Μπορεί να έχουν περάσει 91 χρόνια από την Καταστροφή της Σμύρνης, τα ταραγμένα εκείνα χρόνια και τις τραγικές εξελίξεις που προκάλεσαν δεκάδες χιλιάδες θανάτους και εκατοντάδες χιλιάδες εξορίες, αλλά ακόμη η επίσημη εκδοχή της ιστορίας, αυτή που τουλάχιστον διδασκόμαστε και ακούμε ευρέως, δεν περιλαμβάνει όλη την αλήθεια.
Μια προσπάθεια αποκατάστασης της αλήθειας, η οποία να μιλά και για την άλλη πλευρά της διαμάχης, είναι στις προθέσεις των ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού, το δεύτερο από τα οποία προετοιμάζεται για τον δεύτερο κύκλο προβολών της σε όλη την Ελλάδα.
Αποκαλυπτικό, προσεγμένο και πάνω από όλα ψύχραιμο και σφαιρικό, το «Από τις Δύο Πλευρές του Αιγαίου», όπως και η πρώτη ταινία που προηγήθηκε, παντρεύει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό με σύγχρονες μαρτυρίες επιζώντων ή και απογόνων τους - και από τις δύο πλευρές της διαμάχης Ελλάδας - Τουρκίας.
Είναι οι δικές τους ιστορίες, που εμπλουτίζουν τις τοποθετήσεις και αναλύσεις ιστορικών και δίνουν στο ντοκιμαντέρ την ανθρώπινη - αλλά όχι λαϊκιστική ή συναισθηματικά εκβιαστική, ευτυχώς - πλευρά του, τα σημεία τα οποία αποκαλύπτουν εύγλωττα την καθημερινή διάσταση όλων των αποφάσεων που άλλαξαν άρδην τις ζωές τους.
Χωρίς να απομακρύνεται ιδιαίτερα από την συμβατική και κλασική φόρμα του ντοκιμαντέρ, ούτε να έχει ιδιαίτερες κινηματογραφικές αρετές, η ταινία υφαίνει εύστοχα και ψύχραιμα την αφήγησή της και ισορροπεί σωστά ανάμεσα στα ιστορικά γεγονότα, τις προσωπικές μαρτυρίες νοσταλγίας και τις αφηγηματικές ανάσες της. Η νηφαλιότητά της, το ενδιαφέρον της να ξεθάψει άγνωστο υλικό αλλά και να προσεγγίσει όσο το δυνατόν περισσότερο την πραγματικότητα που βίωσαν όλες οι πλευρές, είναι κάτι όχι μόνο κάτι σπάνιο μάθημα τις μέρες που ζούμε, αλλά και απαραίτητο για τις μέρες που έρχονται.
