Από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας, τα πλακάκια αποτελούν ένα από τα πιο βασικά υλικά επένδυσης ή διακόσμησης δαπέδων και τοίχων. Σήμερα χρησιμοποιούνται ευρέως σε σύγκριση με το μάρμαρο και το ξύλο λόγω των πολλών πλεονεκτημάτων τους. Είναι οικονομικά, καθαρίζονται και τοποθετούνται εύκολα, αντέχουν σε μηχανικές καταπονήσεις, δεν απαιτούν ιδιαίτερη συντήρηση, ενώ η σωστή εφαρμογή τους προσδίδει στο χώρο τεχνικά χαρακτηριστικά υψηλής αντοχής και μόνωσης. Οι πιο σημαντικές ιδιότητες που χαρακτηρίζουν ένα πλακάκι είναι η υδατοαπορροφητικότητα (πρέπει να είναι στο ελάχιστο ποσοστό, να προσεγγίζει δηλ. το 0%) και η αντοχή στη χρήση (να είναι πολύ ανθεκτικό στην τριβή και τη χάραξη). Παράγονται σε μεγάλη ποικιλία διαστάσεων που ξεκινούν από 10x10 εκ.-40x40 εκ. για τα τετράγωνα, ενώ διατίθενται και σε άλλα σχήματα και μεγέθη. Τα κεραμικά πλακίδια κατασκευάζονται από πρώτες ύλες που παρέχει η φύση σε αφθονία. Ενα από τα χαρακτηριστικά τους είναι ότι με την πάροδο του χρόνου δεν αλλοιώνονται ούτε προκαλούν κάποια επιβλαβή για τον άνθρωπο παρενέργεια. Χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τα υαλωμένα, αυτά δηλ. που έχουν επικάλυψη σμάλτου στην κεραμική μάζα τους (τα συναντάμε σε τρεις βασικούς τύπους επιφανειών: ματ, ημιγυαλιστερών και γυαλιστερών), και στα ανυάλωτα, αυτά δηλ. που δε φέρουν σμάλτο στην επιφάνειά τους. Ανάλογα με τη χρήση για την οποία προορίζονται έχουν διαφορετικό πάχος και αντοχή. Η προετοιμασία της πρώτης ύλης (πηλού) ξεκινά από το άλεσμα των υλικών, το κοσκίνισμα, την ανάμειξη, την ύγρανση και το ζύμωμά τους. Η κατασκευή ακολουθεί τα εξής στάδια: αρχικά χύνονται τα υλικά σε υγρή μορφή στα καλούπια και αποξηραίνονται, μετά γίνεται η επικάλυψή τους και μπαίνουν σε κλιβάνους όπου ψήνονται. Η επεξεργασία για την έγχρωμη εφυάλωσή τους καθώς και κάποιες τεχνικές διακόσμησης προσδίδουν μια ιδιαίτερη μορφή στα πλακάκια, που ανάλογα με τη σύνθεση των συστατικών ψήνονται σε φούρνους με θερμοκρασία 1200-1300οC.
Κατηγορίες & Τύποι
Τα πλακίδια διαιρούνται σε κατηγορίες ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους.
—Απλά: διατίθενται σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και σχεδίων και μπορεί να είναι σμαλτωμένα, με διακόσμηση ή ασμάλτωτα.
—Ανάγλυφα: τα πλακίδια αυτού του τύπου χαρακτηρίζονται από τις ανωμαλίες που έχουν στην επιφάνειά τους και διατίθενται σε μεγάλη ποικιλία.
—Σύνθετα: τοποθετούνται συνδυαστικά με άλλα μεγαλύτερα πλακίδια, ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν και μόνα τους.
—Με σχέδια: τα πλακίδια αυτού του τύπου διατίθενται με χειροποίητες απεικονίσεις ή με διάφορες εκτυπώσεις στην επιφάνειά τους.
—Επώνυμων καλλιτεχνών: στην κατηγορία αυτή κατατάσσονται τα πλακίδια που μπορεί να αποτελούν έργα τέχνης διακεκριμένων καλλιτεχνών από γνωστούς οίκους.
—Πλακίδια ειδικών χώρων: η κατηγορία αυτή συμπεριλαμβάνει πλακίδια που τοποθετούνται κοντά σε τζάκι και αντέχουν σε μεγάλες θερμοκρασίες. Λόγω του σχήματός τους είναι κατάλληλα για σκάλες, γωνίες κτλ.
—Αντιολισθηρά: τα πλακίδια αυτά είναι ιδανικά για μπάνιο.
Επίσης, τα πλακίδια ταξινομούνται στους ακόλουθους τύπους:
—Cotto: κατασκευάζονται από μια ειδική ποικιλία πηλού σε γήινες αποχρώσεις.
—Κεραμικά: παράγονται με τη διαδικασία της συμπίεσης ξηράς σκόνης.
—Από πορσελάνη: διακρίνονται για τη γυαλιστερή τους επιφάνεια και είναι πολύ ανθεκτικά.
Υλικά συγκόλλησης
Τα σύγχρονα συγκολλητικά σε παχύρρευστη ή πιο ρευστή μορφή έχουν αντικαταστήσει την παλιά μέθοδο κονιάματος με άμμο και τσιμέντο, αποδίδοντας σαφώς καλύτερα αποτελέσματα.
Αρμοί Στο κεραμικό δάπεδο κατασκευάζονται αρμοί διαστολής ώστε να διαιρείται η επιφάνειά του σε τμήματα μέγιστου εμβαδού 50 τ.μ. Το πλάτος και οι αποστάσεις μεταξύ των αρμών προσδιορίζονται με βάση τις αναμενόμενες θερμοκρασιακές διακυμάνσεις. Οι αρμοί του υποστρώματος συνεχίζονται και στην επίστρωση και διαμορφώνονται με τον ίδιο τρόπο όπως και οι αντίστοιχοι του δαπέδου. Για τους αρμούς χρησιμοποιούνται ειδικές διατομές που προστατεύουν τις ακμές των πλακιδίων αφήνοντας μεταξύ τους διάκενο 10-15 χιλ. και οι οποίες τοποθετούνται ταυτόχρονα με τα πλακίδια.
Αντικατάσταση ενός πλακιδίου
Μερικές φορές συμβαίνει να φθαρεί ή να καταστραφεί ένα πλακάκι. Καλό είναι όταν παραγγέλνετε να το λάβετε υπόψη σας ώστε σε ανάλογη περίπτωση να έχετε εφεδρικό για να το αντικαταστήσετε. Αν κάποιο πλακάκι έσπασε είναι δύσκολο να ξανακολληθεί στη θέση του. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να μάθετε γιατί έσπασε. Εσπασε διότι υπήρχε κενό στο στρώμα της κόλλας ή γιατί υπήρχε μεγάλη ελαστικότητα στο υπόστρωμα; Το αμέσως επόμενο βήμα είναι να βγάλετε το πλακάκι, αφού το σπάσετε σε μικρά κομμάτια αρχίζοντας από το κέντρο. Καθαρίστε την ελεύθερη επιφάνεια και στρώστε την ειδική κόλλα πλακιδίων. Τοποθετήστε το νέο πλακάκι, περιμένετε να στεγνώσει η κόλλα πριν γεμίσετε τον αρμό και σκουπίστε με ένα υγρό πανί ό,τι περισσεύει από τα χρησιμοποιημένα υλικά. Αποφύγετε να πατήσετε στο σημείο αυτό για μερικές ώρες.
