Η Έκθεση "Ηρακλής Ηρως Μέγιστος: Ο ήρωας των αγώνων, του πολιτισμού και του περιβάλλοντος" οργανώνεται από το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας υπό την αιγίδα του ΥΠ.ΠΟ και της Γενικής Γραμματείας Ολυμπιακών Αγώνων με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.
Το υλικό της έκθεσης συγκροτείται από σύντομα ερμηνευτικά κείμενα, μεταφρασμένα αποσπάσματα από τις αρχαίες πηγές τις σχετικές με τον Ηρακλή, παραστάσεις από έργα τέχνης και πρωτότυπα έργα από μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού, που ζωντανεύουν τους άθλους, τα έργα και το βίο του ήρωα.
Η έκθεση αποτελείται από πέντε αυτοδύναμες ενότητες, που προοδευτικά αναπτυσσόμενες συγκροτούν το συνολικό σενάριο και, συγχρόνως, μία προτεινόμενη πορεία. Μπορούν όμως να λειτουργήσουν και αυτόνομα. Με τον τρόπο αυτό ο επισκέπτης μπορεί να επιλέξει τον τρόπο με τον οποίο θα περιηγηθεί την έκθεση σύμφωνα με το διαθέσιμο χρόνο και τα ενδιαφέροντά του. Οι ενότητες έιναι οι εξής:
Α΄ : Έργα και Ημέραι του Ηρακλή
Η "βιογραφία" του Ηρακλή περιλαμβάνει ένα τεράστιο σε μέγεθος, ποικιλία και μορφές σύνολο δράσεων. Δημιουργήθηκε σταδιακά και κατά τόπους από μυθοποιούς, αοιδούς, ποιητές, καλλιτέχνες, πολιτικούς και διανοητές σε όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας και οργανώθηκε τελικά σε "σώμα" από τους μυθογράφους των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων.
Β΄ Η Προσωπικότητα του Ηρακλή
Η εμβληματική προσωπικότητα του Ηρακλή είναι πολυδιάστατη. Προέκυψε από τη συνεχή χρήση και τη διαδοχική αναπροσαρμογή της στις ανάγκες και στις αξίες κάθε εποχής. Τα παλαιότερα και περισσότερα κατορθώματά του σχετίζονται με τον εξανθρωπισμό της φύσης. Κατόπιν, η οργάνωση της κοινωνίας, οι διεκδικητικοί πόλεμοι, οι πολιτικοί και ηθικοί κανόνες βίου, η επιδίωξη της αθανασίας, όλες οι θεμελιώδεις αναζητήσεις των ανθρώπων προβάλλονται στη ζωή και το έργο του.
Γ΄ Ο Ηρακλής και οι Αγώνες
Ο αθλητισμός και η παιδεία αποτέλεσαν δύο από τους ακρογωνιαίους λίθους της αρχαίας κοινωνίας. Η επιδίωξη του "νους υγιής εν σώματι υγιεί", δηλ. του καθαρού μυαλού σε υγιές σώμα, και του "καλού καγαθού", δηλ. του ωραίου, γενναίου και ενάρετου πολίτη, υλοποιούνταν με την άσκηση των παιδιών και των εφήβων στα γυμνάσια και την εκπαίδευσή τους στα εγκύκλια γράμματα και τη μουσική. Η σωματική άσκηση στους πρωτόγονους πολιτισμούς ήταν προϋπόθεση επιβίωσης. Στις προϊστορικές κοινωνίες αναδεικνύεται και με εντυπωσιακές αγωνιστικές εκδηλώσεις. Στην αρχαία ελληνική κοινωνία εξελίσσεται σε οργανωμένο αθλητισμό. Οι αγώνες, τέλος, αποβαίνουν θεσμοθετημένη δραστηριότητα με τοπικό αρχικά, πανελλήνιο κατόπιν και, από τα ρωμαϊκά χρόνια, με παγκόσμιο χαρακτήρα.
Δ΄ Η Οικουμενικότητα του Ηρακλή
Η ακτινοβολία της προσωπικότητας του Ηρακλή υπερέβη το χώρο και το χρόνο. Από ηρωική μορφή, που συμπύκνωνε τον αγώνα του ανθρώπου της προϊστορίας, μεταμορφώθηκε σταδιακά σε οικουμενικό σύμβολο των εκφράσεων του ελληνικού πολιτισμού. Την οικουμενικότητά του μαρτυρεί η διάδοση του μύθου και της λατρείας του, η παρουσία του σε όλες τις μορφές της τέχνης και η καθιέρωσή του ως προτύπου ζωής σε όλο τον ελληνικό και κατόπιν στον ελληνορωμαϊκό κόσμο σε Ανατολή και Δύση.
Ε΄ Η Διαχρονική Παρουσία του Ηρακλή
Aπό τα πρώτα βυζαντινά χρόνια ώς τις μέρες μας, η ελληνική μυθολογία παραμένει ευρωπαϊκό πολιτισμικό κεφάλαιο. Aξιοποιείται με διαφορετικούς τρόπους: από την τέχνη ως συμβολικό ή διακοσμητικό υλικό, από την αστρολογία για την ονοματοδοσία των αστερισμών, από την ηθική διδαχή για νουθεσία. Στα πλαίσια αυτά ο Hρακλής αποτελεί για τη λογοτεχνία υπόδειγμα γενναιότητας και για την πολιτική το πρότυπο των ηγεμόνων ή καθιερωτικό μυθικό πρόγονό τους.
Η έκθεση πλαισιώνεται από σειρά εντύπων (οδηγό, τετράπτυχο, πολύπτυχο, "εφημερίδα" της έκθεσης, αφίσα), βίντεο, και διαφορετικά εκπαιδευτικά προγράμματα για κάθε σχολική ηλικία.
Διάρκεια έκθεσης: Φεβρουάριος του 2004 - Ιούνιος του 2005
Η Έκθεση "Ηρακλής Ηρως Μέγιστος: Ο ήρωας των αγώνων, του πολιτισμού και του περιβάλλοντος" οργανώνεται από το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας υπό την αιγίδα του ΥΠ.ΠΟ και της Γενικής Γραμματείας Ολυμπιακών Αγώνων με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.