Το Αρχείον του Εθνομάρτυρος Σμύρνης Χρυσοστόμου

20.11.2001
ο Αρχείο του Χρυσοστόμου, τελευταίου μητροπολίτη της μαρτυρικής Σμύρνης, παραδόθηκε στο Μ.Ι.Ε.Τ. από τον αείμνηστο ανεψιό του Μητροπολίτη Αυστρίας, Χρυσόστομο. Διασώζει μαρτυρίες πολύτιμες για την κρίσιμη ιστορική περίοδο 1902-1922, που συμπίπτει με την ποιμαντορία του στις μητροπόλεις Δράμας (1902-1910) και Σμύρνης (1910-1914 και 1918-1922).
Το Αρχείο του Χρυσοστόμου, τελευταίου μητροπολίτη της μαρτυρικής Σμύρνης, παραδόθηκε στο Μ.Ι.Ε.Τ. από τον αείμνηστο ανεψιό του Μητροπολίτη Αυστρίας, Χρυσόστομο. Διασώζει μαρτυρίες πολύτιμες για την κρίσιμη ιστορική περίοδο 1902-1922, που συμπίπτει με την ποιμαντορία του στις μητροπόλεις Δράμας (1902-1910) και Σμύρνης (1910-1914 και 1918-1922).
Το πρώτο μέρος του Αρχείου περιλαμβάνει 261 πολυσέλιδα έγγραφα που απευθύνονται προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη, στον οποίο υπαγόταν, αλλά και προς τον Γενικό Επιθεωρητή Ευρωπαϊκών Νομών της τουρκικής επικράτειας, σχετικά με τα εθνικά και τα θρησκευτικά προβλήματα του ποιμνίου του, κατά την κρίσιμη εκείνη περίοδο της εντάσεως του Μακεδονικού Αγώνα. Περιλαμβάνει επίσης επιστολές δημογερόντων της περιοχής σχετικά με τα ίδια θέματα. Κατά την περίοδο αυτή (1907) ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος εξορίζεται στη γενέτειρά του, τα Τρίγλια της Βιθυνίας.
Το δεύτερο μέρος (185 πολυσέλιδα έγγραφα) του Αρχείου αναφέρεται στις δύο περιόδους που διετέλεσε Μητροπολίτης Σμύρνης. Το μέρος αυτό του Αρχείου έχει και ειδικότερο ενδιαφέρον με τα υπομνήματα του Μητροπολίτη Χρυσοστόμου και τις εκκλήσεις του τόσο προς τους ηγέτες των συμμαχικών χωρών όσο και προς τον Βασιλιά Κωνσταντίνο και τον Ελευθέριο Βενιζέλο, για τη διάσωση του ποιμνίου του, το οποίο αρνήθηκε τελικά να εγκαταλείψει, αποδεχόμενος εθελουσίως τον μαρτυρικό θάνατο.
Το Αρχείο δημοσιεύεται, σύμφωνα με τις οδηγίες του Μητροπολίτη Χρυσοστόμου Τσίτερ, αυτούσιο, χωρίς παραλείψεις και διορθώσεις, σε τρεις τόμους και κάθε τόμος συνοδεύεται από εισαγωγικό σημείωμα γραμμένο από τον Αλέξη Αλεξανδρή. Τα εισαγωγικά σημειώματα του Αλέξη Αλεξανδρή βοηθούν τον αναγνώστη να κατανοήσει τις συνθήκες υπό τις οποίες συντάχθηκαν τα δημοσιευόμενα κείμενα και του επιτρέπουν να τα προσεγγίσει με κριτικό τρόπο.

Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης
Τίτλος: Το Αρχείον του Εθνομάρτυρος Σμύρνης Χρυσοστόμου
Εισαγωγή - Σημειώσεις: Αλέξης Αλεξανδρής
Επιμέλεια Αρχείου: Έφη Εξίσου
Επιμέλεια Κειμένων: Ελένη Γεωργιάδου / Μαρία Μανδαλά
Σελίδες: Τόμος Α΄: 483 / Τόμος Β΄: 396 / Τόμος Γ΄: 428
ISBN: set 960-250-198-7 Τόμος Α΄: 960-250-199-5 Τόμος Β΄: 960-250-200-2 Τόμος Γ΄: 960-250-201-0
Έτος Α΄έκδοσης:2000