Σίγουρα έχετε ακούσει για την ενδομητρίωση, αλλά ίσως αρκετές από εσάς να μη γνωρίζετε τι ακριβώς είναι. Και όμως, αν βρίσκεστε στην αναπαραγωγική ηλικία, η ενδομητρίωση είναι μία πάθηση που σας αφορά, καθώς εμφανίζεται στην ηλικιακή ομάδα των 19-35 ετών. Μάθετε, λοιπόν, περισσότερα για την πολυπαραγοντική αυτή νόσο, που, σύμφωνα με τους ειδικούς της Ελληνικής Εταιρείας Ενδομητρίωσης, σχετίζεται με υπογονιμότητα και γενετικές διαταραχές. Όπως μάλιστα επισημάνθηκε πρόσφατα στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Γυναικολογικής Ενδοκρινολογίας (ΕΕΓΕ): «Ο γιατρός είναι σε θέση να υποψιαστεί την ύπαρξη ενδομητρίωσης από τα συμπτώματα για τα οποία παραπονιέται η γυναίκα, όπως πόνος στην κοιλιά, πόνος κατά την επαφή, δυσκολία σύλληψης».

Τι ακριβώς συμβαίνει με την ενδομητρίωση;

Σε φυσιολογικές συνθήκες, το ενδομήτριο (ο ιστός που καλύπτει το εσωτερικό της μήτρας) αποκολλάται κάθε μήνα με τη μορφή αιμορραγίας, δηλαδή με την έμμηνο ρύση. Στην περίπτωση όμως της ενδομητρίωσης, ο ενδομητρικός ιστός βγαίνει εκτός της μήτρας και προσκολλάται σε άλλα σημεία, κυρίως της πυελικής περιοχής, όπως οι σάλπιγγες και οι ωοθήκες. Σε ορισμένες περιπτώσεις η νόσος επεκτείνεται στο έντερο, στην ουροδόχο κύστη ή και σε άλλα μέρη του σώματος, μακριά από τα γεννητικά όργανα. Aυτός ο ιστός, όμως, που βρίσκεται σε σημεία εκτός της μήτρας, δεν βρίσκει διέξοδο να αποβληθεί από τον οργανισμό με τη μορφή της εμμήνου ρύσεως και έτσι δημιουργείται εσωτερική αιμορραγία και φλεγμονή στις γύρω περιοχές, με αποτέλεσμα τον έντονο πόνο που χαρακτηρίζει την ενδομητρίωση. Επίσης, δημιουργούνται συμφύσεις, οι οποίες «πλέκονται» γύρω από τα αναπαραγωγικά όργανα ή κύστεις στις ωοθήκες. Οι ειδικοί εξηγούν ότι αν και οι εστίες ενδομητρίωσης δεν μπορούν να «καθαριστούν» οριστικά, εντούτοις τα συμπτώματά της μπορούν να αντιμετωπιστούν, δίνοντας τη δυνατότητα στις γυναίκες που πάσχουν να απαλλαγούν από τον πόνο και να λύσουν τυχόν πρόβλημα υπογονιμότητας.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η κλινική εξέταση από το γυναικολόγο βοηθά στη διάγνωση μόλις του 4-17% των περιπτώσεων ενδομητρίωσης. Είναι πιθανό, λοιπόν, ο γιατρός να συστήσει και πρόσθετες εξετάσεις, για να βεβαιωθεί ότι όντως πρόκειται περί ενδομητρίωσης, και να προτείνει την κατάλληλη αγωγή. Ένας γιατρός μπορεί να διαγνώσει με σιγουριά την ενδομητρίωση με τη λαπαροσκόπηση.
Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας εισάγεται ένα μικρό, λεπτό μικροσκόπιο που μεταδίδει φως, μέσω μιας μικρής τομής που γίνεται στην κοιλιά, συνήθως στον αφαλό για να μη φαίνεται η τομή. Πριν από την εισαγωγή του λαπαροσκοπίου, η κοιλιά γεμίζει με διοξείδιο του άνθρακα ή πρωτοξείδιο του αζώτου για να βοηθήσει στο διαχωρισμό των εντέρων από τα πυελικά όργανα. Έτσι, οι επιφάνειες των οργάνων φαίνονται καθαρότερα και ο γιατρός μπορεί να ελέγξει το μέγεθος του προβλήματος. Αυτή η μέθοδος επιτρέπει επίσης στο γιατρό να αποκλείσει άλλες παθήσεις με τα ίδια συμπτώματα, όπως ο καρκίνος των ωοθηκών.

Με τι τρόπους θα την αντιμετωπίσω;

Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής της Β’ Μαιευτικής - Γυναικολογικής Κλινικής του Αρεταίειου Νοσοκομείου, Γεώργιος Κρεατσάς: «Η θεραπεία της νόσου μπορεί να είναι φαρμακευτική, χειρουργική ή συνδυασμός και των δύο. Όσο για το είδος της θεραπείας, εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και από διάφορους παράγοντες, όπως η ηλικία της ασθενούς, η επιθυμία για εγκυμοσύνη κ.ά. Η φαρμακευτική αγωγή συνίσταται σε ορμονική θεραπεία με αντισυλληπτικά δισκία, ενώ η χειρουργική θεραπεία στοχεύει στον καυτηριασμό όλων των ορατών ενδομητριωτικών εστιών, καθώς και στο να αντιμετωπιστούν οι συμφύσεις και οι κύστεις στις ωοθήκες, όταν υπάρχουν».

Προσέξτε αυτά τα συμπτώματα

Οι γυναίκες που πάσχουν από ενδομητρίωση στην πλειονότητά τους αναφέρουν ότι νιώθουν έντονο, παρατεταμένο πόνο κατά την έμμηνο ρύση. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι αν συνήθως πονάτε στην περίοδο, πρέπει να ανησυχήσετε, αφού η δυσμηνόρροια μπορεί να οφείλεται σε πολλούς λόγους. Ένα ακόμη σύμπτωμα είναι ο πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή (δυσπαρευνία). Υπάρχουν όμως και γυναίκες που δεν έχουν κανένα σύμπτωμα και μαθαίνουν ότι πάσχουν από ενδομητρίωση όταν επισκέπτονται το γιατρό, στην προσπάθειά τους να βρουν την αιτία που δεν μπορούν να κάνουν παιδί. Αν, λοιπόν, προσπαθείτε να μείνετε έγκυος και δεν μπορείτε να τα καταφέρετε, υπάρχει περίπτωση να ευθύνεται η συγκεκριμένη νόσος, η οποία ενοχοποιείται για προβλήματα στειρότητας. Σε προχωρημένο στάδιο η ενδομητρίωση μπορεί να επηρεάσει την κύστη ή το έντερο, οπότε και δημιουργούνται διάφορα συμπτώματα, όπως η συχνή και επώδυνη ούρηση.
Γενικά τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης περιλαμβάνουν:

• Έντονη δυσμηνόρροια (πόνος περιόδου), που χειροτερεύει με την πάροδο του χρόνου.

• Χρόνιος πόνος χαμηλά και πίσω στη λεκάνη.

• Πόνος κατά τη διάρκεια και μετά την επαφή.

• Γαστρεντερικά προβλήματα (διάρροια, δυσκοιλιότητα, «φούσκωμα» ειδικά κατά τη διάρκεια της περιόδου.

• Μικρές αιμορραγίες ανάμεσα στις περιόδους.

• Υπογονιμότητα.

Να θυμάστε

• Συνήθως η γονιμότητα επανέρχεται μετά τη θεραπεία στην οποία υποβάλλεται η ασθενής και η εγκυμοσύνη επιτυγχάνεται.

• H ενδομητρίωση παρου­σιάζεται συχνότερα σε νέες γυναίκες σε ποσοστό που ανέρχεται στο 20%. Υπολογίζεται ότι το 75% των γυναικών με ενδομητρίωση είναι 25-35 ετών.

• Ορισμένες φορές μπορεί να εμφανιστεί και σε έφηβες – εκτιμάται ότι μία στις δύο έφηβες που παραπονιούνται για πόνο στην κοιλιά κατά την περίοδο έχει ενδομητρίωση.

• Mελέτες που έχουν παρουσιαστεί κατά καιρούς αναφέρουν ότι υπάρχει κληρονομικότητα στην εμφάνιση της ενδομητρίωσης (εικάζεται ότι η πιθανότητα εμφάνισής της είναι αυξημένη για τις γυναίκες με μητέρα ή αδελφή που έχουν ενδομητρίωση).

• Μελέτες έχουν δείξει επίσης ότι οι γυναίκες υποφέρουν λιγότερο από την ενδομητρίωση αν ασκούνται, ακολουθούν υγιεινή διατροφή και αποφεύγουν αλκοόλ και καφεΐνη.

• Μετά την εμμηνόπαυση η ενδομητρίωση υποχωρεί.

ΑΠΟ ΤΗ ΡΙΤΑ ΒΕΛΩΝΗ

Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Αρμονία, τεύχος 138
Update: Ιανουάριος 2017