Η οστεοπόρωση είναι πάθηση των οστών άμεσα συνδεδεμένη με την ηλικία και τον τρόπο ζωής (μειωμένη πρόσληψη γάλακτος και ακινησία). Τα οστά αδυνατίζουν λόγω απώλειας αλάτων ασβεστίου και σπάνε εύκολα. Η οστεοπόρωση προτιμά περισσότερο τις ψηλές και αδύνατες κυρίες.
Τα περισσότερα οστεοπορωτικά κατάγματα είναι κατά βάση αποτέλεσμα «αμέλειας» και όχι αναπότρεπτης φυσικής εντολής. Οι βασικότεροι λόγοι που οδηγούν στην ασθένεια είναι οι ακόλουθοι: α) Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, ο λόγος δηλαδή για την καθιστική ζωή.
β) Η έλλειψη οιστρογόνων, όπως συμβαίνει μετά την εμμηνόπαυση, αλλά και παθήσεις άλλων ενδοκρινών αδένων (υπόφυση, θυρεοειδής, παραθυρεοειδής, και επινεφρίδια) προκαλούν δευτερευόντως οστεοπόρωση. Λεπτομέρεια που διαφεύγει είναι ότι στο 30% των οστεοπορωτικών υπερηλίκων παρατηρείται και υπερλειτουργία των παραθυρεοειδών αδένων, όπου απαιτείται θεραπεία «δισυπόστατος», δηλαδή και φαρμακευτικός έλεγχος των παραθυρεοειδών.
γ) Διατροφικές διαταραχές, που ενδέχεται να είναι ποσοτικές ή ποιοτικές (φυτική διατροφή) ή να αφορούν δυσαπορρόφηση ασβεστίου και άλλων θρεπτικών συστατικών. Η ψυχογενής ανορεξία ή η υπερβολική κατανάλωση πρωτεϊνών μεγεθύνουν την οστεοπόρωση. Επίσης, η υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος, καπνού ή καφεΐνης «μεγαλώνουν» το πρόβλημα. Η χρόνια έλλειψη ασβεστίου από τη διατροφή, όπως και πλημελής απορρόφηση ασβεστίου από το έντερο, λόγω έλλειψης γαστρικής λακτάσης (κληρονομική αυτή η έλλειψη του ενζύμου) οδηγεί στη δυσκολία πέψης του γάλακτος και αρκετών (όχι όλων) των γαλακτοκομικών. Λιγότερο συνηθισμένα αίτια είναι η ανεπαρκής παραγωγή από τον οργανισμό του φυσιολογικού ενήλικα επαρκούς ποσότητας (βιολογικής ενεργού) βιταμίνης D. Αυτή είναι μια πολύπλοκος διεργασία που άλλοτε οφείλεται στην έλλειψη αρκετής ηλιοφάνειας (στις βόρειες χώρες) ή σε νεφροπάθεια. Αλλά και σε άλλες παθήσεις όπως μυέλωμα - λευχαιμία και μεταστατική οστεοπάθεια, ιδιαίτερα σε καρκίνους μαστού και μήτρας.
Για την αντιμετώπισή της οστεοπόρωσης απαιτείται καταρχάς διάγνωση. Η προληπτική ιχνηλάτηση της εν λόγω πάθησης αποδεικνύεται πάντοτε ευεργετική και αυτή επιτελείται με εξετάσεις αίματος (ασβεστίου, φωσφόρου, αλκαλικής φωσφάτασης, παραθορμόνης, βιταμίνης D). Η ακτινολογική έρευνα σήμερα αντικαθιστάται από τη νεότερη DXA μέτρηση οστικής πυκνότητας, όπου έγκαιρα αποκαλύπτεται η αφαλάτωση των οστών και παρακολουθείται η συνέχεια της πάθησης ή το θεραπευτικό αποτέλεσμα. Η κατάσταση αντιμετωπίζεται με γενικά μέτρα αλλά και με ειδικά (ορμονοθεραπεία, βοηθητικά μηχανήματα στήριξης ή βάδισης).
Η διατροφή είναι ο βασικός συντελεστής των γενικών. Αυτή πρέπει να είναι επαρκής (αλλά όχι υπερεπαρκής) σε ζωικές πρωτεΐνες και ασβέστιο. Συνιστάται η λήψη ενός λίτρου γάλατος καθημερινά και προϊόντων του, εκτός και αν υπάρχει δυσανεξία στη λακτόζη ή συνυπάρχει έλλειψη βιταμίνης D. Απαραιτήτως οι ασθενείς πρέπει να διατηρούν τη μυϊκή δραστηριότητά τους ακόμα και αν είναι κλινήρεις. Επίσης, οι κινήσεις των μυών (περπάτημα) ή με ένταση (βαράκια) κινητοποιούν τους οστεοβλάστες -παράγουν δηλαδή οστική μάζα- και ενισχύουν την υποστηρικτική δομή των οστών, με αποτέλεσμα να αποφεύγουμε την πρόωρη οστεοπόρωση. Ευεργετικό για την οστεοπόρωση αλλά και για την οστεοπενία έχει αποδειχθεί ότι είναι και το υγρό πόσιμο κολλαγόνο, λόγω της εύκολης απορρόφησής του από τον ανθρώπινο οργανισμό.
Aπό τoν Dr Στέφανο Καραγιαννόπουλο
