H νέα ταινία του Σωτήρη Γκορίτσα («Βαλκανιζατέρ», «Μπραζιλέρο») διεισδύει στο χάος του Ε.Σ.Υ. και αυτό που προκύπτει είναι το «Απ'τα Κόκαλα Βγαλμένα»: μια γλυκόπικρη κωμωδία για τη σύγχρονη Ελλάδα, από αυτές που μόνο εκείνος ξέρει να φτιάχνει. Αποφασίσαμε να τον «εξετάσουμε», ιδού τα αποτελέσματα:
Θεωρείτε πως αυτή η χώρα σάς χρωστάει εφημερίες;
Η χώρα δεν χρωστάει σε κανέναν! Δεν πρόκειται για μια άλλη από εμάς κυρία που μας χρωστάει ή της χρωστάμε, δεν είναι η σπιτονοικοκυρά μας και εμείς ενοικιαστές. Εμείς οι ίδιοι είμαστε η χώρα. Εμείς την φτιάξαμε έτσι που είναι, εμείς την φτιάχνουμε κάθε ημέρα με όσα κάναμε και κάνουμε στην δουλειά, στην οικογένεια, στις σχέσεις μας. Άλλοτε μεγαλουργούμε, άλλοτε καταστρέφουμε, σπάνια ισορροπούμε. Η καραμέλα ότι κάποιος άλλος πάντα ευθύνεται, κάποιος άλλος πάντα μας χρωστάει, πότε «η Ελλάδα», πότε «η Ευρώπη», πότε «η Γη» κρύβει πάντα έναν κουτοπόνηρο που αρνείται να αναλάβει τις ευθύνες του. Αυτό πλέον το έχουν καταλάβει οι πάντες πλην Ελλήνων και εξ’ αιτίας αυτής της τζάμπα μαγκιάς μας τραβάμε όλοι μαζί σήμερα το κουπί που τραβάμε!
Εγώ λοιπόν, αντίθετα με όλους, νιώθω πως χρωστάω στη χώρα! Όχι σε αυτούς τους ψευτόμαγκες που ανέφερα. Χρωστάω σε φίλους, γυναίκες, γονείς, δασκάλους, συναντήσεις, τοπία, ιστορίες ανθρώπων. Αυτοί είναι η δικιά μου χώρα. Για αυτούς κάνω τις ταινίες μου. Είναι μια μικρή ανταπόδοση για όσα μου έχουν προσφέρει. Ένας από αυτούς είναι και ο γιατρός πρωταγωνιστής του «Απ'τα Κόκαλα Βγαλμένα».
Οι ταινίες με κοινωνικό-πολιτικό περιεχόμενο δεν καταφέρνουν πάντα να έχουν τον ευχάριστο τόνο που έχουν οι δικές σας.
Ένα πράγμα με το οποίο είμαι ποτισμένος από μικρό παιδί, επιρροή του πατέρα μου, είναι ότι δεν υπάρχει δράμα χωρίς κωμωδία. Και το ανάποδο. Την ίδια στιγμή που κλαίγαμε τον παππού, ένα ελάχιστο πράγμα, πχ. μια τούμπα της νονάς , ένα «κοκοράκι» στο κλάμα του θείου, το ταγέρ κάποιας, μας έκανε να βάζουμε τα γέλια. Και μετά πάλι να κλαίμε τον νεκρό κ.ο.κ. Μεγαλώνοντας κατάλαβα ότι δεν είμαστε οικογένεια τρελών και ότι αυτό είναι ελληνική στάση ζωής. Εξ ου έλεγα και ο Καραγκιόζης. Δεν γελάμε δηλ. από επιλογή αλλά από ανάγκη να αντέξουμε τα δύσκολα. Μετά βέβαια ήρθαν κάποιοι όπως ο Γούντυ Άλλεν και απέδειξε ότι λάθος κοκορευόμουνα, δεν πρόκειται καθόλου για αποκλειστικότητα της ελληνικής στάσης ζωής. Αυτή η ματιά μου στα πράγματα κυρίως όμως στον εαυτό μου τον ίδιο, θέλω δεν θέλω, μεταφέρεται νομίζω και στις ταινίες μου. Ζητώ συγγνώμη από την ελληνική κοινωνία που έχει γνώμη αναφανδόν «ΥΠΕΡ» ή «ΚΑΤΑ» των πάντων, όμως εγώ και να ήθελα δεν είμαι πια ικανός να βλέπω τα πράγματα άσπρα ή μαύρα.
Ποιο πιστεύετε εσείς πως είναι το νήμα που διατρέχει όλες τις ταινίες σας;
Αυτά είναι πράγματα που αρέσκονται να βρίσκουν κριτικοί, σημειολόγοι, θεωρητικοί κλπ. Δεν είναι μια δουλειά που ξέρω να κάνω διότι ποτέ δεν με ενθουσίασε ιδιαίτερα. Δεν ξέρω λοιπόν αν υπάρχει κάποιο νήμα πέρα από εμένα τον ίδιο και από ότι σε κάθε φάση είχε το πάνω χέρι στη ζωή μου. Με αυτό αναγκαστικά ασχολιόμουν. Αν τώρα όλα αυτά μαζί αποτελούν κάποιο άλλο νήμα πέρα από την βαρετή πορεία της ζωής μου θα σας γελάσω. Πάντως κάποτε σε μια από αυτές τις τόσο ενδιαφέρουσες συζητήσεις και αναλύσεις μετά από προβολή ταινίας μου είχα ακούσει κάποιον να λέει ότι «οι ταινίες του Γκορίτσα προσπαθούν να συνδεθούν με το σώμα της νεοελληνικής κοινωνίας». Αν σας καλύπτει, κρατήστε αυτό.
Ποια η σχέση και συμμετοχή σας στη διαμόρφωση του παράγοντα μουσική στις ταινίες σας;
Έχω μεγάλο διχασμό με το θέμα! Ο μισός, κεφάλι-ηθική-ιδεολογία, με κάνει να θαυμάζω και να ευχαριστιέμαι ταινίες με καθόλου μουσική πχ. των αδελφών Νταρντέν. Δεν έχει καμία ανάγκη βοήθειας ή συμπλήρωσης η δραματουργία τους. Ο ήχος τους είναι το ωραιότερο σάουντρακ. Άσε που με απωθούν βαθύτατα όλα αυτά τα βιολοντσέλα και η μουσική των «συναισθημάτων» που ταλαιπωρεί χρόνια το ελληνικό σινεμά και μαζί και ταινίες μου.
Από την άλλη αγαπάω τόσες μουσικές και κυρίως τόσα τραγούδια που θα έδινα τα πάντα για να τα έχω στην ταινία. Δεν ξέρω αν έχω αγαπήσει τίποτα περισσότερο από τραγούδια και σίγουρα πάντως αυτό δεν είναι ταινίες. Δυστυχώς υπάρχει το ευαγές και αποδοτικότατο για τους κατόχους του ίδρυμα ΑΕΠΙ που σε συνδυασμό με τους προϋπολογισμούς των ελληνικών ταινιών δεν μου επιτρέπει καν να κάνω σκέψεις για αυτά τα τραγούδια. Για αυτό τρέχω και εγώ και θαυμάζω σαν βλάκας το πώς χρησιμοποιεί πχ. ο Σκορτσέζε τους Rolling Stones. Μετά πίνω πέντε ουίσκυ για να μην σκάσω από την ζήλεια μου και σκέφτομαι πώς θα λύσω το πρόβλημα. Δεν έχω βρει ακόμα άκρη. Για αυτό και από ταινία σε ταινία μπαλαντζάρω. Αν πάντως ποτέ βρω τα χρήματα για να χρησιμοποιήσω τα τραγούδια και τις μουσικές που θέλω σας υπόσχομαι πως θα είναι η τελευταία και δεν θα ξαναϋποστεί κανείς ταινία μου.
Ο ελληνικός κινηματογράφος νοσεί αλλά δείχνει σημάδια ανάρρωσης. Ως κινηματογραφιστής εκθέσατε τα προβλήματα του συστήματος υγείας, ως γιατρός υποθετικά τι θα προτείνατε για την εξυγίανση του ελληνικού κινηματογράφου;
Σε αυτά που υποθέτω αναφέρεστε δεν είμαι καθόλου σίγουρος αν είναι σημάδια ανάρρωσης. Διότι καλά ήτανε δεν λέω αλλά δίπλα τους υπήρχαν πολύ πιο «αναρρωτικά» σημάδια, όπως η ΣΤΡΕΛΛΑ, που πέρασαν λίγο στο ντούκου. Αυτά πάντως που πιστεύω ότι πρέπει άμεσα να γίνουν είναι: 1.Ο νόμος που μόλις ψηφίστηκε να εφαρμοστεί. Όσο τέλος πάντων αυτό μπορεί να γίνει στην Ελλάδα. 2.Οι φορείς που συνετέλεσαν στο τέλμα να μην επηρεάσουν πάλι το τι θα γίνει στο μέλλον. 3.Το σενάριο να αποκτήσει την πρώτη προτεραιότητα. 4. Το πλαίσιο που αφορά αίθουσα, διανομή, διαφήμιση και γενικά την εκμετάλλευση της ταινίας να εκσυγχρονιστεί καπιταλιστικά και όχι κατσαπλιάδικα.. 5. Οι νεότεροι να ξεμπερδεύουν με όλους εμάς τους παλιότερους και με τους ακόμα πιο παλιότερους και να τραβήξουν τον δικό τους δρόμο. Που εύχομαι να είναι ελληνικός και όχι πχ. Βερολινέζικος. 6.Να τελειώσει η αντίληψη περί «δημοκρατίας» στην τέχνη και «δικαιώματος όλου του λαού σε αυτήν» που δεν υπήρξε πουθενά εκτός Σοβιετικής Ένωσης με τα γνωστά αποτελέσματα. Αυτά για αρχή. Τα υπόλοιπα τα ξαναλέμε σε 100 χρόνια.
Πόσο ρομαντικός είστε μετά από τόσα χρόνια στο επάγγελμα; Πιστεύετε ότι μπορεί το σινεμά να αλλάξει τον κόσμο;
Δυστυχώς ή ευτυχώς ο κόσμος αλλάζει το σινεμά και όχι το ανάποδο. Υπάρχει λοιπόν ένα σινεμά που θέλει τον διάλογο με την κοινωνία, θέλει να την ακούσει, να την παλέψει, να την ευχαριστηθεί, να την ξεφτιλίσει, να την φιλήσει, να την χαστουκίσει, όλα αυτά που έχει κάθε ερωτική σχέση. Και υπάρχει και το σινεμά των «μεγάλων εραστών» που κοιτάζονται στον καθρέφτη και έχουν οργασμό! Ο καθένας μας διαλέγει και παίρνει.
Φαίδρα Βόκαλη
