"Στα ισπανικά η anoranza βγαίνει από το ρήμα anorar (νοσταλγώ), που βγαίνει από το καταλανικό envoyar, το οποίο προέρχεται από το λατινικό εμφανίζεται σαν πόνος της άγνοιας. Η χώρα μου είναι μακριά και δεν ξέρω τι γίνεται."
Η Ιρένα και ο Γιόζεφ. Δύο αυτοεξόριστοι.
Εφυγαν από την πατρίδα τους αφήνοντας πίσω τα πάντα για να αναζητήσουν μία καινούρια ζωή σε διαφορετικές χώρες. Λίγο πριν μπουν στο αεροπλάνο της "φυγής" συναντιούνται και μία περίεργη ερωτική έλξη αναπτύσσεται μεταξύ τους. Ο αγώνας τους να ριζώσουν στον ξένο τόπο. Η απόπειρα για τη "μεγάλη επιστροφή", μετά την απροσδόκητη κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων, σε μία άγνωστη όμως πια χώρα, ανάμεσα σε άγνωστους πια ανθρώπους.
Είκοσι χρόνια μετά συναντιούνται και πάλι. Είναι η ώρα που βιώνουν τη Συγκίνηση της Μεγάλης Επιστροφής. Μόνο που τώρα όλα έχουν αλλάξει. Ο Γιόζεφ δεν αναγνωρίζει καν ποια είναι η γυναίκα που τον πολιορκεί τόσο στενά.
Χαρακτηριστικά είναι τα κεφάλαια που ο Κούντερα αναφέρεται στην ανθρώπινη μνήμη : "Αν κάποιος μπορούσε να συγκρατήσει στη μνήμη του όλα όσα έζησε δεν θα είχε άλλωστε καμία σχέση με ανθρώπινο πλάσμα: ούτε οι έρωτές του, ούτε οι φιλίες του, ούτε οι θυμοί του, ούτε η ικανότητά του να συγχωρεί ή να εκδικείται θα έμοιαζαν με τα δικά μας. Ο ανέφικτος έρωτας, μαζί με την ανέφικτη επιστροφή στη γενέθλια γη."
Οι ήρωες της "άγνοιας" παραλληλίζονται έντονα με τον ομηρικό Οδυσσέα. Και οι δύο απουσιάζουν είκοσι χρόνια μακριά από την πατρίδα τους και επιστρέφοντας ανακαλύπτουν ότι όλα έχουν αλλάξει. Η Ιρένα περιμένει από τις φίλες της να την ρωτήσουν, να της πουν "λέγε", για να ιστορήσει τη ζωή της στα χρόνια της απουσίας της και να ξαναδέσει έτσι το κομμένο νήμα με το παρελθόν. Αλλά αυτό το "λέγε" δεν το ακούει από κανέναν. Το νήμα θα μείνει κομμένο. Τελικά ο θησαυρός δεν ήταν η "Ιθάκη", αλλά τα χρόνια της περιπλάνησής της και αυτόν τον θησαυρό δεν της επιτρέπουν να τον ανακαλέσει στη μνήμη της και να τον ξαναβρεί, γιατί κανείς δεν ενδιαφέρεται να ακούσει.
Ακρως συγκινητικό το τελευταίο μυθιστόρημα του Μίλαν Κούντερα, είναι παράλληλα ένα δοκίμιο γύρω από το οντολογικό πρόβλημα της αυτοεξορίας, του εκπατρισμού, και της εσωτερικής πλέον σήμερα ξενιτιάς. Ενα δοκίμιο γύρω από τη νοσταλγία και τη μνήμη, που ορίζουν την πεπερασμένη ζωή του ανθρώπου, μια ζωή παγιδευμένη για πάντα από την "ηλικία της άγνοιας".

Εκδόσεις Εστία
Τίτλος: Η άγνοια
Συγγραφέας: Μίλαν Κούντερα
Μετάφραση: Γιάννης Η. Χάρης
Σελίδες: 181
ISBN: 960-05-0988-3