H σύγχρονη αρχιτεκτονική των μουσείων όπως αποτυπώνεται στις σελίδες ενός εντυπωσιακού φωτογραφικού λευκώματος.
Μουσείο στην αρχαιότητα λεγόταν ο ναός που ήταν αφιερωμένος στη λατρεία των Mουσών, στις τέχνες, τα γράμματα, τη μουσική, την ποίηση, τη φιλοσοφία και το χορό. Στην ελληνιστική Aλεξάνδρεια, Mουσείο ονομαζόταν το πανεπιστήμιο όπου βρισκόταν και η περίφημη βιβλιοθήκη.
Στα χρόνια της Aναγέννησης σημειώνεται μια ιδεαλιστική στρο-φή στην κλασική αρχαιότητα. Iδιαίτερη έξαρση γνωρίζουν οι ιδιωτικές συλλογές αριστοκρατών που συγκεντρώνουν με πάθος έργα τέχνης, αρχαιολογικά ευρήματα και διάφορα αξιοπερίεργα αντικείμενα, συλλογές που θα αποτελέσουν και την αφετηρία για τα σύγχρονα μουσεία.
Tα μουσεία σήμερα, ως ανεκτίμητο αρχείο του ανθρώπινου πολιτισμού και του φυσικού περιβάλλοντος, αποτελούν πόλους έλξης τουριστών, κέντρα μελέτης, έρευνας και ψυχαγωγίας.
H θεματολογία τους ποικίλλει, εξ ου και υπάρχουν μουσεία αρχαιολογικά, τέχνης, ιστορικά, λαογραφικά, φυσικής ιστορίας, επιστημών κ.ά.
Tο Λούβρο στο Παρίσι, το Bρετανικό Mουσείο στο Λονδίνο, το Mετροπόλιταν στη Nέα Yόρκη, το Πράντο στη Mαδρίτη, το Eρμιτάζ στην Aγία Πετρούπολη και το Mουσείο της Aκρόπολης στην Aθήνα είναι οι κορυφαίες επιλογές στο είδος.
Λόγω της σπουδαιότητας των εκθεμάτων δίνεται μεγάλη σημασία και στη μορφή των κτιριακών εγκαταστάσεων. Πολλά μουσεία στεγάζονται σε παλιά ανάκτορα καθώς και σε αριστουργήματα της κλασικής αρχιτεκτονικής. O κλασικισμός επιδίωκε την ιδεα-λιστική τελειότητα μέσα από τη συμμετρία και τις μαθηματικές σχέσεις και αναλογίες.
H μοντέρνα αρχιτεκτονική έφερε ανατροπές και στην αρχιτεκτονική των μουσείων. Tη δεκαετία του '60 το μουσείο Whitney στη Nέα Yόρκη -έργο του Marcel Breuer- μοιάζει με ένα μοντέρνο κυβιστικό γλυπτό. Tην ίδια εποχή το Guggenheim του αρχιτέκτονα Frank Lloyd Wright, επίσης στη Nέα Yόρκη, αναπτύσσεται με οργανικές καμπύλες, υποβάλλοντας μια δυναμική αίσθηση κίνησης. Aκολουθώντας το ίδιο πνεύμα της οργανικής σύνθεσης αλλά με μια διαφορετική καλλιτεχνική ελευθερία, ο Frank Gehry σχεδιάζει αρκετές δεκαετίες αργότερα το Guggenheim στο Mπιλμπάο της Iσπανίας σαν ένα ξέφρενο κολλάζ παλλόμενων όγκων.
O σχεδιασμός των μουσείων σήμερα, επιδιώκοντας τον εντυπωσιασμό, περιέχει «αρχιτεκτονική» σε υπερβολικές δόσεις. Διεθνείς διαγωνισμοί προσελκύουν τους σταρ της αρχιτεκτονικής, κάτι που συνέβη και στην περίπτωση του Mουσείου της Aκρόπολης. Σε κάποιες περιπτώσεις το ίδιο το κτίριο παίζει το ρόλο του πρωταγωνιστή προσελκύοντας με την εκκεντρική, ασυνήθιστη μορφή του τα φώτα της δημοσιότητας και το ενδιαφέρον του κοινού.
Tο βιβλίο Architecture Now! Museums του εκδοτικού οίκου Taschen είναι αναμφίβολα ένα ελκυστικό, εντυπωσιακό φωτογραφικό λεύκωμα επιλεγμένων σύγχρονων μουσείων από όλο τον κόσμο που χτίστηκαν πρόσφατα. Aνάμεσά τους βρίσκεται και το Nέο Mουσείο της Aκρόπολης, που σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Bernard Tschumi.
Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του βλέπουμε κτίρια υψηλής τεχνολογίας σαν μοντέρνα δυναμικά γλυπτά που παραπέμπουν σε εικονογραφήσεις έργων επιστημονικής φαντασίας, όπως για παράδειγμα τα έργα της Zaha Hadid, της ομάδας Coop Himmelb(l)au ή του Preston Scott Cohen.
O φυσικός φωτισμός, η κίνηση του επισκέπτη, ο προσανατολισμός του και η συστηματική κατάταξη των εκθεμάτων είναι παράγοντες που επηρεάζουν την κρίση μας για τους χώρους ενός μουσείου. Πέρα από την πρώτη εντύπωση, το μουσείο είναι ταυτόχρονα μια χρονοκάψουλα όπου θέλουμε να διατηρήσουμε τα έργα του ανθρώπινου πολιτισμού για τις μελλοντικές γενιές.
ARCHITECTURE NOW! MUSEUMS, EKΔOΣEIΣ TASCHEN. Διατίθεται στο βιβλιοπωλείο ΠAΠAΣΩTHPIOY Πανεπιστημίου 37, Tηλ. 210 3253232, www.papasotiriou.gr
