Η ουσιώδης διαταραχή είναι η μεγάλη αστάθεια του ατόμου και η παρορμητικότητά του. Η αστάθεια εμφανίζεται σε ποικίλες εκδηλώσεις της ζωής του ατόμου, όπως οι διαπροσωπικές σχέσεις, η συναισθηματική του κατάσταση, η εικόνα του εαυτού, η ψυχολογική ταυτότητα και αλλού. Εμφανίζεται σε 1-2% του γενικού πληθυσμού, με διπλάσια συχνότητα στις γυναίκες. Οι ασθενείς φαίνεται να είναι συνεχώς σε κατάσταση κρίσης.
*Οι συναισθηματικές μεταπτώσεις είναι πολύ συνηθισμένες. Τη μια στιγμή φαίνονται χαρούμενοι, ύστερα από λίγο θλιμμένοι και μετά μπορεί να παραπονιούνται ότι δεν έχουν καθόλου συναισθήματα και γενικά ότι πάσχουν από «ανία».
*Η συμπεριφορά τους είναι απρόβλεπτη και παρορμητική. Καταφεύγουν αρκετά συχνά σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, όπως να κόψουν με ξυράφι τον καρπό τους είτε για να ζητήσουν βοήθεια από τους άλλους είτε να εκφράσουν το θυμό τους ή ακόμη και για να «μουδιάσουν» τα επώδυνα συναισθήματα που τους κατακλύζουν. Έχουν έντονες και χαοτικές σχέσεις.
*Μπορεί να εξαρτώνται έντονα από αυτούς που είναι κοντά τους (ερωτικός σύντροφος, γονείς) και συγχρόνως μπορεί να εκφράζουν έντονο θυμό (συνήθεις οι εκρήξεις οργής) όταν απογοητεύονται. Δεν αντέχουν όμως να μένουν μόνοι τους και ψάχνουν απεγνωσμένα να βρουν παρέα, ανεξάρτητα εάν τους ικανοποιεί, μόνο και μόνο για να μη βιώσουν το επώδυνα συναισθήματα της μοναξιάς.
*Παραπονιούνται για χρόνια συναισθήματα κενού και ανίας.
*Επίσης, μπορεί να υπάρχει διαταραχή στην ταυτότητά τους. Δηλαδή οι επαγγελματικές φιλοδοξίες, τα σχέδια, οι σχέσεις που προτιμούν, η εικόνα του εαυτού, οι σεξουαλικές προτιμήσεις, μπορεί να αλλάζουν από περίοδο σε περίοδο. Η διαταραχή είναι σχετικά σταθερή μέσα στο χρόνο.
*Οι ασθενείς είναι σε αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν κατάθλιψη και ένα 10% αυτοκτονεί. Η διάγνωση μπαίνει συνήθως πριν από τα 40, όταν οι ασθενείς προσπαθούν να επιτύχουν επαγγελματικά, όταν παίρνουν αποφάσεις να παντρευτούν και γενικά να τα βγάλουν πέρα με τα συνήθη στάδια του κύκλου της ζωής.
Λάμπρος Σαλτός, ψυχίατρος - ψυχοθεραπευτής
