Το 1950 (ένα χρόνο μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου) το ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ Νίκος Μπελογιάννης στάλθηκε κρυφά στην Ελλάδα, από την Ρωσία, για να ανασυγκροτήσει τον παράνομο μηχανισμό του κόμματος. Πολύ γρήγορα όμως το δίκτυο αποκαλύφθηκε και ο Μπελογιάννης μαζί με άλλους συντρόφους του συνελήφθη.
Η δίκη του έγινε τον Οκτώβριο του 1951 και η θανατική ποινή αποφασίστηκε άμεσα- για την ακρίβεια είχε αποφασιστεί πριν καν αρχίσει η δίκη.


Τριάντα χρόνια μετά το γεγονός που σημάδεψε την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, ο σκηνοθέτης του «Αστραπόγιαννου» Νίκος Τζίμας επιστράτευσε όλο το ελληνικό θέατρο κι έβαλε στον κεντρικό ρόλο ένα καθηγητή ιταλικών που καμιά σχέση δεν είχε με το σινεμά.

Το όλο εγχείρημα έμοιαζε τότε σχεδόν επαναστατικό. Η ανάσα της Χούντας ήταν ακόμα ζεστή στο σβέρκο των αριστερών, την ώρα που το ΠΑΣΟΚ ετοιμαζόταν να κυβερνήσει υποσχόμενο καθολική αλλαγή. Εκατοντάδες χιλιάδες θεατές συνέρευσαν κλαίγοντας στις αίθουσες, οι οποίες είχαν μετατραπεί σε ναούς ιστορικής δικαίωσης.

Και κάτι για τους νεότερους: το 1980 η Αντίσταση που έκαναν οι Έλληνες στην περίοδο της ναζιστικής κατοχής, δεν είχε ακόμη αναγνωριστεί. Όσοι δηλαδή είχαν πολεμήσει τους Γερμανούς εθεωρούντο ακόμη, λίγο ή πολύ, μιάσματα, προδότες και άξιοι να εκτελεστούν όπως ο Μπελογιάννης.

Η ίδια η ταινία ωστόσο είναι μετριότατη. Ιδεολογικά έντιμη, αλλά καλλιτεχνικά ξεπερασμένη-ακόμη και το 1980. Κάτι σαν φτωχό σίριαλ της κρατικής τηλεόρασης ή ρετρό αγιογραφία φορτωμένη κλισέ και συγκίνηση.

Αν αξίζει να την δει κανείς σήμερα; Η απάντηση απλή και μονολεκτική: ναι. Όπως και να το κάνουμε είναι ένα μνημείο του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Και τα μνημεία, όσο κι αν μοιάζουν ξεπερασμένα, έχουν το δικό τους ειδικό βάρος.

ΟΡΕΣΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΔΑΚΗΣ