Οκτώ χρόνια μετά την τελευταία του ταινία μεγάλου μήκους, ο εικονοκλάστης Μαρκ Ρομανέκ διασκευάζει ένα από τα πιο σημαντικά μυθιστορήματα της τελευταίας δεκαετίας και φτιάχνει ένα παρελθόν που θυμίζει μέλλον - ή αντίστροφα; Εκεί, τρία πρόσωπα διαγράφουν τις τροχιές που τους επιτρέπουν τα νήματα με τα οποία είναι δεμένα, βαδίζοντας σταθερά προς την προδιαγεγραμμένη τους μοίρα. Οταν αυτές οι λεπτές κλωστές συναντιούνται, αποκαλύπτεται το μυστήριο που αφουγκράζεται το «Μην Μ’ Αφήσεις Ποτέ»: τη ζωή. Και το κάνει με τη συγκλονιστική ακρίβεια ενός μυστικού που σου ψιθυρίζει κάποιος στο αυτί.
«Με λένε Κάθι Χ. Είμαι 28 χρονών. Είμαι συνοδός εδώ και 9 χρόνια. Και είμαι καλή στη δουλειά μου. Οι ασθενείς μου πάντα τα πάνε καλύτερα από το αναμενόμενο. Σπανίως καταγράφονται ως «ενοχλημένοι». Ακόμη κι όταν πρόκειται να κάνουν μια δωρεά. Δεν θέλω να καυχηθώ, απλώς είμαι πολύ περήφανη για αυτό που κάνουμε. Συνοδοί και δωρητές μαζί έχουμε πετύχει πάρα πολλά. Οπως και να’χει όμως, δεν είμαστε μηχανές: στο τέλος, όλο αυτό σε καταβάλλει.» Περίπου όπως ξεκινά το ομότιτλο βιβλίο του Κάζουο Ισιγκούρο, συγγραφέα επίσης του «Απομεινάρια Μιας Μέρας», αρχίζει και η ταινία του Ρομανέκ: με την αφήγηση της Κάθι (Κάρεϊ Μάλιγκαν) μπροστά στο τζάμι μιας αίθουσας χειρουργείου. Τα λόγια της, παρότι ξεκάθαρα, μας ιντριγκάρουν, οι λέξεις φαίνεται πως ενδύονται σημασίες άλλες από αυτές που καταλαβαίνουμε. Οι λέξεις της πρέπει να σημαίνουν κάτι άλλο, γιατί αν τις εκλάβουμε κυριολεκτικά, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με έναν αποτρόπαιο κόσμο τεχνολογικής επανάστασης, η οποία απαιτεί «δωρεές» από ανθρώπους με αρχιγράμματα για επίθετο.
Γι’αυτό η Κάθι επιλέγει να στραφεί στο παρελθόν - όσο ο καιρός περνάει κοιτάζει πίσω και όχι μπροστά. Στην εποχή που μεγάλωναν οικότροφοι μαζί με τον Τόμμυ (Αντριου Γκάρφιλντ) και τη Ρουθ (Κίρα Νάιτλι) στο Χέιλσαμ, ένα σχολείο απομωνωμένο στην εξοχή, για «ιδιαίτερα» παιδιά. Εκεί δημιουργούνται οι δεσμοί που θα τους ακολουθήσουν στην υπόλοιπη ζωή τους. Η Κάθυ ερωτεύεται τον Τόμμυ, ο Τόμμυ μοιάζει να ανταποκρίνεται, μέχρι που η Ρουθ αποφασίζει πως είναι εκείνη η εκλεκτή της καρδιάς του. Κάπως έτσι κυλάει η ζωή, ακόμη κι αφότου οι τρεις αδερφικοί φίλοι ανακαλύπτουν πως η «ιδιαιτερότητά» τους κρύβει μια πραγματικότητα και μια μοίρα πολύ πιο αποτρόπαιη απ’όσο θα ήθελαν ποτέ να πιστέψουν.
Επιλέγοντας μια άλλη καλλιτεχνική προσέγγιση στο είδος της επιστημονικής φαντασίας, ο Ρομανέκ τοποθετεί την δράση του όχι στο μέλλον, αλλά στο παρελθόν. Η ιστορία εξελίσσεται στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα και προϋποθέτει πως οι επαναστατικές ιατρικές εξελίξεις που αναφέρονται στην ταινία συνέβησαν στην μεταπολεμική Βρετανία. Με αυτό τον τρόπο, δημιουργείται ένα είδος παράλληλης πραγματικότητας, αφού δεν πρόκειται για το αύριο, αλλά για το χθες. Από αυτή την κινηματογραφική no man’s land ο Ρομανέκ βγαίνει νικητής. Βαθιά συγκινητικό χωρίς ποτέ να γίνεται εκβιαστικό και επώδυνα αληθινό αν και πρακτικά αδύνατο μέσα στη δυστοπία του, το φιλμ αγνοήθηκε σχεδόν παράλογα από παντός είδους βραβεία - ακόμη και από τα εγχώρια BAFTA. Η Κάρεϊ Μάλιγκαν δίνει μια υπέροχα ντελικάτη ερμηνεία, γεμάτη υπόγεια δύναμη, φορτίζοντας με ηλεκτρισμό την παράξενη ατμόσφαιρα αυτού του εναλλακτικού βρετανικού σύμπαντος, και το υπόλοιπο καστ είναι εκεί για να τη στηρίξει στο ακέραιο.
Mέσα στο βαρύ κλίμα ενός αναπόδραστου ντετερμινισμού, ο Ρομανέκ ξετρυπώνει τις μικρές χαρές, τις απογοητεύσεις και τις εκλεκτικές συγγένειες που κάνουν το φορτίο λίγο πιο ελαφρύ - πολύ πιο ανθρώπινο. Το «Μην Μ’ Αφήσεις Ποτέ» δεν προσφέρει παρηγορητικές εξιλεώσεις ή συγκαταβατικές εναλλακτικές, είναι εδώ για να μας πει αυτό που ξέρουμε καλά: η ζωή πάντα θα φαίνεται μικρή και πάντα θα μετανιώνουμε για κάτι. Και ύπ’ αυτό το πρίσμα, η ζωή είναι ίδια για όλους μας - ακόμη και για αυτούς που δεν είναι άνθρωποι.
Φαίδρα Βόκαλη
