Από την ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΤΑΥΡΙΔΟΥ

Στη δική του κιβωτό χωράνε τα παιδιά όλου του κόσμου. Κυρίως αυτά που κάποιοι τα θεωρούν... καμένα χαρτιά. Ο πατέρας Αντώνιος Παπανικολάου, ιδρυτής της οργάνωσης «Κιβωτός του κόσμου», έχει ανοίξει μια μεγάλη αγκαλιά για τα παιδιά που βιώνουν καθημερινά την εγκατάλειψη, το ρατσισμό και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Στόχος του να ξεκλειδώσει τα όμορφα συναισθήματα που κρύβουν μέσα τους και να τα βοηθήσει να ενταχθούν στο κοινωνικό σύνολο και να γίνουν καταξιωμένοι πολίτες.

Ηταν μόλις 26 ετών όταν χειροτονήθηκε ιερέας στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου στην Ακαδημία Πλάτωνος. Του ανέθεσαν τον τομέα της νεότητας σε μία από τις πιο επικίνδυνες περιοχές της Αθήνας, όπου δρουν πολλές συμμορίες και γίνεται διακίνηση ναρκωτικών. Σήμερα, 13 χρόνια μετά, ο πατέρας Αντώνιος παραδέχεται πως ούτε στο όνειρό του δεν είχε σκεφτεί ότι θα υπήρχε αυτή η εξέλιξη. Η «Κιβωτός του κόσμου» είναι το δεύτερο σπίτι για περίπου 300 παιδιά και 40 κακοποιημένες γυναίκες, που έχουν βρει καταφύγιο εκεί μαζί με τα παιδιά τους. Ο οργανισμός έχει αναλάβει επίσης τα βασικά έξοδα για αρκετές μονογονεϊκές οικογένειες, ενώ πάνω 1.500 άτομα πηγαίνουν στο συσσίτιο που διοργανώνει.

«Δεν έκρινα ποτέ τα παιδιά»
Ο ίδιος θυμάται πώς ξεκίνησαν όλα: «Όταν ήρθα στην περιοχή και μου ανέθεσαν τον τομέα της νεότητας, ανακάλυψα ότι στην πραγματικότητα δεν υπήρχε. Ήταν μια πολύ δύσκολη περιοχή, όπου γινόταν διακίνηση ναρκωτικών. Σαν τσίχλες τα μοίραζαν. Υπήρχαν πολλά παιδιά που έβγαιναν με την παρότρυνση των δικών τους στους δρόμους για να φέρουν χρήματα, όχι βέβαια δουλεύοντας. Κανένας δεν είχε την ευθύνη γι’ αυτά, οπότε εκδήλωναν παραβατική συμπεριφορά. Έτσι πήρα την απόφαση και βγήκα στους δρόμους, με στόχο να πλησιάσω αυτά τα παιδιά. Και σιγά σιγά άρχισε να σχηματοποιείται στο μυαλό μου η ανάγκη αυτά τα παιδιά να ξαναπάνε σχολείο. Κάτι βέβαια που ήταν δύσκολο, αν σκεφτείτε ότι υπήρχαν 16χρονα τα οποία δεν είχαν τελειώσει ούτε καν το δημοτικό». Πόσο δύσκολο ήταν να τα κάνει να τον εμπιστευτούν; «Αυτό έγινε με τον καιρό. Είδαν ότι δεν τους έκρινα ποτέ. Έπαιξα μαζί τους, μιλήσαμε και με τον καιρό δημιουργήθηκε ο πρώτος πυρήνας παιδιών, τα οποία προέρχονταν από πολύ δύσκολα κοινωνικά περιβάλλοντα και είχαν υποστεί πολλά. Βαθιά μέσα τους ήταν πολύ ευαίσθητα και χρειάζονταν απλά αποδοχή κι έναν ιδιαίτερο τρόπο για να ξεκλειδώσεις την καλοσύνη που έκρυβαν μέσα στην καρδιά τους».

«Τους έδειξα τον άλλο δρόμο...»
«Εγώ δεν πήγα στην πλατεία να τους πω ότι ο Χριστός σώζει, όταν εκείνα μάζευαν από το πάτωμα τη μητέρα τους επειδή είχε κάνει χρήση ναρκωτικών. Πήγα απλώς για να τους δείξω ότι υπάρχει κι ένας άλλος δρόμος, τον οποίο δεν γνωρίζουν. Αυτό που τους έλειπε ήταν το ενδιαφέρον και βέβαια η διακριτικότητα. Πολλά από αυτά τα παιδιά ξαναπήγαν σχολείο, πέρασαν στο πανεπιστήμιο, βρήκαν δουλειές και στάθηκαν στα πόδια τους». Μέσα από την επαφή αυτή ο πατέρας Αντώνιος κατάλαβε ότι είναι πολύ δύσκολο ένα παιδί 16-17 χρόνων, το οποίο έχει ήδη διαμορφώσει ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής, να αλλάξει. Άρα το έργο του θα έπρεπε να ξεκινάει από τις μικρότερες ηλικίες.

Πώς μπορώ να σώσω τη μάνα μου;
«Κατάλαβα επίσης πόσο σημαντικός είναι ο γονιός για τα παιδιά. Όσο και να τα πίκραινε ή να τα θύμωνε η μαμά τους, βαθιά μέσα τους τη λάτρευαν. Πολλά με ρωτούσαν: «Πώς μπορούμε να τη βοηθήσουμε να ξεφύγει από αυτή τη μιζέρια ή την κατάντια στην οποία έχει πέσει;». Κι αυτό είναι το μεγαλύτερο δώρο που προσφέρουμε στα παιδιά, η μάνα. Αυτή έρχεται συνήθως για να το εγκαταλείψει σ’ εμάς, γιατί το θεωρεί βάρος, εμπόδιο κι εμείς προσπαθούμε να τη βοηθήσουμε να σταθεί στα πόδια της. Να της δώσουμε να καταλάβει ότι το παιδί είναι ό,τι ομορφότερο έχει καταφέρει στη ζωή της και ότι τα εμπόδια και τα βάρη που πρέπει να αφήσει πίσω της είναι άλλα. Τη βοηθάμε λοιπόν να μεγαλώσει το παιδί της η ίδια. Διαλέξαμε το δύσκολο δρόμο, να στηρίξουμε τη μάνα και όχι να γίνουμε ένα μεγάλο ορφανοτροφείο».

«Δεν έχασα ποτέ την πίστη μου»
Τα 300 παιδιά που βρίσκονται υπό την προστασία της «Κιβωτού» περνούν εκεί το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους. Το βράδυ όμως επιστρέφουν πάντα στο σπίτι τους. Επίσης, στον ξενώνα κακοποιημένων γυναικών φιλοξενούνται 40 γυναίκες με τα παιδιά τους, ενώ στηρίζονται οικονομικά και ηθικά άλλες 37, που μένουν σε άλλα καταλύματα.

Ο πατέρας Αντώνιος παραδέχεται ότι οι δυσκολίες που αντιμετώπισε ήταν πολλές, δεν έχασε όμως ποτέ την πίστη του στον Θεό και συνέχιζε με περισσότερο πάθος: «Είχα πάντα στο μυαλό μου ένα πράγμα, το οποίο αναφέρεται στο Ευαγγέλιο: ?Όταν αποφασίζεις να κάνεις κάτι για μένα, μη σκεφτείς αν έχεις τα μέσα, εγώ θα σου βρω τον τρόπο. Εσύ απλώς να κάνεις αυτό που πρέπει?».

Το 80% των παιδιών είναι ελληνόπουλα
Ο πατέρας Αντώνιος δεν σταμάτησε εκεί. Όταν χρειάστηκε, πήρε μια ακόμη πιο γενναία απόφαση: «Μαζί με τη σύζυγό μου, που είναι πολύτιμος συμπαραστάτης μου στην "Κιβωτό", υιοθετήσαμε δύο παιδιά. Είχαν ζήσει μια πολύ φριχτή ιστορία, πέθαναν και οι δυο τους γονείς, οπότε ένιωσα ότι πρέπει να γίνει μια γενναία κίνηση, κι έγινε!». Το διάστημα αυτό γίνονται προσπάθειες για να δημιουργηθεί κι ένα κέντρο στήριξης για τις άστεγες μάνες και τα παιδιά τους, όπως και για τους αστέγους της περιοχής: «Έχουμε ήδη 320 οικογένειες που σιτίζουμε. Τους παρέχουμε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, νομικές συμβουλές και ό,τι άλλο χρειάζονται για να μπορέσουν να βγουν από το περιθώριο και να έχουν μια στοιχειώδη αξιοπρέπεια». Όπως τονίζει μάλιστα, λόγω της οικονομικής κρίσης, έχουν αυξηθεί πολύ τα περιστατικά: «Τα τελευταία δύο χρόνια το 80% των εγγραφών μας είναι ελληνόπουλα». Ποια είναι η ευχή του για τις άγιες αυτές μέρες; «Μόνο με την αλληλεγγύη μπορούμε να ξεπεράσουμε την κρίση. Αν ο ένας δεν στηρίξει τον άλλο, δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε όλες αυτές τις δυσκολίες. Κι αυτή είναι η ευχή μου γι’ αυτές τις γιορτινές ημέρες, ο Θεός να φωτίζει τον κόσμο να βλέπει ότι το πραγματικό του συμφέρον είναι στο εμείς και όχι στο εγώ. Δεν πρέπει να μας νοιάζει μόνο πώς εμείς θα εξασφαλίσουμε τα δικά μας παιδιά και τα υπόλοιπα? ας πρόσεχαν. Και τα παιδιά αυτά είναι το μέλλον της πατρίδας μας. Αν δεν τα προσέξουμε, θα γίνουν το κακό μέλλον. Και υπεύθυνοι θα είμαστε όλοι μας».

Μια μεγάλη οικογένεια
Στην «Κιβωτό του κόσμου» 150 ελληνόπουλα, μαζί με παιδιά από χώρες, όπως Ρουμανία, Βουλγαρία, Αλβανία, Ουκρανία, Ρωσία, Καζακστάν, Γκάνα, Αφγανιστάν και Ιράκ, ανακουφίζονται από τη φτώχεια, την πείνα, τις αρρώστιες, την εξαθλίωση, την εκμετάλλευση και τον αναλφαβητισμό. Ομάδες εθελοντών φροντίζουν για τις βασικές ανάγκες τους, όπως σίτιση, ένδυση, ψυχαγωγία, περίθαλψη, σχολική ένταξη, ενώ παράλληλα άλλες διδάσκουν φροντιστηριακά μαθήματα και τους παρέχουν επαγγελματική κατάρτιση. Στόχος του πατέρα Αντώνιου είναι να μην ιδρυματοποιούνται τα παιδιά, αλλά να παραμένουν μαζί με τη μητέρα τους. Η «Κιβωτός» βραβεύτηκε το 2003 από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο ως μία από τις καλύτερες οργανώσεις για τη μέριμνα του παιδιού στην Ελλάδα. Την ίδια χρονιά το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο ενάντια στο ρατσισμό και στην ξενοφοβία επέλεξε την «Κιβωτό» ως το φωτεινότερο παράδειγμα στην Ελλάδα. Το Δεκέμβριο του 2004 πήρε ακόμη ένα βραβείο από την UNESCO. Το 2005 βραβεύτηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια πάλι ως μία από τις καλύτερες οργανώσεις στην Ελλάδα για το παιδί. Το 2008 ο πατέρας Αντώνιος τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με το βραβείο του Έλληνα που διακρίθηκε για πράξη ανθρωπισμού και κοινωνικής αρετής.