Από την αρχιτέκτονα Λίζα Πανοπούλου

Η αγορά ή το χτίσιμο ενός σπιτιού αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στη ζωή κάθε ανθρώπου. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο εφοδιαστείτε με υπομονή και αφιερώστε αρκετό χρόνο στις αρχικές, τουλάχιστον, αποφάσεις. Ακολουθούν 10 συμβουλές για σημεία που πρέπει να λάβετε υπόψη σας πριν ξεκινήσετε.

1. Χτίζω ή αγοράζω;

Ξεκινώντας από την επιθυμία να φτιάξετε το δικό σας σπίτι, σκεφτείτε καλά αν θέλετε να αγοράσετε κάποιο που αποτελεί μέρος ενός συγκροτήματος ή αν προτιμάτε να χτίσετε σε ένα οικόπεδο τη μονοκατοικία των ονείρων σας.

Εάν επιλέξετε να αγοράσετε μεζονέτα από τα σχέδια για να γλιτώσετε τη φασαρία της Πολεοδομίας, για οικονομία ή οποιοδήποτε άλλο λόγο, σιγουρευτείτε για τη φερεγγυότητα του εργολάβου που έχει αναλάβει το εν λόγω έργο. Μάθετε ποια άλλα κτίρια έχει χτίσει και σε πόσο χρόνο ολοκληρώθηκαν.

Στην περίπτωση που διαθέτετε οικόπεδο και θέλετε να χτίσετε από την αρχή, είναι πολύ σημαντικό να βρείτε τον αρχιτέκτονα που σας ταιριάζει. Ο άνθρωπος που θα το σχεδιάσει θα πρέπει να μπορεί να μοιραστεί μαζί σας την εικόνα που έχετε για το ιδανικό σπίτι, αλλά και να κατανοήσει τις απαιτήσεις σας. Μερικοί αρχιτέκτονες εξειδικεύονται σε βιομηχανικές κατασκευές, άλλοι προτιμούν τη νεοκλασική γραμμή και άλλοι ακολουθούν την τάση του σύγχρονου μοντερνισμού. Μπορείτε να ζητήσετε προσφορές από όσους προσεγγίσετε, χωρίς να καταβάλετε κάποια αμοιβή. Η προ-μελέτη παρουσιάζει ιδέες, βάσει των οποίων θα αποφασίσετε ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσετε. Οσο πιο καθαρή εικόνα έχετε εσείς, τόσο πιο ομαλή θα είναι η «οδύσσεια» της οικοδομής σας.

2. Νομιμότητα του οικοπέδου

Ελέγχετε καλά τους τίτλους ιδιοκτησίας και την αρτιότητα του οικοπέδου. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ανθρώπων που αποφασίζουν να χτίσουν και, ή στην αρχή ή προς το τέλος της διαδρομής, ανακαλύπτουν πως οι τίτλοι της ιδιοκτησίας τους δεν είναι ξεκάθαροι. Να ελέγχετε σχολαστικά τα χαρτιά. Στην περίπτωση που το οικόπεδό σας βρίσκεται σε ρέμα ή αιγιαλό, σιγουρευτείτε ότι έχει καθοριστεί η οικοδομική γραμμή και ότι υπάρχει χώρος για χτίσιμο με τους δεδομένους από το νόμο συντελεστές δόμησης. Απευθυνθείτε στην Πολεοδομία για να πληροφορηθείτε τους όρους δόμησης που ισχύουν για το οικόπεδό σας, καθώς πολλές φορές νέοι νόμοι ή διατάγματα αναιρούν παλαιότερες ρυθμίσεις. Εξίσου σημαντικό είναι το θέμα της γειτνίασης. Είναι ξεκάθαρο πού βρίσκονται τα όρια του οικοπέδου σας; Το ίδιο ισχύει και στην αγορά μεζονέτας. Πρέπει οπωσδήποτε να ελέγξετε αν έχουν οριοθετηθεί με ευκρίνεια οι κοινόχρηστοι χώροι. Η διευκρίνιση των συγκεκριμένων λεπτομερειών σας προφυλάσσει από μελλοντικές, δυσάρεστες προστριβές.

3. Τοποθεσία και όγκος κτιρίου

Ο Συντελεστής Δόμησης παρέχει κάποια στοιχεία καθοδήγησης για το σχεδιασμό. Δε χρειάζεται όμως να τον εξαντλείτε. Οι ακίνητες ιδιοκτησίες σε όλη την Ελλάδα βρίσκονται σε περιοχές που χαρακτηρίζονται ως εντός ή εκτός σχεδίου πόλεως ή ως δασικές ή αρχαιολογικές ζώνες. Αναλόγως, έχουν οριστεί συγκεκριμένοι όροι δόμησης για κάθε ζώνη, τους οποίους πρέπει να γνωρίζετε πριν ξεκινήσετε οποιοδήποτε σχέδιο. Οταν ένα οικόπεδο βρίσκεται εντός σχεδίου, κατά κανόνα ο συντελεστής δόμησης (ένας αλγόριθμος που όταν τον πολλαπλασιάζουμε με τα τετραγωνικά του οικοπέδου, μας δίνει το ανώτατο όριο τετραγωνικών που επιτρέπεται να χτίσουμε) είναι υψηλότερος από τον εκτός σχεδίου συντελεστή. Το ίδιο ισχύει και για το ποσοστό κάλυψης (επιφάνεια του οικοπέδου που επιτρέπεται να χτιστεί). Αυτός ο συντελεστής, μας δίνει το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο, κάτι όμως που δε σημαίνει πως πρέπει να εξαντλήσουμε τα τετραγωνικά. Στην Ελλάδα έχουμε την τάση να εκμεταλλευόμαστε όλο το όριο και να επιδιώκουμε παραπάνω! Ενα σπίτι πρέπει να είναι λειτουργικό και να καλύπτει τις ανάγκες του χρήστη του. Το μεγάλο δεν είναι αναγκαστικά και το καλύτερο! Κρατώντας ένα υπόλοιπο από τα τετραγωνικά που δικαιούμαστε, θα μπορέσουμε στο μέλλον, εφόσον αλλάξουν οι συνθήκες ή οι ανάγκες μας, να χτίσουμε κάποια προσθήκη. Το ίδιο βεβαίως ισχύει και για το ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου.

Η τοποθέτηση του κτίσματος στο οικόπεδο είναι επίσης πολύ σημαντική. Ο προσανατολισμός θα βοηθήσει να εξασφαλίσουμε το φυσικό φωτισμό και τον αερισμό των εσωτερικών χώρων. Στην Ελλάδα, ένας νότιος προσανατολισμός εκμεταλλεύεται στο μέγιστο βαθμό τον ήλιο τους χειμερινούς μήνες, όταν οι μέρες είναι μικρότερες και το κρύο αυξημένο. Αφήστε χώρο στο οικόπεδό σας για κήπο και μην τον καλύψετε με πλακάκι ή τσιμέντο, που μαζεύουν τη ζέστη και τους καλοκαιρινούς μήνες δημιουργούν μια θερμονησίδα, προσθέτοντας στη δυσφορία της εποχιακής ζέστης. Η σωστή χρήση των δέντρων, όπως και του υδάτινου στοιχείου, μπορεί να μειώσει τις ανάγκες κλιματισμού από 15-50%. Σημαντική είναι η φύτευση φυλλοβόλων δέντρων στην ανατολική, νότια και δυτική πλευρά του σπιτιού, που εξασφαλίζουν σκίαση το καλοκαίρι, χωρίς παράλληλα να εμποδίζουν τις ηλιακές αχτίδες τους χειμωνιάτικους μήνες.

4. Οικοδομή

Η επιλογή εργολάβου και συνεργείων είναι ιδιαίτερα σημαντική. Από το ξεκίνημα της συνεργασίας σας με τον αρχιτέκτονα, θα πρέπει να συμφωνήσετε με ποιο τρόπο θα γίνει η παρακολούθηση της οικοδομής, ποιος θα την κάνει και πού θα βρείτε τα συνεργεία. Ορισμένοι αρχιτέκτονες αναλαμβάνουν ολόκληρο το έργο από την αρχή μέχρι το τέλος και σας παραδίδουν την οικοδομή με το κλειδί στο χέρι. Κάνουν τη μελέτη, βγάζουν την άδεια, έχουν την επίβλεψη, συνεχίζουν στην εφαρμογή και στη συνολική εκπόνηση του έργου. Τα συνεργεία είναι δικά τους, αλλά βεβαίως οι τελικές επιλογές των υλικών για τους εσωτερικούς χώρους είναι δικές σας. Η αμοιβή τους κυμαίνεται περίπου στο 20% του συνολικού προϋπολογισμού. Εάν ο αρχιτέκτονας αναλάβει τη μελέτη εφαρμογής και την επίβλεψη, όχι όμως και τα συνεργεία, μπορείτε να επιλέξετε απευθείας τον εργολάβο που θα συγκροτήσει και θα συντονίσει τα συνεργεία, καθώς και θα οργανώσει το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των διαφόρων φάσεων της οικοδομής. Να πάρετε τουλάχιστον τρεις προσφορές από διαφορετικούς εργολάβους. Αυτή η επιλογή θα σας στοιχίσει έως και 15% πιο ακριβά, αλλά θα σας απαλλάξει από το τρέξιμο και το συντονισμό των συνεργείων. Ο πιο οικονομικός, αλλά συνάμα πιο κουραστικός και χρονοβόρος τρόπος που μπορεί να καταλήξει ακόμη και σε λάθη -με άμεση συνέπεια την αύξηση του κόστους- είναι να διαλέξετε ανεξάρτητα συνεργεία χωρίς εργολάβο. Στην περίπτωση αυτή, ο αρχιτέκτονας θα αναλάβει την επίβλεψη, αλλά ο συντονισμός θα είναι πολύ πιο δύσκολος, επιφέροντας συνήθως καθυστερήσεις.

Στην περίπτωση που θέλετε να χρησιμοποιήσετε ειδικούς μαστόρους για κάποιες κατασκευές, είναι απαραίτητο να συντονιστούν με τα υπόλοιπα συνεργεία ώστε να διεκπεραιωθεί με τον καλύτερο τρόπο η οικοδομή. Να ζητάτε πάντα προσφορές και δείγματα απ όλους.

5. Εμφαση στις λεπτομέρειες

Επιπλέον μερεμέτια προκύπτουν πάντα. Οσο πιο προσχεδιασμένες είναι οι λεπτομέρειες, τόσο το καλύτερο. Τα επιπλέον μερεμέτια συνήθως προκύπτουν από μικρά λάθη των μαστόρων που έχουν να κάνουν με το συντονισμό με τα άλλα συνεργεία ή τη λάθος ερμηνεία των σχεδίων, αλλά εξίσου συχνά και με την αλλαγή του σχεδίου κατά τη διάρκεια του χτισίματος. Γι αυτό είναι πολύ σημαντικό οι επιλογές και ο σχεδιασμός των λεπτομερειών να γίνονται από την αρχή. Τα συγκεκριμένα λάθη παρατηρούνται συχνότερα στην επιλογή ειδών κουζίνας και μπάνιου. Για παράδειγμα, μια γωνιακή μπανιέρα με jacuzzi θέλει άλλου είδους υδραυλική παροχή απ ό,τι μια συμβατική τετράγωνη, όπως και μια κουζίνα που λειτουργεί με γκάζι διαφέρει από μια ηλεκτρική. Η αλλαγή κάποιου στοιχείου της οικοδομής στη διάρκεια του χτισίματος, δημιουργεί μερεμέτια που δεν είχατε υπολογίσει, γεγονός που θα σας στοιχίσει παραπάνω σε χρήμα και χρόνο.

6. Χρόνος εκτέλεσης

Πάντα προκύπτουν απρόοπτα που καθυστερούν μια οικοδομή. Οι αρχιτέκτονες και οι εργολάβοι κατά κανόνα υπολογίζουν ένα περιθώριο δύο-τριών μηνών επιπλέον στα χρονοδιαγράμματα που δίνουν. Καλό θα είναι να προσθέσετε κι εσείς κάποιους μήνες παραπάνω στις εκτιμήσεις σας. Αυτές οι καθυστερήσεις μπορούν να προκύψουν από διάφορους λόγους, οι πιο συνήθεις από τους οποίους αναφέρονται παρακάτω:

7. Ειδικές κατασκευές

Οι απλές κατασκευές είναι πιο γρήγορες και πιο εύκολες. Στην περίπτωση όμως που επιθυμείτε κάτι πιο εξειδικευμένο και σύνθετο, σιγουρευτείτε πως το συνεργείο που διαλέξατε έχει εμπειρία στις ειδικές κατασκευές που ζητάτε. Ενα τέτοιο εγχείρημα μάλλον θα σας στοιχίσει ακριβότερα, αλλά θα έχετε το επιθυμητό αποτέλεσμα.

8. Φωτισμός/Αερισμός

Ο σωστός φωτισμός και αερισμός του σπιτιού επιτυγχάνεται με το σωστό προσανατολισμό. Η θέση του κτιρίου στο οικόπεδο και η όλη ενεργειακή του απόδοση θα επηρεάσουν την εσωτερική διαμόρφωση του σπιτιού, καθώς και την επιλογή του τεχνητού φωτισμού, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε χώρου.

9. Υδραυλικές - Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις

Τα υδραυλικά και ο ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός πρέπει να σχεδιάζονται σωστά εξαρχής. Για παράδειγμα, η επιδαπέδια θέρμανση δεν μπορεί να τοποθετηθεί αργότερα στην κατασκευή, όπως συμβαίνει με τα συμβατικά θερμαντικά σώματα. Οι σωληνώσεις πρέπει να μπουν στα πρώτα στάδια της οικοδομής. Επίσης, ο κεντρικός εξαερισμός/κλιματισμός απαιτεί διαφορετική αντιμετώπιση από τα εξωτερικά κλιματιστικά ή άλλου τύπου εξαερισμό. Τα είδη υγιεινής και το σύστημα της κουζίνας που θα προτιμήσετε θα επηρεάσουν τη διαμόρφωση των χώρων και την επιλογή των επίπλων τους. Οι παροχές τους θα πρέπει να υπολογίζονται από τα πρώτα στάδια της οικοδομής, ώστε να αποφεύγονται ανεπιθύμητες καθυστερήσεις και συμπληρωματικά μερεμέτια.

10. Μονώσεις-Στεγανοποιήσεις

Τα μονωτικά υλικά που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να είναι καλής ποιότητας και το κέλυφος του κτιρίου να είναι σωστά στεγανοποιημένο και μονωμένο. Με την αρχιτεκτονική μελέτη, που υποβάλλεται στην Πολεοδομία, είναι πλέον υποχρεωτικό να συνοδεύεται και από μια μελέτη παθητικής πυροπροστασίας και θερμομόνωσης. Δώστε μεγάλη προσοχή στο να ακολουθεί η εφαρμογή τις προδιαγραφές της μελέτης. Ενα κτίριο φθείρεται με το χρόνο και τις καιρικές συνθήκες. Εάν «τσιγκουνευτείτε» τα υλικά που θα το προστατέψουν, η φθορά θα είναι πιο γρήγορη και θα σας κοστίσει περισσότερο μακροπρόθεσμα, τόσο σε επισκευές από τυχόν διείσδυση υγρασίας όσο και σε έξοδα θέρμανσης. Καλό είναι να συζητήσετε με τον εργολάβο, να δείτε τι σας προτείνει για μόνωση και να ζητήσετε προσφορές από διάφορες πηγές.