Οι ψυχολόγοι έχουν αποδείξει ότι τα παιδιά γνωρίζουν ότι η προσποίηση και η φαντασία διαφέρουν από την πραγματικότητα. Ξέρουν πολύ καλά ότι δεν μπορούν να γράψουν με ένα «φανταστικό» μολύβι, π.χ. Κάποια στιγμή, μάλιστα, αντιλαμβάνονται ότι ο Αγιος Βασίλης μπορεί και να μην υπάρχει ή ότι ταυτίζεται με τον νονό που φέρνει τα δώρα. Το θέμα είναι πώς λέμε σε ένα παιδί ότι υπήρξε μεν, αλλά όχι ακριβώς έτσι. Δεν ήταν χοντρούλης ούτε είχε έλκηθρο, έκανε όμως δώρα.
# 1. Η σημασία της φαντασίας
Γιατί τα παιδιά αγαπούν τόσο πολύ τον Αγιο Βασίλη; Να, τι υποστηρίζει η Alison Gopnik, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο University of California, Berkeley: Αυτό συμβαίνει επειδή τους αρέσει τόσο πολύ να προσποιούνται. Και όταν τα παιδιά προσποιούνται, εξασκούν την καθοριστική ανθρώπινη ικανότητα του να οραματίζονται εναλλακτικούς τρόπους για το πώς θα μπορούσε να είναι ο κόσμος γύρω τους. Παράλληλα, όμως, έχουν την τάση να παίρνουν πολύ σοβαρά αυτά που λένε οι ενήλικες, και το πιο πιθανό είναι ότι θα πιστέψουν κάθε ιστορία, αρκεί να υπάρχουν κάποιες αποδείξεις ή έστω ενδείξεις. Στην περίπτωση του Αγιου Βασίλη, τα εξαφανισμένα μπισκότα και το άδειο ποτήρι με το γάλα μπορεί να είναι αρκετά για να πειστούν ότι ο Αγιος Βασίλης μόλις είχε ολοκληρώσει την επίσκεψή του, υποστηρίζει η ίδια.
# 2. Η αξία της ειλικρίνειας
Ο Bruce Henderson, καθηγητής Ψυχολογίας στο Western Carolina University, θεωρεί ότι οι γονείς θα πρέπει να πουν την αλήθεια στα παιδιά τους όταν θα είναι έτοιμα να την ακούσουν. Πριν την ηλικία των έξι, τα παιδιά αρχίζουν να αμφισβητούν τις «μαγικές» ικανότητες του Αγιου Βασίλη. Στα επτά, καθώς η κριτική τους σκέψη γίνεται πιο ορθολογική, αναρωτιούνται για την ύπαρξή του, αλλά και πώς είναι δυνατόν να υπάρχουν τόσοι Αγιοι Βασίληδες. Αρα η κρίσιμη ηλικία είναι μεταξύ των πέντε και των επτά. Στα οκτώ, το ενδιαφέρον τους για το θέμα εξασθενεί.
# 3. Η ανάγκη των γονέων
Υπάρχουν γονείς που είναι πιο διστακτικοί στο να εγκαταλείψουν την ιδέα του Αγιου Βασίλη. Ετσι, πολλά παιδιά παρατείνουν την πίστη τους για να μη στενοχωρήσουν τους γονείς τους. Οι γονείς οφείλουν να προετοιμαστούν για το τέλος του μεγάλου μύθου και να δίνουν ειλικρινείς απαντήσεις.
# 4. Λόγοι για να πιστεύεις
Μπορεί η ενθάρρυνση στην πίστη του Αγιου Βασίλη να αποδειχθεί βλαβερή; Οι ειδικοί έχουν εκφράσει τις ανησυχίες τους από τον 19ο αιώνα. Παρά τις κριτικές, όμως, ο Αγιος Βασίλης διδάσκει κάτι πολύ σημαντικό: Τη γενναιοδωρία. Αλλωστε, ο Μέγας Βασίλειος, επίσκοπος Καισαρείας, χάρισε την τεράστια περιουσία του στους φτωχούς και έκανε φιλανθρωπίες.
# 5. Τρομακτική φιγούρα;
Για τα νήπια, η ασυνήθιστη και φιγούρα του Αγιου Βασίλη μπορεί να αποδειχθεί τρομακτική. Και η συνήθεια των γονιών να τον χρησιμοποιούν σαν μορφή πίεσης δεν είναι καθόλου αγαθή. Δεν πρέπει να απειλούμε τα παιδιά λέγοντάς τους ότι ο Αγιος Βασίλης γνωρίζει εάν ήταν καλά παιδιά!
# 6. Άγιος της κατανάλωσης
Τέλος, υπάρχει και το θέμα του καταναλωτισμού. Ειδικοί, όπως ο Bruce David Forbes, Καθηγητής Θρησκευτικών Σπουδών στο Morningside College, πιστεύουν ότι ο Αγιος Βασίλης προωθεί τον υλισμό, γεγονός το οποίο επηρεάζει όχι μόνο τον προϋπολογισμό της οικογένειας, αλλά και τις αξίες του παιδιού.
#7 Αναζητώντας το μέτρο
Όλα αυτά είναι αποδεκτά, αλλά όταν είσαι γονιός, πώς τα αντιμετωπίζεις; Χρειάζεται μια ισορροπία μεταξύ φαντασίας και καλοσύνης, μειώνοντας ταυτόχρονα τόσο τον φόβο όσο και τον υπερκαταναλωτισμό. Αρα ποιο κενό μας καλύπτει ο περίφημος Αγιος Βασίλης; Το κλασικό πλέον άρθρο της New York’s Sun του 1897 «Ναι, Βιρτζίνια, ο Αγιος Βασίλης υπάρχει» το λέει καθαρά: Ο Αγιος Βασίλης ακόμα αντιπροσωπεύει τη γενναιοδωρία, τη χαρά, ακόμα και τη νοσταλγία για όλες τις ηλικίες.
Ράννια Σεχάντε
