«Η γυναίκα στην ψυχανάλυση»: αυτό είναι το θέμα του διαλόγου της Τζούλια Κρίστεβα (καθηγήτριας Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Paris VII, μέλος της Ψυχαναλυτικής Εταιρίας του Παρισιού) και του Ντάνιελ Στερν (καθηγητή Ψυχιατρικής στο Cornell University Medical Center της Νέας Υόρκης και καθηγητή Ψυχολογίας στον Πανεπιστήμιο της Γενεύη) την Πέμπτη 21 Οκτωβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Η Τζούλια Κρίστεβα και ο Ντάνιελ Στερν, δυο από τα μεγάλα ονόματα στην περιοχή της επιστήμης τους, ανήκουν στους στοχαστές, που ανέτρεψαν βεβαιότητες και αμφισβήτησαν εγκατεστημένες πεποιθήσεις. Απολαμβάνουν από χρόνια φήμη και αναγνώριση και μια συζήτηση μεταξύ τους, με θέμα την «Γυναίκα στην Ψυχανάλυση», δεν μπορεί παρά να είναι μια αποκαλυπτική εμπειρία.

Τη συζήτηση συντονίζουν, ο Γρηγόρης Βασλαματζής, Ψυχίατρος, Ψυχαναλυτής, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας και η Μαρίλια Αϊζενστάιν, Ψυχαναλύτρια, Μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης.

Η Τζούλια Κρίστεβα, γλωσσολόγος, σημειολόγος, ψυχαναλύτρια και συγγραφέας, γεννήθηκε στην Βουλγαρία το 1941 και ζει και εργάζεται στο Παρίσι από το 1965. Από πολύ νωρίς απέκτησε πολλούς θαυμαστές εντός και εκτός της ακαδημαϊκής κοινότητας, τόσο για τη διδασκαλία της όσο και για τα κείμενά της για τη γλωσσολογία, τη σεξουαλικότητα, την ψυχανάλυση. Η Κρίστεβα συνέχισε την παράδοση και άλλων Γάλλων διανοουμένων ?Ζακ Λακάν, Μισέλ Φουκό, Ζακ Ντεριντά- που άσκησαν μεγάλη επιρροή στον αγγλοσαξονικό κόσμο και θεωρείται ότι έσπειραν πρώτοι τους σπόρους της πολιτικής ορθότητας και της πολυπολιτισμικότητας.
Η Τζούλια Κρίστεβα, διαρκώς ανήσυχη και ρηξικέλευθη, ανοίγει τα τελευταία σαράντα χρόνια διεθνείς συζητήσεις, ανατρέπει δεδομένα και δημιουργεί νέα τοπία στοχασμού και έρευνας.

Ως γλωσσολόγος, με εργαλεία της τη λογοτεχνία και την ψυχανάλυση, υποστήριξε από νωρίς ότι δεν αρκεί να αναλύσουμε τη δομή της γλώσσας για να ανακαλύψουμε τις κρυμμένες σημασίες της. Πρέπει να τη μελετήσουμε και μέσα από το πρίσμα της ιστορίας, του ατομικού ψυχισμού και της σεξουαλικής εμπειρίας. Η προσέγγιση αυτή, γνωστή ως μετα?στρουκτουραλισμός, έδωσε τη δυνατότητα σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες να ανιχνεύσουν τις αφετηρίες της καταπίεσής τους στην ίδια τη γλώσσα που χρησιμοποιούσαν.

«Δεν με ενδιαφέρουν όλες οι γυναίκες, αλλά κάθε γυναίκα ξεχωριστά», έλεγε ήδη από τη δεκαετία του 90 για να υπογραμμίσει ότι η ομαδική ταυτότητα, σημαία την εποχή εκείνη των γυναικείων, των γκέι και των εθνοτικών κινημάτων, ήταν ξεπερασμένη και «ολοκληρωτική» και ότι η ατομική ελευθερία πρέπει να θεωρείται σημαντικότερη από τα ομαδικά κινήματα. Η πολιτική διεκδίκηση σεξουαλικών, εθνοτικών και θρησκευτικών ταυτοτήτων, υπονομεύει τη δημοκρατία.

Η ψυχανάλυση, αλλά και η λογοτεχνία, έδωσε στην Κρίστεβα όχι μόνο δυο επιπλέον εργαλεία για τις γλωσσολογικές της έρευνες, αλλά και τη δυνατότητα να εντοπίσει τις παθήσεις των σύγχρονων Δυτικών κοινωνιών. Με το βιβλίο της «Οι νέες ασθένειες της ψυχής» (1993) υποστήριξε ότι επειδή οι παραδοσιακές εστίες επικοινωνίας ... οικογένεια, εκκλησία, συγγενείς- έχουν εξαφανιστεί, οι άνθρωποι δεν μπορούν να μιλήσουν για ο,τι τους απασχολεί και αυτό τους προκαλεί στρες, αγωνίες και ψυχοσωματικές παθήσεις.
Η Κρίστεβα είναι μια από τους ελάχιστους Γάλλους διανοούμενους που αντιλαμβάνονται και δεν απαξιώνουν την εντυπωσιακή επιτυχία των reality shows. Θεωρεί ότι προσφέρουν μια λύση. «Mπορεί να είναι μια κατασκευή, αλλά ανταποκρίνονται σε ανάγκες των ανθρώπων. Στα σπίτια τους δεν μπορούν να μιλήσουν για τη ζωή, το σεξ, τους φίλους τους. Δεν γίνεται συζήτηση για να απορροφήσει την ψυχική δυσφορία. Τα shows, με όλα τους τα αρνητικά, προσφέρουν ψυχική ανακούφιση.»

Ο Ντάνιελ Στερν, κορυφαίος ψυχίατρος και θεωρητικός της ψυχανάλυσης και ειδικευμένος στην ανάπτυξη του βρέφους και στη σχέση βρέφους-μητέρας, γεννήθηκε το 1934 στην Νέα Υόρκη και μοιράζει τον ακαδημαϊκό του χρόνο ανάμεσα στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Cornell της Νέας Υόρκης και στον Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Γενεύης.
Για περισσότερα από τριάντα χρόνια εργάστηκε ερευνώντας την ψυχολογία της προγλωσσικής ανάπτυξης των παιδιών, αφοσιώθηκε στην παρατήρηση των βρεφών και στην κλινική ανασύνθεση των πρώτων εμπειριών τους και με τις έρευνές του επηρέασε καθοριστικά τις σύγχρονες θεωρίες της ανάπτυξης του ανθρώπου.
Ο Στερν έδειξε πόσο σημαντικός είναι ο δεσμός μητέρας-παιδιού τα πρώτα δυο χρόνια της ζωής του και πόσο η αποκλειστική και ενστικτώδης αφοσίωση της μητέρας στο παιδί της είναι αποφασιστική για την ανάπτυξή του.
Πριν από τον Στερν, είχαμε ελάχιστες πληροφορίες για αυτήν την πρώτη περίοδο της ζωής και του οφείλουμε ότι εξερεύνησε αποκαλυπτικά την υποκειμενική διαμόρφωση των βρεφών και έδειξε τον απόλυτο ρόλο της μητέρας στην μελλοντική ισορροπία των ανθρώπων. Οι πρώτες εμπειρίες του βρέφους, κατά τον Στερν, δεν διαχωρίζουν την αίσθηση του εαυτού από την αίσθηση του άλλου, η μητέρα μεσολαβεί για να γίνει ο διαχωρισμός και να δημιουργηθεί η ικανότητα επικοινωνίας.
Η απουσία αρμονίας ανάμεσα στο παιδί και την μητέρα μπορεί να στερήσει από το παιδί τις απαραίτητες εμπειρίες και να το κάνει ανίκανο να επικοινωνεί με τους άλλους ανθρώπους με ουσιαστικό τρόπο.

Ο Στερν πιστεύει ότι διαταραχές προσωπικότητας, όπως ο Ναρκισσισμός και η Αντικοινωνικότητα, οφείλονται στην αρχικά διαταραγμένη σχέση με την μητέρα, απορρίπτοντας έτσι την ψυχογένεση των φροϋδικών συμπλεγμάτων.

ΙΝFO:
Πέμπτη 21 Οκτωβρίου, 7 μμ.
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Η συζήτηση θα γίνει στα αγγλικά και τα γαλλικά με ταυτόχρονη μετάφραση
Είσοδος ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας
Η διανομή των δελτίων αρχίζει στις 5.30 μμ