Με τον ερχομό της Άνοιξης, δυστυχώς ο οργανισμός σου δεν χαίρεται το ίδιο με τη Φύση. Τα μάτια αρχίζουν να κλαίνε, η μύτη αρχίζει να τρέχει και ο πονοκέφαλος από το φύσιγμα της μύτης πάει κι έρχεται. Πώς θα αντιμετωπίσεις αποτελεσματικά την αλλεργική ρινίτιδα και το άσθμα που εμφανίζονται μαζί κάθε Άνοιξη; Ο χειρούργος ΩΡΛ Βασίλειος Ρίζος έχει τις απαντήσεις επί του θέματος!
Ο λόγος για τη συνύπαρξη των δύο αυτών παθήσεων, που έχουν ως στόχο δύο διαφορετικά όργανα (τον βλεννογόνο της μύτης αφενός και τους πνευμονικούς βρόγχους αφετέρου), είναι άγνωστος. Η φλεγμονή του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος που χαρακτηρίζει τη ρινίτιδα φαίνεται ότι μεταβάλλει τη συμπεριφορά των κατώτερων αεροφόρων οδών (βρόγχων), με αποτέλεσμα την υπεραντιδραστικότητα αυτών. Με άλλα λόγια, φαίνεται ότι η αλλεργική φλεγμονή η οποία εξελίσσεται στο ανώτερο αναπνευστικό (μύτη) προάγει την ανάπτυξη άσθματος.
Γενικά το άσθμα και η ρινίτιδα είναι συχνά νοσήματα. Έχει επανειλημμένως επισημανθεί από ειδικούς ότι οι δύο αυτές παθήσεις, εφόσον συνυπάρχουν, πρέπει να θεραπεύονται και οι δυο και να μην αγνοείται η μία (συνήθως η ρινίτιδα).
Η παρουσία αλλεργικής ρινίτιδας στην παιδική ηλικία φαίνεται να σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης άσθματος αργότερα. Σε μελέτη η οποία διενεργήθηκε στη Μ. Βρετανία σε 8.800 μικρά παιδιά διαπιστώθηκε ότι το 25% είχε επεισόδια βρογχόσπασμου (παροδική δύσπνοια). Το ποσοστό αυτό κατά την επανεξέταση στην ηλικία των 7, 11 και 16 ετών ήταν μόνο 8,3%, 4,7% και 3,5% αντίστοιχα, που δείχνει ότι το άσθμα στη μικρή ηλικία αυτοπεριορίζεται. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, τα παιδιά με αλλεργική ρινίτιδα στην ηλικία των 7 χρόνων είχαν 7 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν αργότερα επεισόδια άσθματος (μόνιμα ή παροδικά).
Τα εν λόγω νοσήματα κάνουν ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία τους τώρα την άνοιξη, μια και η αμέσως συχνότερη μορφή ρινίτιδας μετά την οξεία λοιμώδη ιογενή (κοινό κρυολόγημα -συνάχι) είναι η αλλεργική ρινίτιδα και ιδιαίτερα εκείνη που η μορφή της που εμφανίζεται την άνοιξη και διαρκεί έως και τον Ιούνιο. Ανάλογη χρονική διάρκεια παρατηρείται και για το αλλεργικό άσθμα, το οποίο και επιδεινώνεται την περίοδο αυτή αναγκάζοντας τους ασθενείς να επισκέπτονται συχνότερα γιατρούς.
Τα κλασικά συμπτώματα της καταρροής, του κνησμού, των πολλών και απανωτών πταρμών και της απόφραξης (μπούκωμα στη μύτη) είναι γνωστά σε όλους λίγο - πολύ. Συχνά παρατηρείται και κνησμός στα μάτια (επιπεφυκίτιδα), όπως αρκετές φορές και κρίσεις δύσπνοιας (άσθμα) με συρίττοντες ήχους από τον πνεύμονα (γατάκια).
Ποιά είναι η προφύλαξη που μπορεί κανείς να πάρει προκειμένου τα επεισόδια αυτά να είναι ήπια, αλλά και ποια η θεραπεία όταν συμβούν;
Α. Κατ'αρχάς θα πρέπει να ξεκινήσουν όλα από μια κατά το δυνατό σωστή διάγνωση προκειμένου να ταυτοποιηθεί η μορφή της ρινίτιδας, καθότι πέραν της αλλεργικής υπάρχουν και άλλες μορφές ρινίτιδας, όπως π.χ. η αγγειοκινητική ρινίτιδα, χαρακτηριστικό της οποίας αποτελεί το εναλλασσόμενο μπούκωμα της μύτης (άλλοτε το δεξί και άλλοτε το αριστερό ρουθούνι), η επαγγελματική ρινίτιδα (από έκθεση) σε αλλεργιογόνα στο εργασιακό περιβάλλον.
Β. Άλλη μορφή ρινίτιδας είναι η ορμονική σε εγκύους, στην εφηβεία, σε υποθυρεοειδισμό και τέλος η φαρμακευτική ρινίτιδα, η οποία προκαλείται από κατάχρηση αποσυμφορητικών φαρμάκων.
Η διάγνωση θα στηριχθεί στο ιστορικό, την εξέταση του ασθενούς και την ενδοσκόπηση της μύτης, καθώς και στην εκτέλεση αλλεργιολογικών δοκιμασιών με τη μορφή των νυγμών στο δέρμα (prick tests) ή και στην αιματολογική διερεύνηση αντισωμάτων έναντι αλλεργιογόνων στα οποία ο ασθενής πιθανόν είναι ευαίσθητος. Επίσης, λαμβάνεται έκκριμα από τη μύτη για ανίχνευση ηωσινοφίλων ή και καλλιέργεια βακτηριακών παραγόντων. Ιδιαίτερη αξία θα είχε η αναφορά σε εκείνη τη ρινίτιδα με έντονο μπούκωμα στη μύτη, που συνοδεύεται από άσθμα, υπερευαισθησία στην ασπιρίνη και μερικές φορές πολύποδες στη μύτη, που χρειάζεται έντονη φαρμακευτική θεραπεία και μερικές φορές χειρουργική αντιμετώπιση των πολυπόδων και των επιπλοκών της.
Η θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας και του άσθματος περιλαμβάνει την προσπάθεια απομάκρυνσης τυχόν αλλεργιογόνων στα οποία ο ασθενής έχει ευαισθητοποιηθεί, έγκαιρη χρήση αντιαλλεργικών φαρμάκων, συχνή παρακολούθηση από τον γιατρό (μία φορά το μήνα την αλλεργική περίοδο), καθώς και επιλογή εκείνων των ατόμων για απευαισθητοποίηση και οριστική απαλλαγή από τα συμπτώματα, με τη διενέργεια ειδικών εμβολίων που γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα - τουλάχιστον μία φορά τον μήνα επί 3-5 έτη σε κείνα τα άτομα που (1) έχουν σοβαρά συμπτώματα, (2) είναι ευαισθητοποιημένα σε λίγα αλλεργιογόνα και (3) αποφασίζουν να εισέλθουν σε μια διαδικασία που θα κρατήσει κάποια χρόνια.
Χειρούργος ΩΡΛ Βασίλειος Ρίζος
e-mail: [email protected] ιστοσελίδα: www.v-rizos.gr
