Tο κοντό ανάστημα δεν αποτελεί ασθένεια, αν και στο 30-40% των περιπτώσεων το αίτιο είναι κάποια παθολογική ανωμαλία. Συνήθως ρυθμό αύξησης μικρότερο του φυσιολογικού παρουσιάζουν παιδιά: *που γεννήθηκαν λιποβαρή, *με σύνδρομο Turner ή Down, * με σοβαρό χρόνιο νόσημα * με υποθυρεοειδισμό ή ελαττωμένη παραγωγή αυξητικής ορμόνης. Στο υπόλοιπο 60-70% των κοντών παιδιών, το χαμηλό ύψος αποτελεί απλώς παραλλαγή της φυσιολογικής ανάπτυξης. Τα συγκεκριμένα παιδιά είναι απολύτως υγιή και αποκτούν τελικά κατά την ενηλικίωση ύψος ανάλογο με αυτό των γονιών τους.
Ποιος είναι ο φυσιολογικός ρυθμός ανάπτυξης;
Ο ρυθμός αύξησης του ύψους ποικίλει ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, είναι δε κατά πολύ μεγαλύτερος στην νηπιακή ηλικία. Μάλιστα, μέχρι την ηλικία των 2 ετών τα περισσότερα παιδιά αποκτούν περίπου το 50% του ύψους που θα έχουν ως ενήλικες. Πιο συγκεκριμένα:
- Από τη γέννηση και μέχρι τα δεύτερα γενέθλια το ύψος αυξάνεται μέχρι και 3-5 εκατοστά μηνιαίως,
- Στη συνέχεια και μέχρι την εφηβεία οι ρυθμοί σταδιακά μειώνονται σε περίπου 7-7,5 εκατοστά ετησίως.
- Κατά τη διάρκεια της εφηβείας παρατηρείται μια δεύτερη ταχεία ανάπτυξη, η οποία κυμαίνεται από 7-12 εκατοστά ετησίως, μέχρι το παιδί να αποκτήσει το οριστικό ύψος του.
Πότε πρέπει να ανησυχήσω για το ύψος του παιδιού μου;
Η γενική αρχή είναι ότι πρέπει να ανησυχήσετε όταν μετά την ηλικία των 2 ετών και μέχρι την ηλικία των 10 ετών, το ύψος που παίρνει το παιδί κάθε χρόνο είναι μικρότερο των 5 εκατοστών. Αν λοιπόν διαπιστώσετε κέρδη σε ύψος μικρότερα από τα 5 εκατοστά ετησίως, πρέπει να αποταθείτε στον παιδίατρό του, ο οποίος θα κάνει μια αρχική αξιολόγηση της κατάστασης και αν κρίνει απαραίτητο θα σας παραπέμψει σε παιδοενδοκρινολόγο ή σε παιδιατρικό νοσοκομείο.
Οι απαραίτητες εξετάσεις
Για τη σωστότερη αντιμετώπιση, πρέπει να αναγνωριστεί έγκαιρα και αξιόπιστα εάν το χαμηλό ανάστημα είναι φυσιολογικό ή οφείλεται σε παθολογικό λόγο. Αρμόδιος για να το κρίνει είναι ο παιδοενδοκρινολόγος, ο οποίος θα εκτιμήσει το ιστορικό, την κλινική εξέταση και τη σκελετική ωρίμανση του παιδιού, σε συσχέτιση με το ύψος των γονέων. Το παιδί θα υποβληθεί σε μια σειρά από ακτινογραφίες, όπως π.χ. στον καρπό, με σκοπό να ανακαλυφθεί η ηλικία των οστών του και να αξιολογηθεί η πυκνότητα των συζευκτικών χόνδρων. Εφόσον διαπιστωθεί κάποιο πρόβλημα, θα ζητηθούν περαιτέρω εξετάσεις, κυρίως ενδοκρινολογικές (έλεγχος ορμονών ανάπτυξης), ώστε να εντοπισθεί το πιθανό αίτιο.
Παράγοντες που καθορίζουν το τελικό ύψος
Η σωματική ανάπτυξη καθορίζεται κυρίως από γενετικούς παράγοντες, δηλαδή το ιδιαίτερο μείγμα γονιδίων που κληρονομεί κάθε παιδί από τους γονείς του. Ωστόσο διάφοροι περιβαλλοντολογικοί παράγοντες μπορούν να επιδράσουν καθοριστικά πάνω στα γονίδια ανάπτυξης, τροποποιώντας την κληρονομούμενη γενετική καταβολή.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΔΕΔΟΥΚΟ
Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 179
Update: Νοέμβριος 2016
