Μετά το πολύ επιτυχημένο Οταν έκλαψε ο Νίτσε, ο διάσημος Αμερικανός ψυχίατρος και ψυχοθεραπευτής Ιρβιν Γιάλομ επιστρέφει με το δεύτερο μυθιστόρημά του, το Στο Ντιβάνι, ένα μυθιστόρημα "χτισμένο" πάνω στις ίδιες με το πρώτο βάσεις της ψυχανάλυσης και της ψυχοθεραπείας.
Στο ντιβάνι είναι η ελεύθερη απόδοση του αγγλικού τίτλου Lying on the couch. Ο Γιάλομ κάνει εδώ ένα αμετάφραστο λογοπαίγνιο με τρεις διαφορετικές σημασίες: δηλώνει πρώτα απ' όλα την ανάκλιση του αναλυομένου στο ψυχαναλυτικό ντιβάνι, ως σύμβολο της ψυχοθεραπείας. Υπονοεί τη σεξουαλική πράξη μεταξύ θεραπευόμενου και θεραπευτή, ένα από τα κεντρικά ηθικά προβλήματα που τίθενται και ερμηνεύονται μέσα στο βιβλίο, και τέλος αναφέρεται στην απόκρυψη και στη διαστρέβλωση της αλήθειας, στο ψέμα που μπορεί να εισχωρήσει στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Ο συγγραφέας καταπιάνεται μεθοδικά και με τα τρία αυτά ζητήματα, εντάσσοντας τα οργανικά σε μία ξεχωριστή μυθοπλασία.

Τελικά τι είναι ηθικό και τι όχι στην ψυχαναλυτική διαδικασία; Πρέπει να υπάρχουν όρια και αν υπάρχουν, πόσο αδιάβλητα είναι; Υπάρχει μία συγκεκριμένη νόρμα, μία συγκεκριμένη συνταγή ίδια για όλες τις ψυχές; Πόσο ελεύθερα μπορεί να ενεργήσει ένας ψυχοθεραπευτής και πόσο ηθικό είναι να συνάψει ερωτικές σχέσεις με έναν ασθενή;
Όλα αυτά τα ερωτήματα απασχολούν τον Γιάλομ και κατά συνέπεια τον κεντρικό ήρωα του βιβλίου, τον Ερνεστ. Ο Ερνεστ διαφωνεί και συγκρούεται με τον μέντορα και επόπτη του, Μαρσάλ, σχετικά με το τι ορίζει και τι όχι την ψυχοθεραπεία. Ετσι παίρνει το ρίσκο να πειραματιστεί με μία ασθενή του, την Κάρολ, στην οποία και επιλέγει να αυτοαποκαλυφθεί. Η Κάρολ, όμως, δεν είναι και τόσο αγαθή. Στοχεύει να εκδικηθεί και να παγιδεύσει τον Ερνεστ θεωρώντας τον υπεύθυνο για τον χωρισμό της με τον άνδρα της Τζάστιν. Ο Τζάστιν ήταν χρόνια αναλυόμενος του Ερνεστ και μετά την προτροπή του ιδίου, αλλά κυρίως της κατά αρκετά χρόνια νεότερης ερωμένης του, την εγκατέλειψε. Κάπως έτσι πλέκεται ένα γοητευτικό ψυχοθεραπευτικό γαϊτανάκι, στο οποίο πρωταγωνιστές είναι διάφορα ζευγάρια αναλυόμενου και ψυχοθεραπευτή και από το οποίο νικητές και ηττημένοι δεν βγαίνουν.

Το βιβλίο διεισδύει στα άδυτα της ψυχαναλυτικής διαδικασίας και εκθέτει στα μάτια του αναγνώστη όχι μόνο τα εντός του γραφείου δρώμενα, αλλά και τις σκέψεις, τη ζωή και την ανθρώπινη υπόσταση των ίδιων των ψυχοθεραπευτών. Ο Γιάλομ με την προσπάθεια αυτή, δεν στοχεύει στο να απομυθοποιήσει, αλλά στο να αναδείξει την αυξάνουσα γοητεία του μυστηρίου της ανθρώπινης ψυχής.
Σίγουρα αυτό που διακρίνει τον Γιάλομ είναι το ταλέντο της αφήγησης. Ξέρει ότι το να καταπιάνεται κάποιος με το μείζον θέμα της ψυχανάλυσης δεν είναι ότι πιο εύκολο και όμως δεν διστάζει να "παίξει" με τις αρχές της επιστήμης του, δημιουργώντας ένα ξεχωριστό μυθιστόρημα. Αυτό που γοητεύει στην γραφή του είναι η ικανότητά που έχει να αφηγείται και περιγράφει με τρόπο απλό και κατανοητό έννοιες εξαιρετικά βαρύνουσες και δυσνόητες δίχως να υποπίπτει σε ηθικολογικές ρήσεις και ρητορείες. Με χιούμορ και "ειρωνευόμενος" ολόκληρη την αμερικανική -ψυχοθεραπευτική και μη- κοινότητα μας χαρίζει ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα.


Εκδόσεις Αγρα
Τίτλος: Στο Ντιβάνι
Συγγραφέας: Irvin Yalom
Μετάφραση: Ευαγγελία Ανδριτσάνου- Γιάννης Ζερβάς
Σελίδες: 511
ISBN: 960-325-453-3