Έχετε στο δέρμα σας μια ελιά που σας προβληματίζει; Μια ελιά που προσφάτως άλλαξε σχήμα, χρώμα ή μέγεθος; Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι μια επίσκεψη στο δερματολόγο - και μάλιστα χωρίς καθυστέρηση. Άλλωστε, όπως τόνισαν ακόμα μια φορά οι ειδικοί με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μελανώματος, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε εγκαίρως αν οι αλλαγές σε μια ελιά οφείλονται σε κάποιο καρκίνο του δέρματος, ο οποίος και στη χειρότερη μορφή του, όπως είναι το μελάνωμα, στο αρχικό στάδιο είναι ιάσιμος. Όμως και οι σχετικές έρευνες αποδεικνύουν πως σήμερα η ηλιακή ακτινοβολία και οι περιβαλλοντικές μεταβολές όπως π.χ. η τρύπα του όζοντος ευθύνονται για το 90% των δερματικών αλλοιώσεων, ενώ τα τελευταία χρόνια καταγράφεται σημαντική αύξηση στη διάγνωση νέων κρουσμάτων καρκίνων του δέρματος, με το μελάνωμα να πρωταγωνιστεί.

Πώς θα το αναγνωρίσετε
Το μελάνωμα, που είναι η πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος, παρουσιάζεται σαν ένα μελανό, βυσσινόχρωμο ή σκούρο καφέ ογκίδιο μέσα στο περίγραμμα μιας μελαχρωστικής κηλίδας, η οποία μπορεί να προϋπήρχε αμετάβλητη για πάρα πολλά χρόνια. Όμως, όπως εξηγεί ο καθηγητής Δερματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Μελέτης του Μελανώματος κ. Νικόλαος Γ. Σταυριανέας: «Καμιά φορά το μελάνωμα φανερώνεται και εντελώς ξαφνικά, σαν ογκίδιο (με τα παραπάνω χρώματα), σε μια περιοχή του δέρματος όπου δεν υπήρχε τίποτα προηγουμένως. Επιπλέον, εμφανίζεται και στα καλυμμένα μέρη του σώματος, σε αντίθεση με τις άλλες μορφές δερματικού καρκίνου, που συνήθως εντοπίζονται μόνο στα ακάλυπτα σημεία. Ακόμα, όπως τεκμηριώνεται από έρευνες, η εμφάνιση αυτής της μορφής καρκίνου στους ενηλίκους έχει άμεση σχέση με τα ηλιακά εγκαύματα που είχαν πάθει στην παιδική ακόμα ηλικία».

Μεγαλύτερος ο κίνδυνος για τους νέους
Ενδεικτικά, το 80% του συνόλου της ακτινοβολίας που λαμβάνει ένα άτομο κατά τη διάρκεια της ζωής του το λαμβάνει κατά τα πρώτα 18 έτη. Σε ό,τι αφορά μάλιστα τη χώρα μας, όπως επισημαίνει o καθηγητής Ανδρέας Δ. Κατσάμπας, διευθυντής της Κλινικής Αφροδίσιων και Δερματικών Νόσων του Πανεπιστημίου Aθηνών, νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός», και πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ημέρας Μελανώματος: «Ένας στους δύο Έλληνες έχει πάθει ηλιακό έγκαυμα πριν κλείσει το 18ο έτος της ζωής του, πολλαπλασιάζοντας τον κίνδυνο, αφού για πέντε εγκαύματα κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας τριπλασιάζονται οι πιθανότητες να αναπτύξει κάποιος καρκίνο του δέρματος όταν είναι 50 ετών. Αν λοιπόν δεν αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τον ήλιο, τα παιδιά μας θα κινδυνεύουν τρεις φορές περισσότερο από τους παππούδες τους να παρουσιάσουν κακόηθες μελάνωμα, το οποίο ήδη αποτελεί την τρίτη πιο διαδεδομένη μορφή καρκίνου στις ηλικίες 15-29 ετών».

Πιο ευάλωτες οι γυναίκες
Σε αντίθεση με άλλες μορφές καρκίνου, το μελάνωμα εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άντρες. Συγκεκριμένα, θεωρείται η πιο συχνή κακοήθεια σε γυναίκες ηλικίας 24-29 ετών και δεύτερη μετά τον καρκίνο του μαστού σε γυναίκες ηλικίας 30-34 ετών! Το παράδοξο, όμως, είναι ότι το ποσοστό επιβίωσης των αντρών είναι μικρότερο απ’ αυτό των γυναικών, καθώς οι άντρες παραμελούν την υγεία τους και πηγαίνουν στο δερματολόγο όταν πλέον είναι σε προχωρημένο στάδιο. Το μελάνωμα στους άντρες εμφανίζεται συχνότερα στον κορμό, στο κεφάλι, στο θώρακα και το λαιμό, ενώ στις γυναίκες εμφανίζεται συνήθως στους βραχίονες και τις γάμπες.

Δερματοσκόπηση hi-tech, η εξέταση που σώζει
Η εξέταση που δείχνει πότε ένας σπίλος (ελιά) ή άλλες αλλοιώσεις του δέρματος εγκυμονούν κινδύνους για την υγεία είναι η δερματοσκόπηση. Η τελευταία λέξη της ιατρικής τεχνολογίας στο θέμα αυτό είναι η δερματοσκόπηση με χρήση υπολογιστών, η οποία επιτρέπει στους ειδικούς να «βλέπουν» σε βάθος πολλές στιβάδες του δέρματος, να προβάλλουν τις εικόνες σε μια οθόνη και μέσω προγραμμάτων υψηλής ανάλυσης να λαμβάνουν πληροφορίες σχεδόν ίδιες με αυτές που δίνει μια βιοψία. Η hi-tech δερματοσκόπηση βοηθά επίσης το δερματολόγο να κρατά ένα αρχείο εικόνων της κάθε ελιάς που χαρτογραφείται και να συγκρίνει έτσι την πορεία και εξέλιξη της επικινδυνότητάς της.

Το μίνι αλφάβητο της έγκαιρης διάγνωσης

Α - Asymmetry (ασυμμετρία): Τα περισσότερα μελανώματα στο αρχικό τους στάδιο είναι ασύμμετρα, ενώ οι κοινές ελιές στρογγυλές και συμμετρικές.

Β - Borders (όρια): Οι άκρες μιας ελιάς ή κάποιας σκούρας κηλίδας πάνω στο δέρμα όταν εξελίσσονται σε μελάνωμα γίνονται συνήθως τραχιές και παίρνουν ακαθόριστο σχήμα.

C - Color (χρώμα): Αν το χρώμα μιας ελιάς δεν είναι το γνωστό ομοιογενές καφετί, αλλά αρχίζει να αποκτά διάφορες αποχρώσεις (του καφέ, του κόκκινου, του μαύρου) ή να αιμορραγεί, υποδηλώνει τα πρώτα επικίνδυνα σημάδια.

D - Diameter (διάμετρος): Tα μελανώματα τείνουν να μεγαλώνουν σε όγκο περισσότερο από τις συνηθισμένες ελιές. Όταν λοιπόν μεγαλώνει μια ελιά, πρέπει πάντα να ελέγχεται.

Όταν μιλούν οι αριθμοί
Τα στοιχεία της Ελληνικής Δερματολογικής & Αφροδισιολογικής Εταιρείας (ΕΔΑΕ) και της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Μελέτης του Μελανώματος λένε πολλά:

Κάθε χρόνο στη χώρα μας παρατηρείται αύξηση 3-7% στις διαγνώσεις κακόηθους μελανώματος.

Στην Ελλάδα διαπιστώνονται περισσότερα από 500 κρούσματα μελανώματος σε ετήσια βάση (αν και δεν τηρούνται επιδημιολογικά αρχεία) και 20.000 περιπτώσεις καρκίνων δέρματος.

Περισσότεροι από 50.000 Ευρωπαίοι έρχονται ετησίως αντιμέτωποι με τη θλιβερή διαπίστωση ότι μια ελιά που είχαν κάποτε έχει μετατραπεί σε μελάνωμα.

Να θυμάστε:

Δεν διατρέχουν όλοι τον ίδιο κίνδυνο να αναπτύξουν μελάνωμα. Τα άτομα, π.χ., με κόκκινα ή ξανθά μαλλιά και ανοιχτόχρωμο δέρμα, με πανάδες ή φακίδες, έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση να εμφανίσουν μελάνωμα, ειδικότερα αν ζουν σε χώρες με μεγάλη ηλιοφάνεια.

Προδιάθεση, επίσης, έχουν τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό μελανώματος καθώς και εκείνα με ιστορικό εγκαυμάτων από παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο.

Οι κληρονομικοί σπίλοι (ελιές) σε διάφορα σημεία του σώματος, σε συνδυασμό με την ηλιακή ακτινοβολία, αυξάνουν τον κίνδυνο μελλοντικής εμφάνισης μελανώματος.

Το μελάνωμα είναι η σοβαρότερη μορφή καρκίνου του δέρματος. Όμως στα πρώτα στάδια είναι πλήρως ιάσιμο.

Μειώνοντας την ανεξέλεγκτη και υπερβολική έκθεσή σας στον ήλιο και χρησιμοποιώντας πάντα το σωστό αντιηλια- κό (και στην πόλη στα ακάλυπτα σημεία) εξουδετερώνετε τη δράση της ηλιακής ακτινοβολίας και τον κίνδυνο μελανώματος.

Info: Ιατρεία μελανώματος

• Αττικό Νοσοκομείο (τηλ.: 210-5832396).
• Νοσοκομείο «Α. Συγγρός» ( τηλ.: 210-7231731).
• Νοσοκομείο ΙΚΑ «Γ. Γεννηματάς» (τηλ. ραντεβού 184).
• Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Κρήτης (τηλ.: 2810-542107).