Σίγουρα έχετε ακούσει τη φράση «ράγισε η καρδιά μου». Κι όμως, δεν είναι σχήμα λόγου. Το σύνδρομο της «ραγισμένης καρδιάς» είναι πλέον υπαρκτό ιατρικό πρόβλημα. Επισήμως αποκαλείται καρδιομυοπάθεια Takotsubo ή καρδιοπάθεια του στρες και εκδηλώνεται με συμπτώματα τα οποία τυπικώς μοιάζουν με αυτά του εμφράγματος (όπως πόνοι στο στέρνο και δύσπνοια). Με το θέμα αυτό ασχολήθηκαν Έλληνες καρδιολόγοι στο πρόσφατο Διεθνές Συνέδριο Καρδιαγγειακής Ιατρικής Cardio Αthena 2009. Ο καθηγητής Χριστόδουλος Στεφανάδης, πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής, διευθυντής Α΄ Καρδιολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Ιπποκράτειο ΓΝΑ, και ο Χαρ. Βλαχόπουλος, λέκτορας Καρδιολογίας, μας μίλησαν για το συγκεκριμένο σύνδρομο αλλά και για τα νέα δεδομένα στην αντιμετώπισή του.

Μα τι είναι;
Κάποιοι ερευνητές πιστεύουν ότι πρόκειται για ένα είδος καρδιακών επεισοδίων τα οποία απλώς «ματαιώνονται» νωρίς και για το λόγο αυτό δεν αφήνουν μόνιμες βλάβες στον καρδιακό μυ, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι το σύνδρομο της «ραγισμένης καρδιάς» δεν έχει σχέση με τις στεφανιαίες αρτηρίες, αλλά οφείλεται μόνο σε πρόβλημα της ψυχικής σφαίρας. Όμως, έτσι ή αλλιώς, όλοι οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι δυσάρεστες ψυχολογικές καταστάσεις διαταράσσουν άμεσα την ισορροπία του αυτόνομου νευρικού συστήματος και του επιπέδου σημαντικών ορμονών (αδρεναλίνη, κορτιζόλη ) ή την ευαισθησία σε αυτές (αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη). Παράλληλα, η συνεχής έκθεση στο στρες προκαλεί δυσλειτουργία των αγγείων καθώς επίσης αύξηση της αρτηριακής πίεσης, με αποτέλεσμα να επιταχύνονται οι χτύποι της καρδιάς ταυτόχρονα με άλλες αντιδράσεις, όπως πόνος στο στήθος, δύσπνοια και λαχάνιασμα.

Σε τι διαφέρει από το έμφραγμα
Η σημαντική διαφορά είναι ότι με άμεση θεραπεία το σύνδρομο της «ραγισμένης καρδιάς» διαρκεί λίγο και είναι πλήρως αναστρέψιμο, σε αντίθεση με το έμφραγμα, που συνήθως προκαλεί μόνιμη βλάβη σε κάποιο τμήμα της καρδιάς. Όπως διευκρίνισε ο κ. Στεφανάδης: «Στο έμφραγμα τα συμπτώματα προκαλούνται από ένα θρόμβο που αποφράσσει μια στεφανιαία αρτηρία, ενώ στο σύνδρομο της "ραγισμένης καρδιάς" εκδηλώνονται έπειτα από ένα έντονο συναισθηματικό ή σωματικό γεγονός, από το οποίο μπορεί να προκληθεί παροδική εξασθένηση σε κάποιο τμήμα του καρδιακού μυός, και ευτυχώς σπανίως κοστίζει τη ζωή». Επίσης, σε αντίθεση με το έμφραγμα, το σύνδρομο της «ραγισμένης καρδιάς» εκδηλώνεται πιο συχνά τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες και προσβάλλει κυρίως γυναίκες.

Οι συνήθεις «ύποπτοι»
Στη λίστα των ψυχολογικών παραγόντων που ευθύνονται για το σύνδρομο της «ραγισμένης καρδιάς» συμπεριλαμβάνονται το στρες στον εργασιακό χώρο, τα οικονομικά προβλήματα, η χρόνια ψυχολογική φόρτιση και το αίσθημα απόγνωσης. Ειδικά λόγω του εργασιακού στρες ο κίνδυνος αυξάνεται πάνω από 50%, όπως απέδειξε μελέτη από τη Μονάδα Περιφερικών Αγγείων της Α’ Πανεπιστημιακής Καρδιο- λογικής Κλινικής. Σύμφωνα με τη μελέτη, το ψυχολογικό στρες, έστω και ολιγόλεπτο (δύο-τριών λεπτών), επιδεινώνει τη λειτουργία των αγγείων, ενώ, αντίθετα, η ευχάριστη διάθεση και το γέλιο τη βελτιώνουν. Ειδικότερα, όπως εξήγησε ο κ. Βλαχόπουλος: «Οι συμμετέχοντες στη μελέτη όταν παρακολουθούσαν σκηνές πολεμικής ταινίας (για περίπου 20΄) εμφάνιζαν σκλήρυνση των αγγείων για τουλάχιστον μία ώρα μετά, ενώ όταν παρακολουθούσαν κωμωδία, τα αγγειακά τοιχώματα γίνονταν πιο μαλακά για τουλάχιστον μία ώρα».

Θεραπεία με ασπιρίνη και στατίνες
Αίσθηση προκάλεσε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου στο Ορλάντο μεγάλη μελέτη ειδικών του νοσοκομείου Βrigham and Women‘s στη Βοστόνη, οι οποίοι υποστήριξαν πως το σύνδρομο της «ραγισμένης καρδιάς» μπορεί να θεραπευτεί με την πρόσληψη ασπιρίνης και χαπιών για την καρδιά όπως οι στατίνες. Όμως, όπως τόνισαν και οι επιστήμονες από το Νοσοκομείο Μiriam στο Ρόουντ Άιλαντ, απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρξει πλήρης θεραπεία είναι μέσα σε διάστημα 48 ωρών από την εμφάνιση των συμπτωμάτων να γίνει υποστήριξη των ασθενών με αναπνευστήρα και να δοθεί η φαρμακευτική αγωγή.

OI EΙΔΙΚΟΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΝ
8 αντιστρές κινήσεις για την καρδιά σας

1.Επιστρατεύστε το χιούμορ σας
Μια κωμική ταινία ή ένα αστείο που σας κάνει να ξεσπάτε σε δυνατά γέλια είναι ιδιαίτερα ωφέλιμο και για το καρδιαγγειακό σας σύστημα. Κι αυτό γιατί το έντονο γέλιο «γυμνάζει» τους καρδιακούς μυς, αποφορτίζει την ένταση και προκαλεί έκκριση σεροτονίνης και άλλων χαλαρωτικών ορμονών, που βελτιώνουν την καρδιακή λειτουργία.

2. Aγαπήστε τον... Mότσαρτ!
H κλασική μουσική έχει παρατηρηθεί ότι βοηθά στην αποβολή του στρες, μειώνοντας τα επίπεδα των κατεχολαμινών (των ορμονών του στρες). Oι ειδικοί επισημαίνουν ότι η απαλή μουσική σχετίζεται με τη μείωση του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης.

3. Φορέστε τα αθλητικά παπούτσια και...
...όποτε έχετε λίγο χρόνο στη διάθεσή σας περπατήστε όσο περισσότερο μπορείτε. Tο περπάτημα είναι εξαιρετική γυμναστική όχι μόνο για το σώμα, αλλά και για τα αγγεία της καρδιάς, καθώς τα βοηθά να ανακτήσουν την ελαστικότητά τους. Επιπλέον, βοηθά στη ρύθμιση της πίεσης, της χοληστερίνης και στην απομάκρυνση του στρες. Ωφέλιμη είναι και οποιαδήποτε άλλη μορφή άσκησης (π.χ. ποδηλασία, τζόγκινγκ).

4. Κάντε την άσκηση του Κρίστιαν Μπάρναρντ
Ο γνωστός καρδιοχειρουργός Κρίστιαν Μπάρναρντ προτείνει την παρακάτω άσκηση για την υγεία της καρδιάς:

Καθίστε αναπαυτικά στο κρεβάτι. Κλείστε τα μάτια και φανταστείτε ένα γνωστό μέρος, που αντιπροσωπεύει για σας το ιδεώδες (στην άκρη της θάλασσας, στο βουνό, στον κήπο). Φανταστείτε στη συνέχεια πως ακούτε τους ήχους, νιώθετε τις μυρωδιές και αισθάνεστε την ηρεμία και τη γαλήνη του τοπίου. Μείνετε έτσι για πέντε λεπτά και απολαύστε νοερά αυτό το ιδανικό καταφύγιο.

5. Περιορίστε τους καβγάδες
Σύμφωνα με αποτελέσματα ερευνών, η μεγάλη ένταση και ο θυμός σχετίζονται με την πρόκληση καρδιακών επεισοδίων, ενώ οι ευέξαπτοι άνθρωποι, που χάνουν την ψυχραιμία τους με το παραμικρό, κινδυνεύουν έως και τρεις φορές περισσότερο από το σύνδρομο της «ραγισμένης καρδιάς». Πρόσφατη μελέτη επίσης από το Πανεπιστήμιο του Michigan έδειξε ότι ο καβγάς με το σύντροφο μπορεί να αυξήσει σε ποσοστό 34% τον κίνδυνο του συνδρόμου.

6. Κάντε γιόγκα
Η «Σαβάσανα» είναι μια άσκηση η οποία μειώνει σημαντικά την ένταση στους καρδιακούς μυς. Ξαπλώνετε ανάσκελα με τα χέρια στο πλάι, τα πόδια λίγο ανοιχτά και τα μάτια κλειστά. Εισπνέετε και εκπνέετε αργά από τη μύτη. Το μυαλό σας πρέπει να είναι συγκεντρωμένο μόνο στην αναπνοή. Η άσκηση αυτή, η οποία πρέπει να διαρκεί 10-20 λεπτά, μπορεί να γίνεται πολύ συχνά, όσες φορές αισθάνεστε ότι την έχετε ανάγκη.

7. Απολαύστε το άγγιγμα
Το μασάζ, εκτός του ότι χαλαρώνει τους μυς, συμβάλλει στην αναζωογόνηση των κυττάρων και στην απελευθέρωση ενδορφίνης (της φυσικής αναλγητικής ουσίας του οργανισμού), που ανακουφίζει από τον πόνο και οδηγεί σε αισθήματα ευφορίας. Υπάρχουν πολλά είδη μασάζ, όπως το σιάτσου, το ταϊλανδέζικο, το σουηδικό, το αγιουρβεδικό, το μασάζ με αιθέρια έλαια.

8. Μην ξεχνάτε και τη «σιέστα»
Μια σιέστα 10-30’μπορεί να σας ξεκουράσει, αλλά και να αποφορτίσει τον οργανισμό από την πίεση και την ένταση, που βλάπτουν την καρδιά. Το ίδιο και η σιέστα-αστραπή, την οποία μπορείτε να πραγματοποιείτε καθημερινά, αρκεί να κλείνετε για λίγο τα βλέφαρα.