Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης εκατό χρόνων από τη γέννηση του Νίκου Σκαλκώτα (1904-1949), το Μουσείο Μπενάκη οργανώνει σειρά εκδηλώσεων σε συνεργασία με το τον Δήμο Αθηναίων, την Εθνική Λυρική Σκηνή, το Ινστιτούτο Goethe, το Μέγαρο Μουσικής και την σουηδική πρεσβεία.

Ο μεγάλος έλληνας συνθέτης σπούδασε βιολί στο Ωδείο Αθηνών (1914-1920) και στην συνέχεια βιολί και σύνθεση στο Βερολίνο (1921-1933), κοντά σε δασκάλους, όπως ο Κουρτ Βάιλ, ο Φίλιπ Γιάρναχ και ο Άρνολντ Σαίνμπεργκ. Οι έντονες πολιτικο-κοινωνικές και αισθητικές αναζητήσεις, και κυρίως η ανάπτυξη του εξπρεσιονισμού επηρέασαν τον προσανατολισμό του. Κατά τη διάρκεια της ζωής του εξερεύνησε τις τάσεις στη μουσική και ενέταξε στην προσωπική του γραφή το δωδεκάφθογγο σύστημα, το σειραϊκό και τον νεοκλασικισμό. Οι εθνοκεντρικές όμως μουσικές αντιλήψεις που αντιμετώπισε στην Ελλάδα κατά την επιστροφή του (1933), αλλά και το πρωτοποριακό του ύφος, ήταν παράγοντες που εμπόδισαν την δημιουργία του να αναδειχθεί.
Από το 1925 ως το θάνατό του, έγραψε πάνω από εκατό έργα, από τα οποία παρουσιάστηκαν περίπου δεκαπέντε. Σήμερα πάντως η κριτική θεωρεί ότι ορισμένα από τα έργα του ("Σονάτα για σόλο βιολί", "Κονσέρτο για βιολί και ορχήστρα", "Η επιστροφή του Οδυσσέα" κ. ά.) ανήκουν στα καλύτερα της εποχής.

Το γενικό σχέδιο του αφιερώματος που σχεδιάζει το Μουσείο Μπενάκη περιλαμβάνει:
- Έκδοση πολυσέλιδου δίγλωσσου (ελληνικά /αγγλικά) πολυτελούς τόμου, χωρισμένου σε δύο ενότητες. Η πρώτη θα περιλαμβάνει εκτεταμένα κείμενα ειδικών που εξετάζουν βασικά χαρακτηριστικά του έργου και της πορείας του, ενώ η δεύτερη θα αποτελείται από κείμενα που αναφέρονται στον κοινωνικό-πολιτικό-καλλιτεχνικό-πνευματικό περίγυρο. Στην έκδοση έχουν συμφωνήσει να συμμετάσχουν με κείμενό τους οι: Ελένη Βαροπούλου, Κώστας Δεμερτζής, Γιώργος Ζερβός, Απόστολος Κώστιος, Λάμπρος Λιάβας, Ευαγγελία Μαντζουράνη, Γιάννης Μπελώνης, Ανδρέας Ρικάκης, Μάνος Στεφανίδης, Βύρων Φιδετζής, Nίκος Χριστοδούλου, John Thornley, Ludwig Holtmeier.

- Μεγάλη έκθεση, η οποία θα παρουσιαστεί στο καινούριο κτίριο του Μουσείου Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς. Η έκθεση θα στηριχτεί στις τρεις περιόδους της ζωής του Σκαλκώτα, επιδιώκοντας να παρουσιάσει το κλίμα της κάθε εποχής. Η πρώτη ενότητα θα περιλαμβάνει εικαστικά έργα, γραπτές μαρτυρίες, παρτιτούρες, προσωπικά αντικείμενα, προβολές βίντεο, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που να αναπαριστά την ατμόσφαιρα της δεκαετίας του 1910 στην Ελλάδα. Η δεύτερη ενότητα (περίοδος του Βερολίνου) στοχεύει να αναπλάσει το κλίμα των καμπαρέ και της μουσικής του Σκαλκώτα, τα καλλιτεχνικά κινήματα και τον πολιτικό περίγυρο με την άνοδο του ναζισμού, η οποία, μεταξύ άλλων, ανάγκασε τον Σκαλκώτα να εγκαταλείψει τη Γερμανία. Η τρίτη ενότητα θα ζωντανεύει τις συνθήκες που διαμόρφωσαν την πορεία της Ελλάδας από την άνοδο της μεταξικής δικτατορίας μέχρι τον εμφύλιο πόλεμο.

- Μουσικές εκδηλώσεις και παραστάσεις χορού. Οι εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν από τον Νοέμβριο 2004 μέχρι τον Φεβρουάριο 2005, στο auditorium του Μουσείου Μπενάκη στην οδό Πειραιώς, στην αίθουσα Δημήτρη Μητρόπουλου του Μεγάρου Μουσικής και στην καινούρια αίθουσα του Μεγάρου Αλεξάνδρα Τριάντη, καθώς και στο Ινστιτούτο Goethe. Στις εκδηλώσεις θα συμμετάσχουν οι μουσικοί και τα συγκροτήματα : το Corps de Ballet της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, το Ensemble Intercontemporain, η Καμεράτα- Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο, ο πιανίστας Geoffrey Douglas Madge, οι δύο εγγονές του Νίκου Σκαλκώτα, Εύα και Άννα Λήνταλ, η Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων, καθώς και σολίστ.


Διάρκεια εκδηλώσεων και έκθεσης: Νοέμβριος 2004 - Φεβρουάριος 2005
Χώροι εκδηλώσεων: Νέο κτίριο του Μουσείου Μπενάκη στην οδό Πειραιώς - Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίων, Γκάζι - Ινστιτούτο Goethe - Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.