δικό του όφελος».
Το Gaslighting είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται συχνά από κακοποιούς σε σχέσεις – και από ορισμένους πολιτικούς και άλλους δημοσιογράφους. Μπορεί να συμβεί μεταξύ συντρόφων σε σχέση, εντός οικογένειας και μεταξύ φίλων. Μπορεί να είναι μια εταιρική τακτική ή ένας τρόπος παραπλάνησης του κοινού. Υπάρχει επίσης το «ιατρικό gaslighting», που συμβαίνει όταν ένας επαγγελματίας υγείας απορρίπτει τα συμπτώματα ή την ασθένεια ενός ασθενούς λέγοντας πως είναι «όλα στο κεφάλι του».
5 συμβουλές για την τόνωση της διάθεσης σου εάν μελαγχολείς το χειμώνα
Παρά τη σχετικά πρόσφατη εξέχουσα θέση της, η λέξη εμφανίστηκε πριν από περισσότερα από 80 χρόνια με το «Gas Light», ένα έργο του 1938 από τον Patrick Hamilton. Στη συνέχεια γεννήθηκαν δύο κινηματογραφικές προσαρμογές στη δεκαετία του 1940. Η μια, το «Gaslight» του George Cukor το 1944, με πρωταγωνίστρια την Ingrid Bergman ως Paula Alquist και τον Charles Boyer ως Gregory Anton. Οι δυο τους παντρεύονται και ο Anton αποδεικνύεται απόλυτος gas lighter.
Ο όρος gaslighting χρησιμοποιήθηκε αργότερα από επαγγελματίες ψυχικής υγείας για να περιγράψει κλινικά μια μορφή παρατεταμένου καταναγκαστικού ελέγχου σε καταχρηστικές σχέσεις. «Υπάρχει αυτή η επίπτωση μιας σκόπιμης εξαπάτησης», είπε ο Sokolowski. «Και από τη στιγμή που κάποιος αντιληφθεί αυτή την εξαπάτηση, δεν είναι απλώς ένα απλό ψέμα. Είναι κάτι που έχει λίγο πιο πονηρή ποιότητα. Έχει πιθανώς μια ιδέα στρατηγικής ή ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο».
Το Merriam-Webster, το οποίο καταγράφει 100 εκατομμύρια προβολές σελίδων το μήνα, επιλέγει τη λέξη της χρονιάς με βάση αποκλειστικά δεδομένα. Το «Gaslighting», είπε ο Sokolowski, πέρασε όλο το 2022 στις 50 κορυφαίες λέξεις που αναζητήθηκαν στο merriam-webster.com για να καταφέρει να γίνει η λέξη της χρονιάς. Η περσινή επιλογή ήταν το «εμβόλιο».
