«Ο στρατός του Πολυπέρχοντος με 20.000 πεζούς, 1.000 ιππείς και 65 ελέφαντες φθάνει στην Αρκαδία το 319 π.Χ. και ετοιμάζεται να πολιορκήσει τη Μεγαλόπολη. Είναι η πρώτη φορά σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό χώρο και σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου που χρησιμοποιήθηκαν ελέφαντες για πολεμικούς σκοπούς».
«Οι πολιορκίες της Μεγαλόπολης και της Σπάρτης από τους διαδόχους του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η χρήση των ελεφάντων στις πολιορκίες και η παρουσία τους στη νότια Πελοπόννησο από την Παλαιολιθική Εποχή έως και τους Παλαιοχριστιανικούς χρόνους». Αυτός ήταν ο τίτλος της ομιλίας του αρχαιολόγου Λεωνίδα Σουχλέρη, που έγινε στο πλαίσιο της «Γ Ιστορικής και Αρχαιολογικής Περιήγησης στη Λακεδαίμονα», στην Αγόριανη της Λακωνίας.
Ευρήματα
Πότε εμφανίζονται οι πρώτοι ελέφαντες στην Πελοπόννησο; «Σύμφωνα με τα πορίσματα της Παλαιοντολογικής Αρχαιολογίας, η πρώτη εμφάνιση των ελεφάντων στην Πελοπόννησο έγινε πριν από 5 εκατομμύρια χρόνια, ενώ πριν από 2.000.000 - 10.000 χρόνια συναντάμε στη Λακωνία και την Αρκαδία και ιδιαίτερα στην επαρχία Μεγαλόπολης, στην περιοχή της Σπάρτης και του Βλαχιώτη, το Μαμούθ του Νότου, το Μαμούθ της Τούνδρας και τον Πρώιμο Ελέφαντα (Elephas antiquus)», δηλώνει ο κ. Σουχλέρης. Η πρώτη αρχαιολογική μαρτυρία ανάγεται στο 1902, οπότε και υπήρξαν ευρήματα.
Το πιο πρόσφατο παλαιοντολογικό εύρημα στην περιοχή της Μεγαλόπολης εντοπίστηκε πριν από έναν χρόνο, όταν κατά τη διάρκεια ελέγχου εκσκαφών της ΔΕΗ αποκαλύφθηκαν τμήματα από μεγάλο χαυλιόδοντα της οικογένειας των Ελεφάντων, που χρονολογείται την περίοδο του Πλειστόκαινου (ηλικίας 2.000.000 - 10.000 χρόνων).
«Η ύπαρξη απολιθωμένων οστών ήταν ήδη γνωστή από την αρχαιότητα. Οι κάτοικοι της περιοχής μάλιστα απέδιδαν τα μεγαλύτερα από αυτά (προφανώς εκείνων των παχύδερμων) σε γίγαντες ή σε μυθικούς ήρωες», τονίζει ο αρχαιολόγος.
Το «ταξίδι» συνεχίζεται στη Μεγαλόπολη το 319 π.Χ., όταν η Αρκαδία ενεπλάκη στους πολέμους των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου για την κατάκτηση της εξουσίας της μεγάλης του αυτοκρατορίας. Ενας από αυτούς, ο Πολυπέρχων, εκστρατεύει στη Μεγαλόπολη. Μεταξύ των δυνάμεών του ήταν και 65 ελέφαντες. Ομως, ηττήθηκε οικτρά, όταν βρέθηκε τρόπος παροπλισμού των ελεφάντων με κρυφές τάφρους που είχαν ξύλα με καρφιά.
Οι Μακεδόνες μετά το 319 π. Χ. δεν ξαναχρησιμοποίησαν ελέφαντες σε πολεμικές επιχειρήσεις στον σημερινό ελλαδικό χώρο.
Η τελευταία χρήση των ελεφάντων για πολεμικούς σκοπούς έγινε από τον Πύρρο, τον βασιλιά της Ηπείρου, ο οποίος προσπάθησε και αυτός να αλώσει με τη βοήθεια των πολεμικών ελεφάντων το 272 π.Χ. τόσο τη Σπάρτη όσο και το Αργος. Ομως, η τόλμη και η επινοητικότητα των κατοίκων της Σπάρτης, ανδρών και γυναικών, ανέκοψαν την πορεία του. Το τραγικό τέλος του όλου εγχειρήματος -αλλά και του ίδιου του Πύρρου- γράφτηκε στο Αργος, όπου οι στενοί δρόμοι της πόλης έγιναν θανάσιμη παγίδα για τα πελώρια ζώα, που στην προσπάθειά τους να κινηθούν τραυματίζονταν και καταπλάκωναν φίλους και εχθρούς.
